فعالیت جسمانی منظم با عمر طولانی­تر، زندگی سالم­تر و کاهش ابتلا به بیماری­های قلبی، فشار خون بالا، دیابت ، چاقی و برخی سرطان­ها ارتباط دارد. (عزیزی ، 1390، صص. 61-62) علاوه بر آن ورزش باعث جلوگیری از چاقی و باعث بهبود مهارتهای اجتماعی می­شود. (محمدزاده ، 1388، صص. 55-56) ورزش    وسیله ای با ارزش برای حفظ سلامت جسمانی است و رابطه­ی نزدیکی با سلامت روانی دارد، به ویژه پیشگیری از بروز ناهنجاریهای روانی دارد.(مرتضوی ,1370) تحرک بدنی از ناراحتی و افسردگی می­کاهد. اعتماد به نفس را افزایش داده و خودپنداره را تقویت می­کند. به خصوص در سنین نوجوانی وکودکی ابزار سالمی برای آزاد کردن انرژی­های ذخیره شده است و این خود بسیار لذت بخش و آرامش دهنده است. شرکت در فعالیت های ورزشی موجب اجتماعی شدن ،کسب مهارت، افزایش نشاط و شادابی و ارتباط سالم با همسالان و دوست یابی کمک می­کند. ( مسدد ,1388) تربیت­بدنی باعث رشد و شکوفایی شایستگی­های جسمانی می­شود، بطوریکه تمام بچه­ها بتوانند کارآمدتر و مؤثرتر حرکت کنند و با ایمنی بیشتری فعالیت کنند و در نهایت درک کنند که چه می­کنند. پیامد تربیت­بدنی «سواد جسمانی»[1]است که مبانی ضروری برای تکامل و موفقیت می­باشد. ­(دربانی ، 1383، ص.9). ورزش امر یادگیری را تسهیل کرده وکندذهنی را از بین می­برد  و باعث تخلیه هیجانات کودکان شده و فرد را برای اجرای بهتر عبـادات یاری می­کند.(قنبری نیاکی ، 1367، صص.210-211) . مسلماً تربیت­بدنی و ورزش از طریق روشهای متفاوت، به آموزش و رشد کودکان و نوجوانان کمک می­کنند. از جمله فواید و نتایج تربیت­بدنی و ورزش در مدارس ، رشد اجتماعـی کودکـان، رشد سبک زندگـی، رشـد عاطفـی، رشد اجتماعـی و رشد شناختـی می­باشد .(بایلی ، 1386، صص. 46-49). محرومیت یا محروم شدن از فرصتها در دوره ابتدایی تأثیر مخربی را بر توانایی فرد برای زندگی مؤفقیت­آمیز در طول عمر دارد. کودکان در طول سالهای اولیه زندگی به فرصتهای زیادی نیاز دارند تا هم مهارتهای حرکتی پایه را که اساس مهارتهای ورزشی به شمار می­رود، فرا بگیرند و هم فهم خود را از اجرای حرکتی که در آن انتقال یادگیری قابل اهمیت هستند، بهبود دهند. (نیکرلز ، 1382، ص. 16).

یکی از ورزش­هایی که کاربرد زیادی داشته , از محبوبیت فراوانی برخوردار است رشته­ی شنا می­باشد.که توجه به آن ضرورت و اهمیت یادگیری شنا و سفارش آن در دین مقدس اسلام و گفتار پیامبر اکرم (ص) در این زمینه ,ضرورت یادگیری آن را به وضوح بیان می­نماید. ( نیکو بخت، 1380 ) به طور کلی ورزشی است که عضلات را قوی و محکم کرده ، هیجانات و اضطراب را کاهش داده بدن را نرم و انعطاف پذیر می­سازد . و باعث می­شود فرد انرژی بیشتری برای انجام کارهای روزانه­ی خود کسب کند. شنا سلامت را بهبود بخشیده و موجب تناسب اندام تمام بدن می­شود. به عنوان یک ورزش با بدن بسیار ملایم برخورد می­کند و آسیب ناشی از آن در حداقل هستنند. علاوه براین ورزش شنا به سبب ماهیت خود یکی از مناسب­ترین ورزش ها برای تمامی معلولان است که می­تواند ضمن تقویت توانایی جسمانی آنان که جنبه توان­بخشی و باز­پروری دارد موجب نشاط و شادابی شود. (جلالی فراهانی,1391ص 98)

شواهد باستان­ شناسی نشان می­دهد که قدمت شنا و شنا کردن به 2500سال قبل از میلاد در تمدن مصر و بعد از آن در تمدن آشور  و یونان و روم باستان باز می­گردد و آنچه از گذشته آموزش شنا استنباط می­شود. بر اساس یافته­هایی است که حروف تصویری هیروگلیف[2] مصریان به دست آمده یونانیان باستان و رومی­ها شنا را جزء برنامه­های مهم آموزش نظامی خود قرار داده بودند. و مانند الفبا یکی از مواد درس در آموزش­ و پرورش بوده است . شنا در شرق به قرن اول قبل از میلاد برمی­گردد. ژاپن جایی است که شواهد و مدارکی از مسابفات شنا در آن وجود دارد. در قرن هفتم به دستور رسمی حکومتی, شنا به صورت اجباری در مدارس تدریس می­شد. (کریمی,1392) در ایران نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی گسترش شنا در بین مردم سرعت گرفت. استخرهای زیادی ساخته شدند و بسیاری از والدین با پی بردن به اهمیت ورزش شنا ، فرزندانشان را برای یادگیری شنا، در استخرها ثبت نام کردند. 5/65 درصد استخرهای تهران بعد از انقلاب ساخته شده­اند. (تندنویس ، 1392صص.1-8) همایشی که معاونت تربیت بدنی و سلامت آموزش وپرورش در پنجم تا هفتم مهر 1380 برگزار کرد ، بیانیه­ای در 13 بند توسط کارشناس مسئولان تربیت­بدنی ادارات کل آموزش و پرورش صادر گردید و در بند آخر کارشناس مسئولان تربیت­بدنی، خواستار توسعه و تقویت رشته­های ورزشی پایه «شنا، دوومیدانی و ژیمناستیک» و آموزش مهارت­های پایه و بنیادی تربیت­بدنی را در سنین نونهالی و نوجوانی شدند .(راسخی، 1382، ص.26). لذا معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش وپرورش به منظور توسعه       قابلیت های جسمانی و اهداف تربیتی ورزش شنا وهمچنین بهبود ترییت بدنی در مدارس طرح سباح را برای پایه سوم ابتدایی به صورت اجباری تصویب و به اجرا در آورده است . با توجه به موارد ذکر شده تحقیق حاضر بر آن است تا مشکلات ،موانع و کاستی ها , فرصت ها وتهدیدات طرح سباح را دراستان آذربایجان غربی شناسایی کرده تا موانع به صورت مطالعات علمی و کارشناسی توسط مسولان ذی­ربط حل و تهدیدات به فرصت تبدیل شوند تا حداکثر استفاده از آن نصیب جامعه تعلیم و تربیت کشور شود.

1-2تشریح موضوع وبیان مسئله

ورزش شنا یکی از محبوب ترین ورزش­ها در بین اقشار مختلف مردم است که از سن نوزادی تاکهنسالی   می­توان آن را انجام داد و به طورکلی ورزشی است که هیجان راکاهش داده , عظلات را قوی و مستحکم کرده و بدن  را نرم و انعطاف پذیر می­سازد و باعث می­شود افراد انرژی بیشتری را برای انجام کارهای روزانه خود کسب کند. شنا سلامتی را بهبود بخشیده و موجب تناسب بدن می­شود و آسیب­های ان درحداقل هست وکم شدن وزن بدن در آب به افراد ی که بدن آماده­ای ندارندکمک می­کند تا راحت­ترحرکت کنند.(رشیدپور,1382)

در نزد ایرانیان قدیم شنا یکی ازامور تعلیمی اطفال بودکه درمرحله سوم تحصیلی می­آموختند وآموختن شنا جهت بهره مندی ازمنافع آن درحیات عادی ودر هنگام جنگ بوده است .(تندنویس ,1392,ص3)

