چکیده:

 
در دنیای رقابتی امروز ،شرکت‌ها و سازمانهایی قادر به بقا هستند که مدل کسب وکار مناسب تری را نسبت به رقبا انتخاب نموده باشند .داشتن مدل کسب وکار و ارزیابی مداوم آن یکی از رموز برتری در رقابت است.

 
هدف اصلی از اجرای تحقیق پیش رو تغیییر الگوی طراحی مدل کسب وکار بنگاه چاپ و نشر کتاب بر میبنای تابلوی کسب وکار آستروالدر می باشد.در این پژوهش با انجام مصاحبه با برخی از صاحبنظران و مدیران کسب و کار و بررسی داده های به دست آمده به طراحی پرسشنامه ارزش پیشنهادی پرداختیم.پس از تحلیل داده های به دست آمده، ارزشهای پیشنهادی که می توانست مبنای طراحی مدلهای کسب وکاری قرار گیرد، انتخاب کردیم. در ادامه مدلهای کسب وکاری را با استفاده از رویکرد محصول توسعه یافته( ارائه شده توسط استفان ویزنرو همکاران در سال 2013 )به طراحی مدلهای کسب وکاری پرداختیم . به منظور تصمیم گیری در مورد انتخاب  مدلهای کسب وکار پیشنهادی برای صنعت نشر کتاب از روش ANP-swot استفاده کردیم و سرانجام با تحلیل نتایج به دست آمده با نرم افزار  Super Decision به رتبه بندی مدلهای کسب وکاری آریانا قلم پرداختیم.نتایج نشان می دهد که مدل کسب و کاری پنجم رتبه اول،مدل کسب و کار ششم رتبه دوم ،مدل کسب وکار اول رتبه سوم،مدل کسب وکار دوم رتبه چهارم،مدل کسب وکار سوم رتبه پنجم و مدل کسب وکار چهارم رتبه ششم را به دست آوردند.

 
 
واژگان کلیدی:مدل کسب وکار،ارزش پیشنهادی،ANP

فصل اول
 

v                کلیات تحقیق
 

4-2-1 توصیف جامعه آماری مشارکت کننده در تحقیق بر حسب جنسیت.. 126

4-2- 2 توصیف جامعه آماری مشارکت کننده در تحقیق بر حسب تحصیلات.. 126

4-2-3  توصیف جامعه آماری مشارکت کننده در تحقیق بر حسب رشته تحصیلی.. 126

4-3 یافته های پژوهش… 127

4-3-1  تاثیر استفاده از BSC. 127

4 – 3 – 2 یافته های دلفی فازی.. 128

4 – 3 – 3 یافته های ترکیب AHP  و SMART. 129

4-3-4  تشریح ترکیب و اولویت شاخص‌های استخراجی.. 130

4-4  پیش نمونه سامانه داشبورد مدیریتی.. 131

5-4 مزایای به کار گیری این روش… 138

5-5 پاسخ به پرسش‌های پژوهش… 139

فصل پنجم : نتیجه گیری.. 143

5-1 مقدمه: 144

5-2 خلاصه پژوهش… 144

5 -3 بحث ونتیجه گیری.. 146

5-4 محدودیت های پژوهش… 147

5 – 5 پیشنهاد برای پژوهش های آتی.. 147

فهرست منابع. 149

پیوست ها 155

پیوست 1 متدولوژی RUP. 155

1-1 معماری و ساختار کلی RUP. 155

1-2  ابعاد RUP. 156

1-3  فازها و مراحل  های یک پروژه درRUP. 157

1-4  ضوابط RUP. 158

1-5  اسناد RUP. 163

واژه نامه. 163

مدل مورد کاربرد (use case) 164

مشخصات مورد کاربرد  (use case) 164

دیاگرام کلاس  (Class diagram) 165

فهرست تصاویر
شکل 2-1 نمودار مدل  تعالی بومی سازی شده 19

شکل 2-2 نمودار مجموعه فازی بیانگر بلندی قد انسان. 41

شکل  2-3 نمودار بیانگر تاثیر توصیف کننده ها بر مجموعه های فازی.. 41

شکل 2-4 نمودار بیانگر دیدگاه ارستویی در ارتباط با بلند قد بودن انسان. 42

شکل 2-5 نگرش فازی به بلندی قد انسان. 43

شکل 2-6  مثالی از توابع فازی و متغیر های زبانی.. 43

شکل 2-7 فرایند اجرای روش دلفی فازی.. 45

شکل 2-8  هرم سلسله مراتب تصمیم در AHP. 48

شکل 2-9 درخت سلسله مراتب تصمیم انتخاب مدیر. 53

شکل 3-1 : تابع عضویت مثلثی متغیر های زبانی.. 74

شکل 3-2 نمایش درخت تصمیم رتبه بندی شاخص‌ها با معیار های انتخابی.. 87

شکل 3-3 نتیجه اولویت بندی معیارها توسط خبره اول. 89

شکل 3-4  نتیجه اولویت بندی معیارها توسط خبره دوم. 90

شکل 3-5 نتیجه اولویت بندی معیارها توسط خبره سوم. 90

شکل 3-6 نتایج تلفیق نظرات خبرگان در اولویت بندی معیارها 91

شکل 3-8 مدل منطقی سامانه داشبورد مدیریتی.. 103

شکل 3-9 نمایی از تعاملات سیستم داشبورد با دیگر سیستم های شرکت.. 104

شکل 3-10 نمودار مورد کاربرد ساماهنه داشبورد مدیریتی.. 108

شکل 3 – 11 نمودار فعالیت “ورود به سامانه”. 119

شکل 3-12  نمودار فعالیت” نمایش شاخص‌ها”. 120

شکل 3 – 13 نمودار فعالیت “صدور شاخص‌ها”. 120

شکل 3-14 نمودار فعالیت “خروج از سامانه”. 121

شکل 3 – 15 سند نمودار کلاس های تحلیل.. 122

شکل 3-16 دید منطقی سامانه داشبورد. 123

شکل 4-1 پیش نمونه صفحه ورود به تارنمای سامانه داشبورد مدیریتی.. 132

شکل 4-2 پیش نمونه صفحه نمایش شاخص‌های کلیدی حوزه مالی. 133

شکل 4-3 پیش نمونه صفحه نمایش شاخص‌های کلیدی حوزه رشد و یاد گیری.. 134

شکل 4-4 پیش نمونه نمایش چند شاخص در کنار هم در صفحه مقایسه شاخص‌ها 135

شکل 4-5 پیش نمونه نمایش صفحه ایجاد کاربر جدید برای سامانه داشبورد. 136

شکل 5-5 پیش نمونه تعریف شاخص جدید در سامانه. 137

شکل 1- پیوست:  نمایی از فرایند RUP. 157

فهرست جداول
جدول شماره 2-1  : طیف ترجیحات ساعتی برای مقایسات دو به دو 49

جدول 2-2  شاخص تصادفی.. 52

جدول شماره 2 : مقایسات زوجی 4 معیار 54

جدول شماره 3 : مقایسات زوجی سه گزینه مدیریت از منظر تجربه. 55

جدول ‏4‑10:رابطه ریسک و افزایش ظرفیت معدن. 85