با توجه به موقعیت جغرافیایی کشورمان که شمال و جنوب کشور به دریا متصل است و همچنین نقشی که شنا به مثابه­ی ایمنی عمل کرده و آن احتمال تقابل افراد با مسیر های آبی است که می­تواند به نجات جان فرد به واسطه بهره مندی از این مهارت و یا غرق شدن وی به دلیل عدم برخورداری از آن منجر شود .(کیا دلیری،1381)  و نظر به اینکه رشته شنا با مجموع 108 مدال یکی از پر مدال­ترین رشته المپیک محسوب می­شود, یکی از ورزش­های تعین کننده جایگاه  هر کشور در بازی های المپیک و به تبع آن بهره مندی از مزایای آن  مانند افزایش غرور ملی و وجه بین المللی(سوتیریادو,شیلبوری,2009)، رشد فرهنگ سخت کوشی و نیز مزایای اقتصادی و دیپلماتیک می­باشد .(گرین وهولیهان،2005 ) با توجه به تمام مزایای فوق و نیز گسترش فزاینده رشته شنا در سطح تفریحی ، همگانی و قهرمانی ,کشورایران با 14 بار حضور در بازی های المپیک تا کنون هیچ مدالی از رشته ی مذکور کسب نکرده است. (فدراسیون شنا) عدم توفیق رشته شنا در کشور و وجود موانع و چالش­های بسیار در آن به گونه­ای محسوس و عینی است. و بخشی از این چالش به دلیل عدم استعدادیابی مناسب در این رشته باز می­گردد. (گائینی وهمکاران ,1384)علاوه براین درکشورهای پشرفته ورزش قهرمانی به ورزش مدارس بستگی دارد . در واقع با به کارگیری روش­های آموزشی مناسب نه تنها کودکان در زمینه تربیت بدنی همه جانبه رشد می­کنند بلکه استعداد ورزشی آنها شکوفا می­شود. (محمدی ,1389ص 20) فرایند کشف ورزشکاران با استعداد و هدایت آنها به سوی ورزش­های ملی به منظورشرکت در برنامه­های تمرینی سازمان یافته  یکی ازانتظارات جامعه از معاونت تربیت بدنی وزارت آموزش وپرورش است .(حلاجی وهمکاران ,1389ص 5) ، گنجاندن طرح آموزش شنا (طرح سباح)توسط معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش در مدارس کشور که در سه سال اخیر در مقطع ابتدایی صورت گرفته است. نه تنها می­تواند برخی از موانع وچالش­های به وجود آمده درتوسعه شنا را رفع کند, بلکه توجه به ورزش مدارس بخصوص درمقطع ابتدایی باعث شکوفایی استعدادهای بی­شمار و موجب سلامتی جسمی و روانی دانش آموازان شده و با قابلیت­های خود آشنا شده و در جهتی که احتمال موفقیت بیشتری دارند سوق داده شود.

طرح سباح حرکتی نو و بدیع در عرصه ی ورزشی و تعلیم و تربیت در مدارس بوده و به منظور توسعه    قابلیت­های جسمانی و اهداف تربیتی ورزش شنا ، نقش ورزش­های همگانی مانند شنا و دومیدانی و ژیمناستیک در سلامت افراد جامعه،  سفارش دین مبین اسلام(نیکو بخت، 1380) تاکید رهبر معظم انقلاب بر منویات مبنی بر سه اصل تهذیب، تحصیل، ورزش و جایگاه شنا در برنامه های رسمی  نظام آموزشی دنیا و کم توجهی به آن در نظام آموزشی ایران طراحی شد و می­تواند کارکرد منحصر به فرد و تاثیر بسیار مثبتی در روحیه نوجوانان کشور داشته باشد که در صورت وجود شرایط مناسب برای اجرای این طرح و ایجاد علاقه در دانش آموزان برای یادگیری مهارت­ها که به وسیله­ی مربیان مجرب و امکانات مناسب و برنامه ریزی منظم قابل تحقق است ,که به عنوان مهارتی مفید در زندگی دانش آموزان وارد و تاثیر تربیتی خود را بر جامعه بگذارد. علاوه بر این فرصتی برای شناسایی استعدادها ، تقویت تیم­های شنای دآنش آموزی و موجب ایجاد نگرش جدید نسبت به تربیت بدنی در مدارس درتنویر افکار عمومی می شود.

بنابراین نو بودن طرح و تحقیقات کم از یک طرف و وجود چالش­های عمده در وضعیت تربیت بدنی در مدارس از طرف دیگر نیاز به شناسایی عوامل درونی اثر گذار (نقاط قوت و ضعف)در درون سازمان آموزش و پرورش و اهتمام در رفع کاستی­ها و تقویت نقاط قوت و همچنین شناسایی فرصت­ها و تهدیدات به عنوان عوامل بیرونی اثرگذار در محیط بیرونی آموزش و پرورش و تلاش در جهت استقاده از این فرصت­ها و همکاری با دیگر سازمان­ها در جهت به حداقل رساندن تهدیدات تا حد اکثر استفاده نصیب جامعه تعلیم و تربیت گردد.

لذا تحقیق حاضر در صدد  هست تا طرح سباح را از دیدگاه کارشناسان و مربیان ورزشی دراستان آذربایجانغربی با استفاده از مدلSWOT   تحلیل کند.

1-3اهمیت وضرورت تحقیق

اجرای طرح آموزش شنا درکلاس سوم ابتدایی , هزینه های مادی و فرصت­های ازدست رفته­ای را هم برای نظام آموزشی, هم به دآنش اموزان, هم به مدارس, هم به معلمان و هم به والد ین وارد می­سازد. عقلانی بودن اجرای آن منوط به تحقق اهداف آن هست . لذا نیاز هست چنین وضعیتی بررسی شود و همچنین آموزش شنا ماهیتا ازارزش بالاتری برخوردار است .و به گونه­ای که این رشته ازبعد تفریحی, همگانی و هم از بعد قهرمانی ازرشته­های اصلی دربرنامه­ریزی­های خرد وکلان بسیاری ازنظام­های ورزشی به شمارمی­رود. بنابراین یکی از ضروریات تحقیق بررسی شرایط اجرای آن و وضعیت موجود می­باشد تا با شناسایی نقاط قوت و ضعف تصمیماتی اساسی اتخاذ و با بازنگری دوباره به صورت بهتر به اجرا درآید, تا نتایج و فواید حاصل از اجرای طرح اموزش شنا درکوتاه مدت و بلند مدت نصیب فرد و جامعه شود.

با توجه به اینکه گاَثینی وهمکاران (1385)درتحقیقات خود نشان دادند سیستم استعدادیابی مناسبی  چه ازنظرروانی و چه ازنظرجسمانی در شنای ایران وجود ندارد و تقریبا هیچ یک ازشناگران زبده کشور براساس شاخص­های استعدادیابی به این رشته هدایت نشده­اند. لذا این تحقبق با شناسایی فرصت ها این امکان را برای هیئت­ها و فدراسیون شنا فراهم می­کند تا دانش آموزان را هم از نظر جسمانی و هم از روانی استعدادیابی کنند و فرصتی مناسب برای قهرمان پروری بوجود آورد .

به سخن دقیق تر محقق امیدواراست با شناسایی نقاط قوت وضعف وهمچنین با شناسایی فرصت­ها وتهدیدات محیطی و ارایه راهکارهای لازم جهت تقویت نقاط قوت و استفاده از فرصت­ها و به حداقل رساندن ضعف­ها و تبدیل تهدیدات به فرصت , پرورش نسلی شاداب و سالم را ممکن ساخته و دورنمای مطلوب از جامعه ارایه نماید.

1-4سوالات تحقیق

1-نقاط ضعف طرح سباح استان آذربایجانغربی کدامند؟

2-نقاط قوت طرح سباح استان آذربایجانغربی کدامند؟

3-فرصت­های طرح سباح استان آذربایجانغربی کدامند؟

4-تهدیدات طرح سباح استان آذربایجانغربی کدامند؟

1-5تبیین متغیرهای تحقیق

درتحلیل SWOT چهار مولفه قوت,[3]ضعف[4]، فرصت [5]و تهدید[6]مورد مطالعه و بررسی قرار می­گیرد.