جدول ‏4‑11:رابطه ریسک و فروش کارخانه. 86

جدول ‏4‑12:رابطه ریسک و افزایش ظرفیت کارخانه. 87

جدول ‏4‑13: رابطه ریسک و متغیر نصب و راه اندازی کارخانه. 89

فهرست نمودارها

عنوان
فهرست
 

‏ نمودار4‑1:رابطه ریسک و جریانات نقدی.. 82

‏ نمودار 4‑2:رابطه ریسک وحقوق صاحبان سهام 84

نمودار ‏4‑3: رابطه ریسک و حقوق صاحبان سهام 82

    فصل اول
 

v                کلیات تحقیق
 

1-  کلیات تحقیق:
1-1      مقدمه
با جهانی شدن بازارها و افزایش رقابت در بازارهای جهانی،  تلاش  سازمان‌ها برای بقا در این بازارها افزایش یافته و این موضوع سبب پیدایش فلسفه مدیریت زنجیره تأمین شده است.  یک زنجیره تأمین شامل کلیه واحدهایی است که در برآوردن نیاز یک مشتری به طور مستقیم و غیرمستقیم دخیل هستند.  دیدگاه زنجیره تأمین بر این واقعیت بنا نهاده شده است که رقابت به جای شرکت‌ها،  می‌بایستی بین زنجیره های تأمین وجود داشته باشد.  از سوی دیگر،  سیر تحولات پر شتاب جهانی،  سازمان‌ها را بر آن داشته تا برای غلبه بر شرایط نامطمئن پیرامون خود به تحقیق در زمینه مدیریت زنجیره تامین بپردازند.  تامین کنندگان بایستی قطعات و مواد را با بهترین کیفیت و کمترین هزینه تولید نمایند و توزیع کنندگان محصولات نیز باید رابطه نزدیکی با سیاست‌های توسعه بازار داشته باشند. در این راستا شناسایی و مدیریت ریسک‌ها در هر یک از اجزای زنجیره و انتخاب استراتژی مناسب در کارایی زنجیره تامین اهمیت بسیار مهمی دارد.  علاوه بر این  از دیگر ویژگی‌های اساسی زنجیره تأمین،  مسائل مالی  است بنابراین ویژگی‌هایی همچون نرخ بهره و مالیات،  محدودیت بودجه سرمایه گذاری و دیگر معیارهای مالی با ورود به مدل،  موجب ریسک مالی می‌شوند. با توجه به مسائل مذکور،  هدف اصلی از انجام این پژوهش طراحی مجدد زنجیره تأمین با لحاظ کردن ریسک مالی می‌باشد.

1-2      بیان مسئله
کلیه واحدهایی که از نظر قانونی از هم جدا بوده و توسط جریان‌های مواد، اطلاعاتی و مالی به  منظور ساخت و فروش یک محصول به هم مرتبط می‌شوند،  شبکه ای از روابط و فرآیندها به نام زنجیره تأمین را به وجود می‌آورند.  یکی از سخت‌ترین اجزاء  برنامه ریزی شرکت‌های تولیدی،  طراحی کارآمد زنجیره تأمین آن‌هاست.  زنجیره تأمین در معرض انواع ریسک‌ها قرار دارد و نحوه‌ی طراحی آن نقش مهمی در کاهش ریسک  دارد.  از این رو تلاش‌های بسیاری برای مدل سازی و بهینه سازی طراحی زنجیره تأمین انجام شده است.  (عسگری و زنجیرانی ، 1383:32)

همواره بهینه سازی بر مبنای هزینه بیشترین کاربرد را برای طراحی زنجیره تأمین داشته است اما از معایب اصلی  فرآیند طراحی  زنجیره تأمین بر مبنای هزینه یا سود،  می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

کاهش هزینه یا افزایش سود به عنوان تنها هدفی است که بر بهینگی زنجیره تأمین تأثیر گذار است.
بیشتر فرآیندهای زنجیره تأمین چند هدفی بر مبنای هزینه یا سود، تنها  تقاضا در آن‌ها به عنوان منبع ریسک در نظر گرفته شده است. )آزرون [1]و دیگران، 2008:13).
در نتیجه با توجه به اینکه هر مرحله از زنجیره تأمین‌ از قبیل سفارش‌های خرید،  تأمین مواد اولیه،  تولید،  انبارداری،  حمل‌ونقل با سطوح مختلف ریسک مالی در ارتباط است و شناسایی  فعالیت‌هایی که می‌تواند خساراتی را به سیستم تحمیل نموده و یا پرسنل را با خطر مواجه سازند و بقای سازمان را تهدید نمایند،  امری حیاتی می‌باشد، در این تحقیق در پی پاسخ به این  سؤال هستیم که : ” چگونه می‌توان فرایند طراحی زنجیره تأمین  سنتی را با  لحاظ کردن ریسک مالی،  مجددأ برنامه ریزی نمود؟”

1-3      هدف های تحقیق :
هدف اصلی:

دستیابی به الگویی  جهت طراحی مجدد زنجیره تأمین با لحاظ کردن ریسک مالی

اهداف فرعی:

توسعه و بسط مدل‌های بهینه سازی عدد صحیح مختلط

استفاده از سناریو سازی در تخمین پارامترهای ریسک

1-4      اهمیت و ضرورت تحقیق :
الف)اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ نظری

پیکر بندی مناسب زنجیره تأمین از مزایای رقابتی مداوم و برجسته برای هر شرکتی به حساب می‌آید و سازمان‌ها را در تقابل با سایر مشکلات و مسائل پیش رو کمک می‌کند.
طراحی زنجیره تأمین با لحاظ کردن ریسک مالی موجب بهبود عملکرد سازمان‌ها می‌گردد و تاکنون در مقالات و تحقیقات موجود به آن پرداخته نشده است.
طبیعت پویا و پیچیده زنجیره تأمین موجب درجه عدم قطعیت بالا در تصمیم گیری‌های
برنامه ریزی زنجیره تأمین می‌شود و تأثیرات قابل توجهی بر عملکرد کل شبکه زنجیره تأمین می‌گذارد. (چپرا[2] ومیندل[3]، 267:2003)
ب) اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ کاربردی

یکی از سه جریان مهم و تأثیرگذار بر فرایند تصمیم گیری در زنجیره تأمین، در کنار جریان کالا و اطلاعات،  جریان مالی است . ویژگی‌هایی مانند محدودیت سرمایه گذاری و هزینه که به منجر با ایجاد ریسک مالی می‌گردد.

ریسک مالی موجب تغییرات حقوق صاحبان سهام و جریانات نقدی می‌گردد که بر فرآیند سرمایه گذاری در زنجیره از جمله نصب و راه اندازی تسهیلات،  افزایش ظرفیت معدن و  فروش تسهیلات اثر می‌گذارد .

1-5      سؤال‌های تحقیق:
سؤال اصلی:

چگونه می‌توانیم با در نظر گرفتن هزینه های راه اندازی،  حمل‌ونقل،  تولید،  شیوه تأمین مالی و ریسک مالی،  مدلی طراحی کنیم که سازمان‌ها را در طراحی مجدد زنجیره تأمین یاری نمایند؟

سؤال فرعی:

چگونه می‌توان مدل‌های بهینه سازی عدد صحیح مختلط برای طراحی زنجیره تأمین را بسط و توسعه داد؟
چگونه می‌توان از سناریو سازی در تخمین پارامترهای ریسک استفاده کرد؟
1-6      تعریف عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق :
زنجیره تأمین :

یک زنجیره تأمین شامل دو یا چند سازمان است که از نظر قانونی از هم جدا بوده و توسط جریان‌های مواد،  اطلاعات و مالی به هم مرتبط هستند (عسگری و فراهانی،    1382: 25).
ریسک مالی :

احتمال عدم دسترسی به بودجه معین در زمان مشخص (آزرون، 2008: 131).

1-7      روش شناسی تحقیق :
از نظر هدف:

تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی است.

از نظر روش :

این تحقیق از نوع تجربی  است.   منظور از تجربی مدل سازی است.  تعریف متغیرهای تصمیم و شناسایی محدودیت‌ها از جمله فعالیت‌های اصلی در این روش است و مدل طراحی شده از نوع برنامه ریزی

شکل ‏2‑2:انواع فرصت؛ آردیچولی و همکاران، 2003. 25

شکل ‏2‑3:  مدل  و مجموعه های برای تشخیص فرصت و تئوری پیشرفت؛ آردیچولی ، 2003. 29

شکل ‏2‑4: آکباساران2، 2001. 33

شکل ‏2‑5: طبقه بندی آلسوس و همکاران، 2004. 42

شکل ‏2‑6: مدل تیمونز، 1999. 46

شکل ‏2‑7: فرصت های کارآفرینانه؛  شین ، 2003. 48

شکل ‏2‑8: شین، 2003. 49

شکل ‏2‑9: مدل کشف فرصت؛ اوزگان و بارون، 2007. 50

شکل ‏2‑10: فرایند پنج مرحله ای تشخیص فرصت بر اساس مدل خلاقانه تشخیص فرصت ؛ واقلی  و ؤولین، 2008. 53

شکل ‏2‑11: فرایند تشخیص فرصت بهاو،2004. 58

شکل ‏2‑12: مدل فرایندی لانگ و مک مولان برای شناخت فرصت، 1984. 60

شکل ‏2‑13: لامپکین و همکاران، 2004. 61

شکل ‏2‑14: تعداد فرصت های تشخیص داده شده؛ کربت، 2007. 64

شکل ‏2‑15: مدل تشخیص فرصت روبرت بارون، 2007. 65

شکل ‏2‑16: مشاهده گرایشات شناسایی و تشخیص فرصت؛ پرندیک و هیل، 2008. 68

شکل ‏2‑17: حل سوالات شناسایی و تشخیص فرصت؛ پرندیک وهیل، 2008. 69

شکل ‏2‑18: مدل فرایند تولید فرصت کارآفرینانه، چلی، 2005. 70

شکل ‏2‑19: فرصت کارافرینانه سینگ ، 2000. 71

شکل ‏2‑20: نقش کارامدی و علاقه مندی تصور شده در به نمایش درآوردن فرصت های محیطی؛ استیونسون و همکاران2003. 72

شکل ‏2‑21: انواع فرصت ها از دیدگاه ؛ انواع فرصتها از دیدگاه آردیچویلی و همکاران،                 2004. 74

شکل ‏2‑23: مدل دانشگاه کارآفرین؛ :گوررو و اوربانو، 2010. 77

شکل ‏2‑24: مدل تشخیص فرصت های کارافرینانهی دانشگاهی.. 84

شکل ‏4‑1: نمودارمیله ای مربوط به فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان. 113

شکل ‏4‑2: توزیع فراوانی مربوط به سن.. 115

شکل ‏4‑3: نمودارمیله ای مربوط به فراوانی تحصیلات پاسخ دهندگان. 117

شکل ‏4‑4: نمودارمیله ای مربوط به علاقهمندی پاسخ دهندگان. 118

شکل ‏4‑5: نمودارمیله ای مربوط به مطالعه پاسخ دهندگان. 120

شکل ‏4‑6: نمودارمیله ای مربوط به فعالیت پاسخ دهندگان. 121

شکل ‏4‑7: مدل تحلیل عاملی تاییدی دانشگاه کارآفرین (تخمین استاندارد) 124

شکل ‏4‑8: مدل تحلیل عاملی تاییدی دانشگاه کارآفرین (معناداری ضرایب) 125

شکل ‏4‑9: مدل تحلیل عاملی تاییدی محیط (تخمین استاندارد) 126

شکل ‏4‑10: مدل تحلیل عاملی تاییدی شایستگی های محیط (معناداری ضرایب) 127

شکل ‏4‑11: مدل تحلیل عاملی تاییدی فرصت (تخمین استاندارد) 128

شکل ‏4‑12: مدل تحلیل عاملی تاییدی فرصت (معناداری ضرایب) 129

شکل ‏4‑13: مدل تحلیل عاملی تاییدی فرصت های آینده (تخمین استاندارد) 130

شکل ‏4‑14: مدل تحلیل عاملی تاییدی فرصت های آینده (معناداری ضرایب) 131

شکل ‏4‑15: تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق (تخمین استاندارد) 145

شکل ‏4‑16: تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق (معناداری ضرایب) 146

شکل ‏4‑17: تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق (تخمین استاندارد) 152

شکل ‏4‑18: تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق (معناداری ضرایب) 152