قوت: نقاط قوت موجوددرمحیط داخلی

ضعف :نقاط ضعف موجود در محیط داخلی

فرصت: فرصت­های موجود درمحیط خارجی

تهدید: تهدیدهای موجود درمحیط خارجی

فصل چهارم: یافته‌های پژوهش

4-1 یافته‌های توصیفی………………………………………………………………………… 80

4-1-1 توصیف متغیرهای جمعیت‌شناختی تحقیق………………………….. 80

4-1-2 وضعیت سنی مشتریان استخرها…………………………………………… 80

4-1-3 وضعیت جنسیت مشتریان استخرها………………………………………. 81

4-1-4 میزان تحصیلات مشتریان استخرها……………………………………. 82

4-1-5 وضعیت شغلی مشتریان استخرها………………………………………… 83

4-1-6 دفعات استفاده مشتریان از استخر………………………………. 84

4-1-7 انگیزه‌های مشتریان برای استفاده از استخر…………. 85

4-2 توصیف متغیرهای اصلی تحقیق……………………………………………….. 86

4-3 یافته‌های استنباطی…………………………………………………………………… 90

4-3 یافته‌های استنباطی…………………………………………………………………… 90

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

5-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………. 112

5-2 خلاصه تحقیق………………………………………………………………………………….. 113

5-3 یافته‌های تحقیق………………………………………………………………………… 114

5-4 بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………. 119

5-5 پیشنهادات…………………………………………………………………………………….. 129

5-6 پیشنهادهایی برای تحقیق‌های آینده………………………………. 130

منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………. 132

پیوست……………………………………. 140

چکیده انگلیسی…………………………….. 150

مقدمه

ارزیابی کیفیت خدمات، از جمله گام های اساسی در تدوین برنامه های ارتقای کیفیت محسوب می شود ، کیفیت خدمات و عوامل موثر بر آن به عنوان یکی ازپایدارترین اهداف در عرصه چالش های مدیریت که همواره کانون توجه بوده است وچارچوب مفهومی و نظری که به نحوی در ارتباط با انتظارات و ادراکات مشتری است مورد بررسی قرار گرفته است. دردو دهه اخیر علاقه به کیفیت خدمات نشان می دهد که چگونه بهبود کیفیت می تواند منجر به بهبود عملکرد سازمانی و رقابت شود(کاووسی و سقایی ، 1384).مشتری­مداری، افزایش رقابت، تغییرات سریع تکنولوژی، افزایش انتظارات مشتریان و غیره مفاهیم جدیدی هستند که جهان امروزی را به شدت تحت تأثیر خود قرار داده و آن را از جهان پیشین بسیار متفاوت کرده‌ است، به گونه­ای که دیگر نمی­توان با اندیشه­های قدیمی در جهان جدید رقابت ، به راحتی زندگی کرد. رمز بقای سازمان­ها در حمایت مشتریان از آنهاست و هر یک از سازمان­های پیشرو، ضمن حفظ موقعیت خود همواره درصددند تا با کسب رضایت مشتریان، نیازهای آنان را هدایت کنند. امروزه، هدف سازمان­ها ارائه خدمات یا محصول با کیفیت مطابق با نیازها و خواسته­های مشتریان است. این موضوع می­تواند زمینه بازگشت مجدد مشتریان را به سازمان فراهم کند و سود بیشتری را برای آن به دنبال داشته باشد و در نهایت بقای سازمان را در بازار شدید رقابت تضمین نماید (یحیایی، 1384). کیفیت خدمات به وسیله تجربه بعدی مشتری مورد ارزیابی قرار می گیرد. نتایج این تجربه باعث می شود که ضعف در کیفیت خدمات مشخص شده و بهبود کیفیت را مطرح سازد.به محض فهمیدن این موضوع می توان سطوح کیفیت خدمات را تغییر داد تا به سطوح مورد انتظار مشتری نزدیک شوند. با وجود این، واضح است که مشتری های خدمات ورزشی به طورکلی انتظار دارند بیشتر از آنچه را که دریافت می کنند، به آنها داده شود(خوش دهان، 1381).یکی از ویژگی های امور خدماتی تفکیک ناپذیری خدمت از ارائه دهنده آن است. این خصوصیت بیانگر آن است که در اغلب موارد، مصرف کننده نمی‌تواند و نمی‌خواهد که خدمت را از ارائه دهنده آن و وضعیت وشرایط خدمت جدا سازد، حتی در برخی موارد عرضه کنندگان خدمت و خود خدمت به حدی به هم نزدیک هستند که مشتری حاضر به دریافت خدمت از فرد دیگری نیست(کارنکی[1]، 2006)

در سالهای اخیر تحقیقات صورت گرفته بر روی شناخت فاکتورهایی که در زمینه وفاداری مشتریان موثر می‌باشد گسترش یافته است. در اغلب موارد وفاداری مشتریان برای موفقیت سازمان‌های تجاری حیاتی می باشد چرا که معمولاً جذب مشتریان جدیدگران تر از حفظ مشتریان موجود می باشد و در اکثر تحقیقات صورت گرفته بوسیله بسیاری از نویسندگان، پیشنهاد شده است تا مشتریان وفادار به عنوان یک دارائی رقابتی حفظ شوند و یکی از راههای تقویت این امر از طریق ایجاد یک رابطه همکاری صمیمانه، مناسب و قوی بین فروشندگان و خریداران می باشد. در این مقاله سعی شده است تا ضمن پرداختن به این موضوع ارتباط بین کیفیت خدمات وارزش ادراک شده بارضایت وفاداری مشتریان را نشان می دهد مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین، بخش تحقیقات بازاریابی سازمان­ها همواره به دنبال شناسایی این عوامل و مطالعه رفتارهایی بوده­اند که درنتیجه استقرار این عوامل به وجود می­آید. به طورکلی، بازاریابی موفق با درک چرایی و چگونگی رفتار مصرف­کنندگان تحقق می­یابد. این موضوع در اغلب صنایع و از جمله صنعت ورزش اهمیت دارد. کسب و کارهای حوزه ورزش و از جمله استخرها که خدمات متنوعی را در رابطه با تفریحات، سلامت، آموزش و … به شهروندان ارائه می­دهند، نیاز دارند که استراتژهای مطلوبی را به منظور جذب و حفظ مشتریان خود به کار گیرند. بنابراین، تحقیق حاضر به دنبال این است که با مطالعه رفتارهای مشتریان استخرهای ورزشی و عوامل به وجود آورنده آن، به مدیران اجرایی استخرها در طرح­ریزی استراتژی­های مطلوب کمک نماید.

1-2 بیان مسآله

باقی ماندن در عرصه رقابت در جهان تجارت که روز به روز چالش بر انگیز ترودشوارترمیشود، سازمان ها رابه تلاش واداشته، تا راه های جدیدی برای بهبود وضعیت خود ایجاد کنند(کارنکی، 2006). مدیریت سازمانهای ورزشی به عنوان سازمانهای خدمت محور به صورت عام و مدیریت تاسیسات و اماکن ورزشی و مدیریت استخر های ورزشی به صورت خاص می بایست اهتمام خویش را در کسب رضایت مشتریان و ارائه خدمات کیفی بکار گیرند و از این قاعده کلی مستثنی نیستند، هر چه خدمات کیفی مدیران اماکن ورزشی بهبود یابد، گرایش مردم به فعالیتهای ورزشی افزایش می یابد وتعداد نفرات تحت پوشش فعالیتهای ورزشی افزایش می یابد و در نتیجه سهم ورزش در سبد هزینه خانواده افزایش می یابد.درنتیجه تکاپو های فعالیتهای ورزشی افزایش یافته و توانمندی درآمدزایی وسرمایه گذاری در عرصه ورزش کشور افزایش می‌یابد.از آنجا که مدیریت خدمت، از جمله مباحث تازه مدیریت است که طی دهه اخیر مورد توجه قرار گرفته است.همچنان که رقابت بین موسسات پدید می اید، آنها راههای گوناگونی را برای تجدید حیات سازمانهایشان مورد بررسی قرار می دهند و نوآوری هایی اعمال می کنند تا بتواند مشتریان خود را جذب کنند. ارائه خدمت با کیفیت شاید از مهمترین عناصری باشد که موجب وفاداری مشتری می شود و فقط موسساتی می توانند این خدمت را به طور پایدار ارایه دهند که در مورد مشتری از نگرش جامعی برخوردار بوده و تعهد عمیقی به آنان داشته باشد)کاووسی وسقایی، 1384).یکی از راه های نائل شدن به این امر مهم افزایش رضایت مشتریان است(اسپینلی وکاناوس1، 2000، وو، 2007) ) که احتمالاَ با بازگشت مجدد آنها به سازمان (یی-چین2، 2008)وافزایش عملکرد مالی آن (کیانی و همکاران، 2007) در ارتباط می­باشد.یکی از مهمترین عواملی که باعث شده سازمان ها به حفظ مشتریان فعلی توجه نمایند و در آنها برای خرید مجدد(وفاداری) تمایل ایجاد کنندٰ, این است که نگه داشتن مشتریان فعلی بسیار کم هزینه تر از جذب مشتریان جدید برای آن هاست. برخی بر این باورند که ارتباطات با مشتریان ، همیشه برای سازمان سود آور خواهد بود در حالی که در برخی از صنایع و کسب و کارها , بعضی از مشتریان در واقع برای سازمان مضرهستند(اسپینایی وکانوس، 2000، وو، 2007).سازمان ها به برنامه ای وفاداری رو آورده اند، زیرا مزایای اقتصادی حفظ مشتری را پذیرفته اند. یعنی مدیران پذیرفته اند که مشتریان سودمندتر هستند; مشتریان وفادار هزینه‌ی کمتری برای خدمت رسانی در بر دارند; مشتریان وفادار کمتر نسبت به قیمت حساس[2] هستندو;مشتریان وفادار، اظهار نظر های مثبتی ایجاد می کنندهمچنین مشتریان وفادار احتمال بیشتری دارد که با کلمات مثبت از آن عرضه کننده یاد کنند، کالا ها یا خدمات اضافی بخرند، و قیمت های بیشتر را بپذیرند (تپچی[3]، 1999).مشتریان وفادار حایز اهمیت هستند زیرا باور بر این است که آنها حتی در شرایط عدم رضایت متوسط ، انگیزه کمتری برای جستجوی یک جایگزین دارند. محققان دریافته اند که کیفیت خدمات تاثیر عمیقی بر رضایت و وفاداری مشتریان ودر واقع حاصل مقایسه ای است که مشتریان ما بین انتظار از خدمات ودرک آنها پس از دریافت خدمات صورت می دهند (کاندامپولی و سوهارتانتو2، 2000).طی تحقیقات متعددی که انجام شده ، مشخص گردید که رضایت مشتریان از خدمات و کالاها ، عاملی برای تمایل یا عدم تمایل مشتریان برای خرید مجدد و مقاصد رفتاری دیگر چون توصیه به دیگران است. همچنین مشخص گردید کیفیت خدمات دریافت شده یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار برخرید مجدد از سازمانهاست(کاندامپولی و سوهارتانتو، 2000). در حال حاضر، از بازگشت مجدد ) وفاداری( مشتریان به عنوان هدف غایی یاد می­شود که سازمان­ها به دنبال دستیابی به آن هستند. بازگشت مجدد مشتری به ویژه در بخش خدمات ورزشی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است،

زیرا در این بخش، به دلیل رقابت شدید موجود در بازار، مشتریان خیلی زود جذب سایر سازمان­ها می­شوند. درک این موضوع که چه عواملی باعث می­شوند مشتریان دوباره به سازمان مراجعه کنند، مدیران ورزشی را قادر خواهد ساخت تاراهبردهای لازم را بدین منظوربرگزینند.با بررسی مطالعات مربوط به حیطه بازاریابی خدمات می­توان به این نتیجه رسید که کیفیت خدمات و ارزش درک­ شده توسط مشتریان از جمله مهم­ترین عواملی هستند که در نتایج رفتاری مشتریان تأثیرگذار می­باشند. لیو[4] (2008).در تحقیق زیتامل ، بری وپاراسون[5] (1996)اقدام به بررسی ارتباط میان کیفیت خدمات و تمایلات رفتاری در مشتریان کردند. براساس تئوری ، این تصور وجود داشت که هنگامی که کیفیت خدمات بالاست ، تمایلات رفتاری در مشتریان برای مراجعه مجدد و ابراز تبلیغات شفاهی نیز بالا خواهد بود ، نتایج تحقیق نشان داد که ارائه خدمات با کیفیت بالا منجر به تمایلات رفتاری مطلوب درفرد خواهد شد به این معنی که تمایل در مشتری برای خرید مجدد وانعکاس رضایتمندی خود به دیگران افزایش خواهد یافت . در مقابل خدماتی با کیفیت پایین این تمایلات را کاهش می دهد. مولیناری و ماهاراجا[6] (2008) در مطالعه خود بر روی خدمات حمل هوایی بیان می­کنند که کیفیت خدمات و ارزش ادراک­شده رابطه مثبت و معنا­داری با رضایت مشتریان و بازگشت مجدد آنها دارد.

در زمینه ورزش نیز رجبی (1389) ارتباط مثبت و معنا­داری را بین کیفیت خدمات و رضایت‌مندی مشتریان باشگاه­های بدنسازی گزارش کرده است.جامعه کنترل کیفیت آمریکا (به نقل از کاتلر و آرمسترانگ[7]، 1999) کیفیت را این گونه تعریف می­کند: «مجموع کل ویژگی­ها و خصوصیات یک محصول یا خدمت که بتواند نیازهای مشتری را برآورده نماید». جوران[8] نیز کیفیت را توان یک محصول یا خدمت در تأمین نیازهای مشتری بیان می­کند (به نقل از پارسائیان و اعرابی، 1386). ارزش ادراک­شده از دیگر عواملی است که بسیاری از شرکت­ها برای حفظ مشتریان به آن توجه خاص دارند و به عنوان یکی از 

است افزایش می­یابد. بر همین اساس، در برخی تحقیقات ارتباط بین رادیکال­های آزاد و شاخص­های آسیب عضلانی بررسی شده است. با توجه به اینکه ROS [5] در پاسخ به ورزش تولید    می­شود و به ایجاد آسیب اکسایش (7) و آسیب عضلانی اسکلتی (8) منجر می­شود این امکان وجود دارد که مکمل­های آنتی اکسیدانتی بدن فشار اکسایش ناشی از ورزش، التهاب و آسیب عضلانی جلوگیری کند. مکمل­های آنتی اکسیدان متعددی برای حفاظت سلول از رادیکال آزاد معرفی شده اند، مانند: ویتامین E-C و کاروتنوئید ها و فلاونوئیدها (9) بنابراین استفاده از مکمل­های آنتی اکسیدانی در تمرین­های شدید می­تواند آسیب اکسایش ناشی از ورزش را در عضلات اسکلتی به تعویق اندازد(2).

ماستالیدیس[6] و همکاران (2006) تأثیر مصرف مکمل­های آنتی اکسیدانی را بر شاخص­های آسیب عضلانی در دوندگان فوق ماراتن بررسی کرده اند و نشان داده اند  که شاخص­های پلاسمائی آسیب عضلانی در اثر ورزش استقامتی افزایش می­یابد و تحت تأثیر مکمل­های آنتی اکسیدانی قرار نمی­گیرد.

تیبر[7] و همکاران (2006) با بررسی مصرف مکمل ویتامین توسط 22 مرد و زن دونده شرکت کننده در مسابقات فوق ماراتن نشان داده اند که مصرف مکمل­های ویتامینی از آسیب های فشار آکسایشی و پراکسید شدن لیپیدی جلوگیری می کند اما برآسیب DNA، التهاب و آسیب عضلانی تأثیر ندارد (مکمل­های ویتامینی بر لاکتات دی هیدروژناز تأثیری نداشت) و مکانیسم آسیب اکسایش، مستقل از آسیب عضلانی و التهاب بود(14)

کاستلو[8] و همکاران (2008) تأثیر مصرف مکمل­های آنتی اکسیدان را در کاهش فعالیت ROS  و [9]DOMS  را در 24 مورد مرد سالم غیر ورزشکار بررسی کرده اند،CK  هموگلوبین و پروتئین کربونیل (شاخص فشار اکسایش پروتئین) ارزیابی شد(15). نتایج آن­ها نشان داد که مصرف مکمل های آنتی اکسیدان بر DOMS و شاخص آسیب اکسایش و بافتی اثری ندارد هر چند در نمونه­های خونی که 48 ساعت بعد از تمرین گرفته شده بود ck در گروه مکمل کمتر بود (16).

مسیبی و همکاران(1388) در بررسی خواص بیولوژیکی آلوئه ورا به این نتیجه رسیدند که عصاره آلوئه ورا بر فاکتور نکروز تومور آلفا تأثیر معنی دار دارد که نشان دهنده خواص آنتی اکسیدان مؤثر گیاه آلوئه ورا است(3).

در بین مارکرهای رادیکال آزاد پروتئین واکنشگر C (CRP) نیز یکی از نشانه­های حساس به التهاب است که در پاسخ به عوامل متعددی از جمله آسیب بافتی از کبد آزاد می­شود مقدار طبیعی آن 5/3 میلی گرم بر لیتر است که در واکنش­های التهابی مقدار آن به طور ناگهانی تا 3000 هزار برابر میزان طبیعی می­رسد(15و16).

تقیان (1391) در بررسی آثار کوتاه مدت تمرین حاد بر میزان CRP پلاسما در زنان چاق و زنان دارای وزن طبیعی به این نتیجه رسید که تفاوت معنی داری در سطح CRP  در بین دو گروه آزمون و کنترل مشاهده شد(2).

با توجه به اینکه آگاهی دقیق از خواص آنتی اکسیدان آلوئه ورا می تواند در بهبود عملکرد وکاهش آسیب سلولی ورزشکاران مؤثر باشد محقق برآن است تا تأثیر این گیاه را بر شاخص های آسیب­های سلولی پس از یک دوره تمرین هوازی را در پسران ورزشکار بسنجد.

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق     

هزاران سال است که برگ­های گیاه آلوئه ورا به طور گسترده در کشورهای مختلف به عنوان دارو مصرف  می­شود اثرات درمانی و فارمالوژیک متعددی که برای این گیاه ادعا شده است، غالباً براساس سابقه طب سنتی است. اما مطالعات بالینی در سال­های اخیر روی اثرات درمانی این گیاه صورت گرفته است. در یک بررسی بالینی نسیف­ها[10] و همکاران در سال 1993 مصرف خوراکی ژل آلوئه ورا در بیماران مبتلا به هیپرلیپیدمی باعث کاهش کسترول تام، تری گلیسرید و لیپوپروتئین­های LDL سرم در مقایسه با قبل از درمان شده است. این اثرات در شرایطی به دست آمد که هیچکدام از بیماران مورد بررسی به علت عوارض نامطلوب دارو (ژل آلوئه ورا) از بررسی خارج نشده اند(1و4). وینگ ژو[11] و همکاران (1998) تأثیر آلوئه ورا روی تأثیر سلول­های ماهیچه ای صاف عروقی پس از صدمات شریانی را بررسی کرده اند و نتیجه گرفتند که آلوئه ورا یک ممانعت کننده قوی برای تکثیر سلول­های Sms[12] است و تأثیر فارماکولوژیکی آلوئه ورا در کاهش تکثیر Sms در Invivo  نشان داده است که موجب کاهش تکثیر سلول­های لایه درونی رگ می­شود، لازم به ذکر است که این تکثیر موجب انسداد مجدد رگ می­شود(9) . اما از طرفی آسیب عضلانی عاملی است که در موفقیت ورزشکاران نقش منفی دارد(2).

براساس تحقیقات منتشر شده در مجله تمرینات عمومی بریتانیا[13] که در سال 1999 منتشر شد آلوئه ورا اثر درمانی قوی در سندرم خستگی مزمن و آسیب­های ورزشی دارد.راجا سیکاران[14] در سال 2005 و جی بندی در سال 2004 خواص آنتی اکسیدانی آلوئه ورا را بررسی کرده اند به نتایج مشابهی رسیدند که حکایت از تأثیر معنی دار در بهبود کارائی دستگاه ایمنی بدن دارد. مسیبی و همکاران (1388) در تحقیقی فعالیت ایمنومدولاتوری عصاره آلوئه ورا بر فاکتور نکروز تومور آلفا در مدل حیوانی را مورد بررسی قرار داده اند که به طور معنی داری با کاهش علائم بالینی انسفالومیلیت اتوایمیون تجربی و تأخیر در شروع بیماری شد. میزان فاکتور نکروز تومور آلفا تولید شده از سلول های تک هسته ای طحال موش های درمان شده با آلوئه ورا به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل کاهش یافت (3).

ماستالودیس و همکاران (2006) تأثیر مصرف مکمل های آنتی اکسیدانی را در شاخص های آسیب عضلانی در دوندگان فوق ماراتن بررسی کرده اند و نشان دادند که شاخص های پلاسمائی آسیب عضلانی در اثر ورزش استقامتی افزایش می یابد و تحت تأثیر مکمل های آنتی اکسیدانی قرار نمی گیرد(9).

محرابیان و مجد (1390) اثر بازدارندگی ژل آلوئه ورا در جهش های منجر به سرطان را به اثبات رساندند(1).

ترابر[15] و همکاران (2006) با بررسی مصرف مکمل های ویتامینی در دوندگان شرکت کننده در مسابقات فوق ماراتن نشان دادند که مصرف مکمل های ویتامینی از آسیب های فشار اکسایشی و پراکسیداسیون لیپیدی جلوگیری می کند اما بر التهاب و آسیب های عضلانی تأثیری ندارد و مکانیسم آسیب اکسایشی مستقل از آسیب عضلانی و التهاب بود (16و2).

رافائل[16] و همکاران (2007) اثر مکمل های آنتی اکسیدانی و تکرار دوره های ورزش استقامتی با شدت متوسط را بر شاخص های آسیب عضلانی (CK) می­شود اما بر پاسخ­های سیستماتیک اثری ندارد. به نظر می­رسد نتایج تحقیقات، تحت تأثیر سطح ورزش میزان و مدت و نوع مکمل های آنتی اکسیدانی مصرف است. با اینکه برخی تحقیقات کاهش بیوماکرهای فشار اکسایشی را پس از مصرف مکمل­های آنتی اکسیدانی گزارش کرده اند اما کارائی مکمل­های آنتی اکسیدانی در عملکرد ورزش قهرمانی به ویژه در دوره­های شدید دو و میدانی که هنوز در سنین رشد قرار دارند مبهم است (21).

با توجه به نتایج ضد و نقیض تحقیقات در خصوص پاسخ بدن به این گونه مکمل­ها و با توجه به اینکه دوندگان پسر در این رده سنی در سن بلوغ قرار دارند و درگیر تمرین­های سنگین دو و میدانی هستند و احتمال نیاز آن­ها به مکمل­ها وجود دارد ضرورت اصلی تحقیق حاضر، بررسی نقش آنتی اکسیدانی آلوئه ورا به عنوان مکملی که بر استرس اکسایش و آسیب عضلانی به طور همزمان در ورزشکاران پسر جوان که فعالیت­های هوازی را انجام می­دهند آشکار می­سازد.

1-4- اهداف تحقیق:

1-4- 1-هدف کلی

تعیین تأثیر مصرف آلوئه ورا بر برخی شاخص­های آسیب سلولی پس از یک دوره تمرین هوازی در پسران ورزشکار 18-15 سال

1-4-2- اهداف جزئی

تعیین تأثیر مصرف آلوئه ورا بر سطح لاکتات دی هیدروژناز خون (LDH) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی
تعیین تأثیر مصرف آلوئه ورا بر سطح کراتین کیناز (CK) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی
تعیین تأثیر مصرف آلوئه ورا بر سطح پروتئین واکنش گر، (CRP) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی
1-5- فرضیه های تحقیق:

مصرف آلوئه ورا بر سطح لاکتات دی هیدروناژ خون (LDH) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی تأثیر دارد.
مصرف آلوئه ورا بر کراتین کیناز خون (CK) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی تأثیر دارد.
مصرف آلوئه ورا بر پروتئین واکنش گر C(CRP) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی تأثیر دارد.
1-6- قلمرو تحقیق:

1-6-1- محدوده تحقیق:

1- سن: آزمودنی­ها در رده سنی 18-15 سال قرار داشتند.

2- جنس: در این تحقیق همه آزمودنی­ها مذکر هستند.

3- میزان ورزش: برای دو گروه آزمودنی زمان مساوی در نظر گرفته شد.

4- بیماری: همه آزمودنی­ها از نظر ابتلا به بیماری های کلیوی، قلبی، تنفسی و از طریق تکمیل پرسش نامه سلامت کنترل شده و افراد سالم برای شرکت در تحقیق انتخاب شدند.

5- زمان نمونه گیری: نمونه گیری خونی 24 ساعت قبل و بعد از تست کوپر انجام شد.

6- مصرف مکمل­ها: هیچ کدام از آزمودنی ها از مکمل غذایی استفاده نکردند.

1-6-2 محدودیتهای تحقیق

1-ژنتیک

2-تغذیه

3-خواب و استراحت

4-انگیزه آزمودنی ها

5-بلوغ

1-6-7 تعریف واژه ها، مفاهیم و متغیرها:

آلوئه ورا[17]: گیاهی متعلق به خانواده لیلیاسیا بوده و در ایران فقط یک گونه (آ . لیتولی لیز بیکر[18] دارد که در سواحل جنوبی ایران می روید و به آن صبر زرد می گویند که دارای ویتامین های E و C  است]1[.

کراتین کیناز[19]: یکی از آنزیم­های مهم در دستگاه فسفاژن است که در تبدیل کراتین به کراتین فسفات و بالعکس نقش اساسی دارد در این تحقیق افزایش آن به عنوان یکی از نشانه­های تخریب سلول عضلانی مطرح است]2[.

لاکتات دی هیدروناژ[20] :آنزیمی است که در انتقال هیدروژن دخالت داشته و باعث اکسید شدن اسید لاکتیک و تبدیل آن به اسید پیرویک می گردد. 

شناخت اختلافات جسمانی و پیکری جهت انتخاب بازیکنان تیم در بهبود ویژگی­های آمادگی جسمانی و توسعه­ی مهارت­های تکنیکی و تاکتیکی درون فصل رقابت بسیار مؤثر و راه گشاست. اما چگونگی انتخاب بازیکن برای پست­های مختلف، اعمال تمرینات خاص تاکتیکی، آمادگی جسمانی و حفظ آن در طول فصل مسابقه بسیار حائز اهمیت است.

ویژگی­های پیکری مانند: قد، توده­ی بدن و ترکیب بدنی در بسیاری از موارد با عملکرد ارتباط دارند.

از طرف دیگر مشخص شده است که تمام ورزش­های توپی نیازمند توانایی­های وسیع و جامع است شامل توانایی­های روحی، جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی هستند. در این میان توانایی جسمانی مهم­تر است زیرا بازی­های توپی نیازمند تکرار حداکثر توان است مانند ضربه زدن شدید و پرش.

بسیاری از یافته­ها در اغلب مطالعات دال بر این است که بین واژه آنتروپومتری و تست­های جسمانی  (چابکی، توان هوازی، پرش عمودی) در جوان­ترها در سطوح مختلف تفاوت­های معنی داری وجود دارد. تعیین (تشخیص) مهارت­های خاص یک رشته ورزشی به اندازه ویژگی­های فیزیولوژیکی و آنتروپومتریکی در ورزش­های مختلف اهمیت دارد و برای اجرا حیاتی می­باشد. (9)

برای دستیابی به این توانایی­های جسمانی، اندازه­های آنتروپومتریک، پارامترهای ترکیب بدن مثل درصد چربی بدن و توده چربی آزادو ریخت بدنی معمولاً استفاده می­شود.

بسکتبالیست­ها و والیبالیست­ها معمولاً بلندتر از دیگر ورزشکاران هستند (34)

با توجه به این که از مهم ترین عوامل پیروزی در مسابقات ورزشی، داشتن ظرفیت­های فیزیولوژیکی و ویژگی­های فیزیکی خاص است , اطلاع از جنبه­های آناتومیکی چون: قد، وزن و توده­ی بدنی می­تواند دریچه­های جدیدی را در مورد وضعیت افراد برای مربیان بگشاید.

نتایج چندین تمرین تحقیق در زنان و مردان والیبالیست نشان داد که چابکی، قدرت و نوع پرش عمودی در اجرای والیبالیست­ها اثر دارد.

در طول یک مسابقه والیبال با شدت بالا و در حین مسابقه بازیکنان دائماً در حال پرش و فرود هستند. این پرش­ها می­توانند با دور خیز (مانند پرش اسپک) و بدون دورخیز (پرش دفاع) باشد.

طبیعت پرش و نوع مسابقه و نوع پرشی که در آن انجام می­شود باید برای اجرای موفق در نظر گرفته شود.

چندین مطالعه رابطه قوی بین قدرت و توان و اجرای پرش عمودی را نشان دادند اگرچه به نظر می­رسد که این رابطه ممکن است نسبت به نوع ورزش و سطح ورزشکار تفاوت کند. (21)

ابعاد آنتروپومتریک در سطحی که ورزشکار طی رقابت کسب می­کند اثر زیادی دارد، و همچنین در مهارت­های اجرای تکنیکی ورزشکار دخیل هستند. اهداف مربیان برای انتخاب بازیکن باید حساب شده و دقیق باشد، ابتدا اندازه طول اندام­ها و محیط اندام­ها و همچنین میزان چاقی باید در نظر گرفته شود و سپس قدرت و وزن آن­ها و سپس سطح مهارت اجرای آنها باید در نظر گرفته شود. ابعاد آنتروپومتریکی اساس و پایه مهارتهای ورزشی هستند و ویژگی­های حرکتی را تحت تأثیر قرار می­دهند، در طول پروسه انتخاب بازیکن در این رشته ،عواملی همچون اندازه­ میزان چربی، عضلات و استخوان­ها نیز اطلاعاتی به مربیان می­دهد (22).

تعیین اندازه­های آنتروپومتریک برای انتخاب بهترین ورزش برای بازیکن مورد نیازهستند و پیش بینی می­شود که رسیدن به سطح بالای اجرا در آینده با توجه به این اطلاعات برای تیم­ها برای هر رده سنی می­تواند مفید  باشد. (12)

حال این سوالات در مورد رشته والیبال مطرح است که :

آیا رابطه ای بین ویژگی های آنتروپومتریک و اجرای والیبالیست ها وجود دارد؟

آیا در پستهای مختلف رابطه­ای بین ویژگیهای آنتروپومتریک بازیکنان با عملکرد آنها وجود دارد؟

این پژوهش در پی پاسخ به سوالات فوق طرح واجرا شد.

لذا با توجه به موارد یاد شده فوق این پژوهشگر در نظر دارد تا رابطه برخی از ویژگیهای پیکری با عملکرد بازیکنان والیبال مرد نخبه را مورد مطالعه قرار دهد.

1-3ـ ضرورت و اهمیت پژوهش:

به دلیل نیاز باشگاه­ها و کشورها به پرورش بازیکنان با استعداد جوان، در کنار مربیان، مأموران استعدادیابی و مدیران که هر کدام عنصر کلیدی در فرآیند استعدادیابی و پرورش استعدادها بشمار می­روند، حضور دانشمندان علوم ورزشی نیز می­تواند نقش مهمی در این فرایند داشته باشند.

از سوی دیگر شفافیت ارتباط بین ساختارهای نوع پیکری و اجرای ورزشی بهینه در سنین بزرگسالی می­تواند به کسب نتایج بهتر و هدفمند در زمینه­ی استعدادیابی والیبال و کاهش خطای اجرا در سنین بزرگسالی کمک شایانی بکند. دانشمندان علوم ورزشی باید مراحل کلیدی در فرآیند استعدادیابی و ارتباط ساختارهای بدنی به ویژگی­های روانی و سایر حیطه­های مربوط به والیبال نوین را آموزش دیده و با آن آشنایی لازم را داشته باشند تا به مفاهیم علمی والیبال تسلط یابند.

در بیشتر موارد کشف استعدادها و پرورش آن­ها بر عهده­ی افرادی قرار دارد که آموزش ندیده­اند و یا دارای آموزش اندک در زمینه­ی شناخت رشد و بلوغ و ویژگی­های بدنی و آثار بالقوه آن­ها بر فرآیندهای انتخاب و اجرا هستند.

مهارت­های پایه­ای والیبال که در سنین نونهالی و نوجوانی آموخته می­شوند، می­توانند در بزرگسالی تحت تأثیر رشد جسمانی و تغییرات بدنی قرار گیرند که این می­تواند حتی حرکت ورزشکار را تثبیت کرده و یا تغییر دهد. بنابراین ضروری بنظر می­رسد تا با درک ارتباط بین عوامل پیکری و اجرای ورزشی والیبال از از بین رفتن انرژی و استعداد جلوگیری کرده و از کسب نتایج مطلوب اطمینان حاصل کرد.

یک تیم والیبال مانند سایر ورزش­های توپی نه تنها به مهارت­های تکنیکی و تاکتیکی نیاز دارد بلکه با آمادگی جسمانی نیز سروکار دارد.

در طول یک فصل، مربیان والیبال بر روی اهداف تکنیکی و تاکتیکی تمرکز می­کنند و حجم تمرینات قدرتی را پایین می­آورند که این ممکن است موجب تغییرات ناخواسته در تیم شود. (27)

والیبال از ورزش­های اینتروال با شدت تناوبی می­باشد و در این ورزش تلاش­های ناگهانی، انفجاری و کوتاه مدت از حدود 2 تا 20 ثانیه معمولاً مورد نیاز است و از این رو ورزشکاران سطح بالا به وسیله توان عضلانی بالا در قسمت تنه و اندام­ها مشخص می­شوند.

والیبال شامل پرش، فرود، حرکات جانبی است و این حرکات باید متناوب و بدون استراحت در طول یک مسابقه 60 تا 120 دقیقه­ای انجام شود.

قدرت و توان برای موفقیت دراین رشته ضروری است. مربیان سطح بالا معمولاًبه تقویت آمادگی جسمانی اهمیت می­دهند. پس باید در نظر داشت علاوه بر بالا بردن سطح مهارت­ها، فاکتورهای آمادگی جسمانی نیز تقویت شوند. (23)

نکته­ی قابل توجه در مورد شاخص توده بدن (BMI) در این است که این شاخص، میزان درصد چربی و یا اضافه وزن را مشخص نمی­کند و به این علت کاربرد آن محدود است همچنین مانند جدول قدـ وزن ممکن است شاخص توده بدن یک شخص عضلانی (بدون چربی زیاد) مانند یک فرد چاق شود.

به هر حال BMI نسبت به جدول­های قد و وزن دقیق­تر بوده ولی نسبت به اندازه­گیری چربی زیرپوستی ضعیف­تر عمل می­کند. با این حال حداقل دو خلاصه پژوهش جدید در دسترس است که در آن­ها نتیجه­گیری شده، شاخص توده بدنی در ارزیابی چاقی نسبت به جدول وزن ـ قد از اعتبار بیشتری برخوردار است و نسبت به دیگر شاخص­های قد و وزن ارتباط قوی­تری با چربی بدنی دارد. ارتباط بین BMI و چربی بدنی تحت تأثیر عوامل از قبیل سن و جنس قرار می­گیرد به عنوان مثال افراد مسن­تر ممکن است چربی بدنی بیشتری نسبت به جوان­ترهایی با همان BMI داشته باشند.

مطالعات کمی در مقالات ذکر شده اند که با مشخصه های مورفولوژیکی والیبالیستهای زن سروکار داشته باشند و کل طیف آنها را بررسی نکرده اند چرا که اینها با کمبود معیارهای سنجشی برای اندازه گیری ساختار بدنی یا ترکیب بدنی یا سنجشهای گوناگون بدن انسان مواجه بوده اند.

در برخی مطالعات تنها جرم و ارتفاع بدن گزارش شده است و برخی دیگر تنها شاخصهای ترکیب بدن را ذکر کرده اند و تعداد اندکی از این مطالعات هم به توصیف متغیرهای ساختار بدنی پرداخته اند.

1-4ـ اهداف پژوهش:

1-1-4هدف کلی:

هدف از این مطالعه تعیین رابطۀ برخی از ویژگیهای آنتروپومتری با عملکرد والیبال در والیبالیستهای مرد نخبه می باشد.

2-1-4اهداف ختصاصی عبارتند از:

1- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

2- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

3- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

4- تعیین رابطه بین BMI بازیکنان با عملکرد اسپک  بازیکنان والیبال مرد نخبه

5- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

6- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

7- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

8- تعیین رابطه بینBMI بازیکنان با عملکردسرویس  بازیکنان والیبال مرد نخبه

9- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

10- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

11- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

5-2. خلاصه پژوهش.. 86

5-3. بحث و نتیجه­گیری.. 92

5-4. پیشنهادها.. 106

5-4-1. پیشنهادهای کاربردی.. 106

5-4-2. پیشنهادهای پژوهشی.. 108

منابع و مآخذ

فهرست منابع…………………………………………………….112

پیوست­ها

پیوست…………………………………………………………………………………………126

جوامع امروزی از طریق کسی یا راهی با داشتن هویت­های مختلف از قبیل ورزشکاران، مربیان، اعضای سازمان­های ورزشی، طرفداران سازمان یافته از یک باشگاه ورزشی، خبرنگاران ورزشی با ورزش سر­و کار دارند. جهان ورزش اغلب به عنوان یک جهان کوچکتر از جامعه در نظر گرفته می­شود و ارزش­های اجتماعی، باورها و هنجارهای جامعه به صورت گسترده­تر در آن منعکس می­شود. در عین حال این جهان کوچکتر نیز ارزش­ها و قواعد خاص خود را ایجاد می­کند که گاهی اوقات به جامعه منتقل می­شود. بسیاری از گروه­های مختلف طرفدار ورزش هستند و بین این گروه­ها مرزهایی می­باشد، که نشان می­دهد افراد در چه موقعیتی در گروه­ها تعامل­شان شروع می­شود و در چه وضعیتی به پایان می­رسد. جامعه­شناسان، بسیاری از گروه­های هوادار را به عنوان پلی میان فرد و جامعه­ای بزرگتر در نظر می­گیرند، چرا که آن­ها ممکن است به عنوان ابزار قدرتمند برای کنترل اجتماعی و یا حتی تغییرات اجتماعی خدمت کنند (کلومنیز[1]، 2005). همچنین رهبران ورزش اظهار می­دارند که به طور کلی تماشاگران در عمل ورزش مؤثر هستند. لارسون[2] بر این عقیده است که هواداران مؤلفه­ی اصلی در ورزش هستند چرا که آنها به طور مستقیم یک محیط اجتماعی برای ورزشکار فراهم می­کنند (به نقل از کامکاری و همکاران، 2013). ورزش عواقب مثبت و همچنین عواقب منفی برای افراد و گروه­ها در سراسر جهان دارد. ورزش به طور جدی زندگی روزمره مردم، وضعیت آن­ها، روابط نژادی، سبک لباس، زبان و ارزش­های اخلاقی آن­ها را تحت تأثیر قرار می­دهد. همانطور که در جنبه­های دیگر زندگی اجتماعی می­تواند رفتار منحرف وجود داشته باشد، در ورزش نیز شاهد گسترش بسیار این پدیده هستیم. رفتار منحرف به آسانی در دنیای ورزش مشاهده شده است. از مشکلات رایج جامعه در جهان ورزش کج­رفتاری تماشاگران است. بسیاری از رفتار­های منحرف در داخل و خارج از ورزشگاه، همچنین بین افراد و گروه تماشاگران به تدریج در حال افزایش هستند. انواع بسیاری از انحراف­ها از قبیل جرم و جنایت، استفاده از مواد مخدر، مواد سمی و خشونت و پرخاشگری وجود دارد. در بین رفتار­های منحرف، پرخاشگری تماشاگران به عنوان عنصر اساسی بسیاری از رویدادهای ورزشی در نظر گرفته شده است (کلومنیز، 2005). مسابقات ورزشی ممکن است تماشاگران را در موقعیت­هایی قرار دهد که شرایط، قوانین و هنجار­ها به راحتی نقض شود و منجر به مواجهه با پرخاشگری و خشونت شود (هنری و همکاران، 2011). هر چند خشونت و پرخاشگری در ورزش پدیده­ای نو ظهور نیست اما امروزه افزایش یافته به طوری که ممکن است خطر نابودی فرهنگ ورزش را در پی داشته باشد (وثوقی و خسروی نژاد، 1388). بنابراین توجه به عواملی که موجب پرخاشگری هواداران می­شود امری ضروری است. از طرف دیگر، تنها نباید به عواملی که خشونت را در هواداران تشدید می­کند، تأکید کرد؛ بلکه ضروری است به عواملی که موجب بهبود رفتار­های ناهنجار و منحرف هواداران می­شود توجه کافی نمود. این پژوهش در صدد است تا به شناسایی عواملی که در بهبود رفتار هواداران هندبال مؤثر است، بپردازد.

1-2. بیان مسأله

امروزه ورزش از ضروری­ترین نیازها و اساسی­ترین نهادهای جوامع بشری است، به طوری­که کمتر کشوری را می­توان یافت که فاقد سازمان ورزشی باشد (وثوقی و خسروی نژاد، 1388). ورزش و فعالیت­های مربوط به آن، بخش عمده­ای از زمان و انرژی افراد هر جامعه را به خود اختصاص داده و جایگاه مهمی در فرهنگ جوامع پیدا کرده است. چنانکه بررسی ورزش در یک جامعه، بدون آگاهی از ارزش و کیفیت ریشه­های فرهنگی آن امکان پذیر نیست (شفر[3]،1992). شناخت انسان به عنوان اصلی­ترین عنصر تشکیل­دهنده سیستم اجتماعی همواره مورد توجه محققان بوده است. اینکه چرا انسان به گونه­های مختلفی رفتار کرده و در شرایط مشابه رفتارهای متفاوتی را از خود نشان می­دهد، در حیطه انگیزش قرار دارد. انگیزش شاخصی از هیجان و گرایش رفتاری است که به صورت مستقیم با فعالیت­های تبلیغاتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و به طور غیر مستقیم با تجربه­های شخصی به وجود آمده و موجب بروز رفتار می­گردد. نظریه­پردازانی نظیر هرزبرگ[4] (1950)، انگیزش را به عنوان یک عامل اثرگذار بر رفتار انسان­ها در برآورده کردن نیازها و خواسته­هایشان اعلام کرده­اند. چلیپ[5] (2000)، اظهار می­دارد که عوامل انگیزشی، عواملی هستند که بر تمایلات افراد اثر داشته و سبب حضور آنان در مسابقات می­شوند (به نقل از تجاری و ترک فر، 1390). مطالعات نیز نشان داده است که ورزش بر انگیزش انسان­ها اثر­گذار و باعث افزایش ارتباط، غرور اجتماعی و اتحاد اجتماعی در بین گروه­ها شده و تماشاگران نیز به عنوان ارکان اصلی مسابقات ورزشی با خصوصیات رفتاری و اجتماعی متفاوت به تماشای مسابقات می­روند (پارکز[6] و همکاران، 2003 ). انسان­ها، ورزش را به دلایل مختلفی تماشا می­کنند. برای برخی از تماشاگران، رویداد­های ورزشی سرگرمی فراهم می­کند. برای دیگران، تماشای ورزش یک فعالیت اجتماعی است که در آن افراد از زمینه­های فرهنگی و ملی مشابه جمع می­شوند تا یک تجربه­ی اجتماعی داشته باشند. برای برخی از طرفداران متعصب، تماشای ورزش مورد علاقه یا تیم­شان شبیه به یک تجربه­ی مذهبی است (جول[7] و همکاران، 2011). به طور معمول گروهی از هواداران یک تیم ورزشی، با هماهنگ کردن کوشش­ها و فعالیت­های خود سعی می­کنند توفیق بیشتر تیم خود را دنبال کنند و تحقق بخشند. این کار برای آنها یک ارزش است. آنان گاهی در این هدف­گیری از هیچ کوششی حتی به قیمت ایجاد ناهنجاری و آسیب­های اجتماعی فروگذار نمی­کنند (کاظمی و همکاران، 1386). هواداران، افرادی هستند که به ورزش، تیم و یا ورزشکار خاصی علاقه دارند و امور مربوط به آنها را دنبال می­کنند. اکثر افرادی که یک مسابقه ورزشی را تماشا می­کنند، هوادار یکی از بازیکنان، یکی از دو تیم و یا در کل ورزش موردنظر هستند، ولی عده­ای از تماشاچیانی که رویدادهای ورزشی را از نزدیک یا از طریق وسایل ارتباط جمعی مشاهده می­کنند اغلب میل ندارند که به یک تیم یا ورزشکار نسبت داده شوند. در واقع هواداران، با ورزش و تیم مورد نظر خود رابطه هیجانی برقرار می­کنند. صفابخش (1382) اظهار نمود که 7/67 درصد از تماشاگرانی که برای تماشای مسابقات به ورزشگاه می­روند، هوادار نیز هستند (به نقل از واعظ موسوی و مسیبی، 1386). حضور در جمع باعث مى­شود تا افراد نسبت به اعمال خود کمتر احساس مسئولیت کنند. به بیان دیگر، جمع آنها را در مقام افراد از نظرها پنهان مى­سازد. بنابراین هنگام همکاری با دیگران شاید مایل باشند اعمالی انجام دهند که به تنهایی مستعد و قادر به انجام آنها نباشند، در نتیجه هر چه افراد به عنوان فرد، کمتر قابل تشخیص باشند بیشتر احتمال دارد که اعمال پرخاشگرانه از خود بروز دهند (کوئن[8]، 1990). به عبارت دیگر هنگامی­ که هواداران از یکدیگر جدا باشند جلوه­ی خشونت کمتر خواهد بود (آبالاسی[9] و کوجوکاریو[10]، 2012). امروزه تماشاگران جایگاه ویژه­ای یافته­اند که این موضوع باعث شده است بررسی ابعاد مختلف حضور آنان در ورزش بیش از پیش اهمیت پیدا کند. یکی از این ابعاد، رفتار تماشاگران در ورزشگاه­ها در زمان برگزاری بازی­های مهم و حساس و نیز بعد از این بازی­هاست که همواره بیشترین توجه را در این زمینه به خود اختصاص داده است، زیرا این رفتارها به دلیل پیروی از هنجارهای خاص “رفتارهای جمعی”،  گاه منجر به آسیب­هایی شده­اند. (فتحی نیا، 1389). در واقع تماشاگران ممکن است در زمان مسابقات حساس، در موقعیتی قرار بگیرند که رفتار­های ناهنجار و پرخاشگرانه­ای از خود بروز دهند. خشونت و پرخاشگری پدیده­های روانی- اجتماعی هستند. از نظر مفهومی پرخاشگری، هرگونه رفتار هدایت شده نسبت به افراد است که با قصد آسیب رساندن باشد (آندرسون[11] و بوشمن[12]، 2002). خشونت و پرخاشگری ورزشی را می­توان رفتاری دانست که خارج از قواعد و هنجارهای ورزشی رخ می­دهد، موجب آسیب عمومی می­شود و ارتباط مستقیمی با اهداف رقابت ورزشی ندارد (تری[13] و جکسون[14]، 1985). پدیده­ی خشونت در سه سطح قابل تحلیل است: سطح اول مربوط به خشونت و پرخاشگری تماشاگران و هواداران مسابقات است که در قالب هواداری از تیم­های محبوب­شان علیه یکدیگر و گاه در مورد اموال و دارایی­های عمومی انجام می­پذیرد، سطح دوم خشونت و پرخاشگری علیه بازیکنان است و سطح سوم خشونتی است که بین بازیکنان در زمین مسابقه روی می­دهد. در بین سطوح سه­گانه ذکر شده، سطح اول به دلیل دامنه و عواقب وسیع­تر، در پژوهش­ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است (فتحی نیا، 1389).

لینچ[15] (1991) اظهار می­دارد که شروع با تأخیر، یکی از دلایل برای رفتار ناشایست تماشاگران فوتبال است. همچنین ویکفیلد[16] و همکاران (1996) نتیجه گرفتند که تجمع، راحتی صندلی و کیفیت اسکوربورد می­تواند به اندازه کافی تماشاگران را راضی نگه دارد تا با میل و علاقه، دوباره به ورزشگاه برگردند. در کشور ما نیز چندین تحقیق در این زمینه انجام شده است. رحمتی و محسنی ( 1382) متغیرهای اهمیت و حساسیت بازی، رتبه تیم مورد علاقه در جدول مسابقات و حرکات خشونت­آمیز و پرخاشجویانه بازیکنان را از عوامل اصلی پرخاشگری کلامی در میان تماشاگران معرفی کرده­اند. نورعلی وند (1386) مهم­ترین عوامل اثرگذار بر رفتارهای اوباشگرانه تماشاگران را هیجان­طلبی، گروه همسالان و تحریک مطبوعات ورزشی معرفی کرده است. هرچه ورزش در کشور ما به سمت جلو حرکت می­کند، بروز خشونت، ناهنجاری و مشکلات در میان تماشاگران افزایش پیدا می­کند که این موضوع به یک معضل اساسی در جامعه ورزش تبدیل شده است. روند رو به رشد ورزش و افزایش چشمگیر استقبال تماشاگران از این رویداد اجتماعی محققان را بر آن داشته که شیوه­ها و اصولی را طراحی نمایند که معایب ورزش را کاسته و بر جنبه­های مثبت آن بیافزاید (حسینی و همکاران، 1389). یکی از جنبه­های مثبت در ورزش تقویت رفتار بهنجار و مثبت هواداران از قبیل «احترام به قوانین حاکم بر سالن و رعایت نظم، عدم استفاده از الفاظ زشت و رکیک ، توجه و حفظ اموال عمومی ورزشگاه و …» می­باشد (شیلدز و همکاران، 2005).

بی­شک ورزش­های گروهی نسبت به سایر ورزش­ها از تعداد هواداران بیشتری برخوردار می­باشند. بدیهی است هندبال به عنوان یک ورزش تیمی، یکی از پرطرفدارترین رشته­های ورزشی در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر می­باشد که در مسابقات، افراد زیادی برای تماشای بازی در سالن حضور می­یابند. سالن هندبال نیز مانند استادیوم­های فوتبال یکی از مکان­هایی است که خشونت و پرخاشگری هواداران در آن به وفور دیده شده است.

با توجه به شواهد موجود، تحقیقات قبلی تنها عوامل اثر­گذاری که موجب خشونت و پرخاشگری تماشاگران می­شود را مورد بررسی قرار داده­اند و کمتر پژوهشی در زمینه شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود رفتار پرخاشگرانه هواداران ارائه شده است. بنابراین تحقیق حاضر سعی دارد تا به شناسایی عوامل مختلفی که موجب بهبود رفتار هواداران مسابقات لیگ برتر هندبال می­شود، بپردازد. همچنین با تعیین اینکه کدامیک از این عوامل بیشترین تأثیر را در بهبود رفتار هواداران ورزش در مسابقات لیگ برتر هندبال دارد، به مسئولین و مدیران این امکان را خواهد داد که اقدامات لازم را به منظور بهبود رفتار هواداران رشته­ی هندبال در پیش گیرند و رفتار مثبت را در آنها تقویت کنند. لذا هدف اصلی از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش در مسابقات لیگ برتر هندبال و در نتیجه کمک به فرهنگ­سازی در جهت اجرای هر چه بهتر مسابقات ورزشی می­باشد.

1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق

ورزش و فعالیت­های مربوط به آنها در جوامع امروزی بسیار مهم هستند. در میان پدیده­های اجتماعی، ورزش به دلیل جاذبه­های خاص مخاطب بیشتری دارد. یکی از مهم­ترین پایه­های ورزش که شناسایی شده است، هواداران می­باشند (کامکاری و همکاران، 2013). خشونت­ها و اغتشاشات در ورزش کشور و به خصوص در میان هواداران در حال رشد است. خشونت در ورزش چه توسط بازیکنان و یا تماشاگران، علاوه بر محدودیت­هایی که برای یک تیم یا یک کشور از طرف مجامع ملی و بین­المللی بوجود می­آورد، تبعات منفی اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را نیز به همراه دارد. از نظر فرهنگی این­گونه برخوردهای ناشایست می­تواند وجهه­ی فرهنگی مردم یک جامعه را نزد دیگر جوامع تغییر داده و سبب ارائه تصویر نامناسب از ارزش­های یک جامعه گردد. علاوه بر آن ممکن است ضررهای مالی و جانی به همراه داشته باشد (لهسایی­زاده و همکاران، 1387). در حالی­که نهادهای حاکم بر ورزش، بسیاری از استراتژی­ها را برای رسیدگی به رفتار ناشایست تماشاگران ابداع کرده­اند، تحقیقات کمی بر روی ماهیت رفتار تماشاگران در سطح جامعه­ی ورزشی برای اطلاع رسانی این استراتژی­ها انجام شده است. پرداختن به رفتار ناشایست تماشاگران باید به سمت افزایش ورزش­های سازمان­یافته و تفریح و سرگرمی و مشارکت داوطلبانه اداره و هدایت شود ­(هوی[17]، 2005).  با ناهنجاری­های موجود در محیط­های ورزشی باید به صورت منطقی، خردمندانه و علمی برخورد کرد. چه بسا پاره­ای تدابیر نامناسب نه تنها جو مسابقات و هواداران را بهبود نمی­بخشد بلکه باعث بروز تشنج و درگیری­های حاشیه­ای نیز می­گردد. بنابراین در درجه اول باید هواداران موجود در محیط­های ورزشی را از نظر خصایل عرفی، اجتماعی و روان­شناختی مورد بررسی و بازبینی دقیق قرار داد و بر مبنای شناخت درست نسبت به آنان برای رفع ناهنجاری­ها تلاش نمود. از طرفی تنها تلاش برای کاهش ناهنجاری­ها چندان اثربخش نخواهد بود بلکه توجه به رفتار­های بهنجار و تقویت آنها به همراه رفع ناهنجاری­ها، تأثیر بسزایی بر رفتار هواداران خواهد داشت. اینکه چه عواملی بر رفع ناهنجاری­ها و