فهرست جدول­ها

جدول ‏2‑1: طبقه بندی مدل های کشف فرصت؛ چندلر و همکاران 2004. 40

جدول ‏3‑1: پرسشنامه ی تایید خبرگان. 90

جدول ‏3‑2: بررسی کفایت عوامل پرسشنامه. 98

جدول ‏3‑3: ارزیابی پایابی پرسشنامه. 100

جدول ‏4‑1: توزیع فراوانی مربوط به جنسیت.. 112

جدول ‏4‑2: توزیع فراوانی مربوط به سن.. 113

جدول ‏4‑3: توزیع فراوانی مربوط به تحصیلات پاسخ دهندگان. 116

جدول ‏4‑4: توزیع فراوانی مربوط به علاقهمندی پاسخ دهندگان. 117

جدول ‏4‑5: توزیع فراوانی مربوط به مطالعه پاسخ دهندگان. 119

جدول ‏4‑6: توزیع فراوانی مربوط به فعالیت پاسخ دهندگان. 120

جدول ‏4‑7: آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای متغیرهای تحقیق. 122

جدول ‏4‑8: خلاصه نتایج آماری مربوط به دانشگاه 133

جدول ‏4‑9: نتایج آزمون تی تک نمونه ای دانشگاه کارافرین.. 134

جدول ‏4‑10: خلاصه نتایج آماری مربوط به سنجش محیط.. 136

جدول ‏4‑11: نتایج آزمون تی تک نمونه ای سنجش محیط.. 137

جدول ‏4‑12: خلاصه نتایج آماری مربوط به فرصت.. 138

جدول ‏4‑13: نتایج آزمون تی تک نمونه ای فرصت.. 139

جدول ‏4‑14: خلاصه نتایج آماری مربوط به فرصت های آینده 140

جدول ‏4‑15: نتایج آزمون تی تک نمونه ای فرصت های آینده 141

جدول ‏4‑16: ضرایب مسیر، آمارهی t و ضریب تعیین (متغیر وابسته: فرصت) 146

جدول ‏4‑17: ضرایب مسیر، آمارهی t و ضریب تعیین (متغیر وابسته: فرصت های آینده) 147

شکل4-2: ساختار مساله به تصویر ANP. 91

شکل4-3: ابرماتریس ناموزون. 92

شکل4-4: ابرماتریس موزون. 92

شکل4-5: ابرماتریس حدی.. 93

شکل4-6: اولویت بندی نهایی. 94

شکل4-7: اولویت بندی گزینه ها 96

فصل اول: کلیات تحقیق
 

 
 
 
 
 
1-1 مقدمه
    بسیاری از مسائل مالی دارای ماهیتی چند معیاره و چند هدفه بوده که بعضا این معیارها و اهداف با یکدیگر در تضاد می باشند. برنامه ریزی تامین مالی یکی از همین مسائلی است که معیارها و اهداف متعددی در تصمیم گیری های مربوط به آن دخیل بوده و همین امر، استفاده از روش های چند معیاره و چندهدفه را برای اخذ تصمیم بهینه در تامین مالی ضروری ساخته است. تنوع روش های تامین مالی و پیچیدگی تصمیم های مزبور در چند دهه اخیر افزایش چشم گیری داشته است. این رشد گسترده، نیاز فزاینده ای به مدلهای فراگیر و یکپارچه ایجاد نموده که برای پاسخگویی به این نیاز، مدل سازی مالی از پیوند رویکرد مالی و برنامه ریزی ریاضی به وجود آمده است. این مدلها از پیشرفت های برنامه ریزی ریاضی و مباحث مالی به موازات هم استفاده می نمایند (آذر و معماریانی، 1376).

    ماهیت چندهدفه مساله تصمیم گیری تامین مالی و نیز فقدان مدلی مناسب و جامع در این زمینه، ضرورت ایجاد یک سیستم پشتیبان تصمیم را برای تصمیم گیران حوزه مالی دو چندان می کند. مدیران شرکت های هلدینگ نیز با این مساله روبرو بوده و با توجه به مشکلاتی که در زمینه تامین مالی دارند، در جستجوی مدلی هستند که بتواند آنها را در تامین مالی هرچه بهتر یاری رساند.

    بنابراین از یک طرف با توجه به اهمیتی که شرکت های هلدینگ در اقتصادهای نوپا داشته و نیز اهمیت اجرای بازار سرمایه داخلی صحیح و تامین مالی مناسب در شرکت های هلدینگ به منظور دستیابی به اهداف شرکت و از طرفی دیگر با توجه به اینکه تحقیقات زیادی در این زمینه در کشور ما صورت نپذیرفته و نیز مدیران شرکت های هلدینگ برای موفقیت نیاز به مدلی جهت تامین مالی مناسب دارند، لذا ضرورت دیده شد تا مدلی طراحی گردد که ضمن معرفی بازار سرمایه داخلی، به مدیران شرکت های هلدینگ در تامین مالی هرچه بهینه تر شرکت کمک کند.

    بر اساس توضیحات و نکات فوق چگونه می توان با توجه به شرایط محیطی حاکم بر شرکت های هلدینگ و ویژگی های خاص مربوط به آنها و نیز ترجیحات مدیران ارشد،‌ ساز و کاری مناسب به منظور تامین مالی مناسب برای واحدهای تابعه این شرکت ها طراحی نمود؟

1-2 بیان مساله تحقیق
شرکت های هلدینگ از ساختارهای سازمانی متعارف در بسیاری از کشورها بوده و نقشی بسیار اساسی در اقتصاد هر کشور ایفا می کنند. در دنیای کنونی مدیران شرکت های هلدینگ با محیطی پویا و دائما در حال تغییر رو به رو هستند. به عقیده وینسو (1982)، آنها با مسائلی همچون ساختارهای مالیاتی گوناگون، ریسک نرخ ارز، ریسک نوسان نرخ بهره، بازار سرمایه ناکارا و مسائلی از این قبیل مواجه هستند. یکی از دغدغه های اصلی مدیران شرکت های هلدینگ و واحدهای تابعه، بحث تامین مالی مناسب است. بنابراین، چنین مدیرانی نه تنها باید نگران تعیین ساختار سرمایه بهینه باشند بلکه باید به منابع وجوه هم توجه فراوانی داشته باشند. بنابراین توجه به شرکت های هلدینگ و تامین مالی در این شرکت ها از اهمیت خاصی برخوردار است.

به عقیده باردلت و دیگران(2011)، مهمترین تصمیماتی که توسط مدیران شرکت های هلدینگ اخذ می شود، تصمیمات مربوط به تامین مالی و چگونگی تخصیص منابع بدست آمده بین واحدهای تابعه است. یکی از مزایایی که شرکت های هلدینگ نسبت به شرکت های تک بخشی دارند این است که این شرکت ها از امکان تامین مالی داخلی یا استفاده از مکانیزم بازار سرمایه داخلی برخوردارند. در شرکت های هلدینگ مدیران توانایی انتقال وجوه بین واحدهای تابعه به منظور سرمایه گذاری در بهترین فرصت ها و بنابراین ایجاد بازار سرمایه داخلی را دارند. در این رابطه مدیران عالی به عنوان یک سرمایه گذار به ارزیابی فرصت های کسب و کار در شرکت می پردازند. اما گاهی اوقات ممکن است سوگیری های خاصی در تخصیص سرمایه به واحدهای تابعه ایجاد گرد. بنابراین نیاز است مدلی طراحی گردد تا مدیران را در تامین مالی و تخصیص هرچه بهینه تر منابع یاری رساند و از ناعدالتی ها در تخصیص وجوه جلوگیری کند.

لنگ و استالز(1994) در مطالعه ای نشان دادند شرکت های هلدینگی که از مکانیزم بازار سرمایه داخلی استفاده کردند نسبت به شرکت های هلدینگی که واحدهای تابعه آن به صورت مستقل عمل می نمودند، وضعیت بهتری از لحاظ عملکرد مالی دارند( شین و استالز ،1998). با بررسی صورت های مالی واحدهای تابعه شرکت های هلدینگ پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نظیر شرکت هلدینگ غدیر، ملاحظه شد مراودات مالی بین این واحدها بسیار ناچیز است و تامین مالی داخلی در این شرکت ها صورت نمی پذیرد. از این رو می توان گفت شرکت های هلدینگ ایرانی از مکانیزم بازار سرمایه داخلی استفاده نمی کنند. گرچه ممکن است شرکت های هلدینگ ایرانی وضعیت خوبی داشته باشند، اما برای رسیدن به وضعیتی بهتر و نیز حداکثرسازی ارزش شرکت هلدینگ، نیاز است مدلی طراحی گردد تا ضمن بکارگیری مفروضات بازار سرمایه داخلی، مدیران را در تامین مالی هر چه بهتر یاری رساند.

از طرفی دیگر بسیاری از مسائل مالی دارای ماهیتی چند معیاره و چند هدفه بوده که بعضا این معیارها و اهداف با یکدیگر در تضاد می باشند. برنامه ریزی تامین مالی یکی از همین مسائلی است که معیارها و اهداف متعددی در تصمیم گیری های مربوط به آن دخیل بوده و همین امر، استفاده از روش های چند معیاره و چندهدفه را برای اخذ تصمیم بهینه در تامین مالی ضروری ساخته است. تنوع روشهای تامین مالی و پیچیدگی تصمیم های مزبور در چند دهه اخیر افزایش چشم گیری داشته است. این رشد گسترده، نیاز فزاینده ای به مدلهای فراگیر و یکپارچه ایجاد نمود که برای پاسخگویی به این نیاز، مدل سازی مالی از پیوند رویکرد مالی و برنامه ریزی ریاضی به وجود آمده است. این مدلها از پیشرفت های برنامه ریزی ریاضی و مباحث مالی به موازات هم استفاده می نمایند. (آذر، 1376). بنابراین ضروری است تا یک مدل ریاضی برای تامین مالی شرکت های هلدینگ طراحی گردد تا همه اهداف یا آرمانهای مورد نظر مدیران را در نظر بگیرد.

بنابراین به دنبال طراحی مدلی هستیم که مدیران شرکت های هلدینگ و واحدهای تابعه را در اجرای هرچه صحیح تر بازار سرمایه داخلی کمک کرده و آنان را در برنامه ریزی تامین مالی با توجه به اهداف متعدد و متضاد یاری رساند. لذا سوالی که در این تحقیق با آن روبرو هستیم، این است که چگونه می توان یک مکانیزم پشتیبان تصمیم طراحی کرد تا شرکت های هلدینگ را در برنامه ریزی تامین مالی با توجه به رویکرد بازار سرمایه داخلی یاری رساند.

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق
از لحاظ نظری فواید و اهمیت این تحقیق به شرح ذیل است:

مطالعه شرکت های هلدینگ بنا به دلایل زیر از اهمیت برخوردار است:

شرکت های هلدینگ یکی از اشکال سازمانی متعارف در بسیاری از کشورها هستند.
چنین شرکت هایی از بازیگران اصلی اقتصادهای نوپا به شمار می آیند.
این شرکت ها می توانند کمبود منابع مالی، انسانی و مواد را جبران کرده و از این حیث به مزایای رقابتی دست یابند که شرکت های تک واحدی هرگز نمی توانند به آن دست پیدا کنند.
تشکیل شرکت های هلدینگ مزایای بسیاری دارد. برخی از این مزایا عبارت اند از:

افزایش قدرت مالی در برابر شرایط پر ریسک بازار؛
توانایی بسیج کردن کارمندان و کارگران با تجربه در جهت تامین نیازهای شرکت های عملیاتی؛
ایجاد یک دیوار حافظ بسیار قدرتمند میان شرکت مادر و توابع در جهت کاهش ریسک های مالی؛
تنوع گرایی در مجموعه داده ها، فرآیندها و ستاده های شرکت؛
استفاده کامل از تشویق های اقتصادی در سیستم های مالیاتی و
ایجاد یک بازار سرمایه داخلی و فراهم نمودن یک حالت جایگزین مالی که بدینوسیله وابستگی مالی شرکت به بازارهای سرمایه ای خارجی کاسته می شود.
یکی از مزایای بالقوه شرکت های هلدینگ، ایجاد بازار سرمایه داخلی است.مزایای ایجاد بازار سرمایه داخلی عبارت اند از: