فصل سوم:
روش شناسی تحقیق
پژوهش عبارت است از فرایند منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین ، یا به عبارت دیگر پژوهش فرایندی است که از طریق آن می توان درباره “ناشناخته” به جستجو پرداخت و نسبت به آن شناخت کسب کرد . در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافته ها تحت عنوان روش شناسی یاد می شود . این سوال که “چگونه داده ها گردآوری شود و مورد تفسیر قرار گیرد ، به طوری که ابهام حاصل از آنهابه حداقل ممکن کاهش یابد” مربوط به روش شناسی پژوهش است (سرمد ، بازرگان و حجازی، ۱۳۸۱). در این فصل به بررسی روش شناسی پژوهش ، جامعه ، نمونه و روش نمونه گیری ، ابزار اندازه گیری داده ها و متغیرها ، روایی و پایایی و روش تجزیه و تحلیل و نرم افزارهای مورد استفاده می پردازد .

۳-۲) نوع و روش تحقیق

• این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی است. چراکه در مورد یکی از موضوعات یا مسائل سازمان ها انجام میشود و یافته های آن می تواند برای حل مشکلات یا پاسخگویی به پرسشهای مدیران مفید باشد.
• این پژوهش توصیفی است. چراکه وصف کننده وضع موجود می باشد.
• این پژوهش پیمایشی است. چراکه داده های مورد نیاز این تحقیق با بهره گرفتن از روش نظرسنجی نمونه به جهت بررسی توزیع ویژگی های جامعه حاصل شده است.
• این پژوهش یک تحقیق همبستگی است. چراکه در پی بررسی همبستگی بین متغیر مستقل و متغیرهای وابسته است.

۳-۳) جامعه آماری مورد مطالعه

جامعه آماری عبارت است از: “تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند”. گروه نمونه، مجموعه کوچکی از جامعه آماری است مشتمل بر برخی اعضا که از جامعه آماری انتخاب شدهاند. بدین ترتیب گروه نمونه یک مجموعه فرعی از جامعه آماری است که با مطالعه آن محقق قادر است نتیجه را به کل جامعه تعمیم دهد(سکاران، ۱۳۸۴: ۲۹۵). جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان آموزش و پرورش شهرستان خمین تشکیل میدهند. در زمان انجام پژوهش (۱۳۹۳) جامعه کارکنان متشکل از ۲۰۷ نفر می باشد .

۳-۴) روش نمونه گیری و نمونه ى آماری

انتخاب حجم نمونه در طرح ریزی یک تحقیق، از آنجا که نشان دهنده واقعیت های جامعه است و از آن تبعیت می کند، از موضوع های کلیدی بررسی است. انجام هر تحیقیق علمی مستلزم صرف هزینه و زمان است. به همین دلیل امکان بررسی کامل جمعیت به طور«سرشماری» وجود ندارد، لذا محققان با توجه به چنین واقعیتی در صدد بر می آیند که از طریق «نمونه گیری» اطلاعات احتمالی را با بهره گرفتن از تحلیل داده های جمع آوری شده پیرامون نمونه، به دست آورند و در نهایت از طریق «تعمیم» این اطلاعات را به جامعه اصلی منتسب نمایند(خاکی،۱۳۸۷: ۱۵۸). حجم نمونه به عنوان یک عامل، برروی خطای متوسط تاثیر می گذارد و از همین روست که درست بودن آن سبب بالا رفتن گویایی نمونه می شود. افزون بر این، صحت و دقت نمونه گیری موجب کاهش هزینه مشاهدات و صرفه جویی انجام بررسی می گردد. نمونه آماری این تحقیق برای جامعه مورد بررسی براساس جامعه آماری محدود (کوکران) انتخاب شده است.

روش نمونه گیری روش تصادفی ساده است که ازمیان کارکنان آموزش و پرورش شهرستان خمین انتخاب شده است.در این رابطه علائم بهکاررفته به شرح زیر می باشند:
جدول ۳-۱:علائم آماری

• در تابستان که هوا گرم است سعی کنید در و پنجره هایی که فاقد حفاظ هستند بسته نگه دارید.
• هنگامی که به مسافرت می روید همسایگان مورد اطمینان را در جریان قرار داده تا مراقب منزل تان باشند.
• اگر از سیستم دزدگیر برقی استفاده می کنید به طور مرتب آن را کنترل کرده معایبش را برطرف کنید وهنگام خروج از منزل کلید آن را باز نمایید.
• از میزان دارایی و اموال موجود در منزل نزد افراد بیگانه صحبت نکنید.
• معاشرین فرزندان خود را قبل از تردد به منزل تان مورد شناسایی دقیق قرار دهید.
• برای در ورودی منزل از قفل های مطمئن استفاده نمایید.(گل محمدی، ۱۳۸۴، ۹۴-۹۱)

۲-۸-مرور نظری (نظریه ها و دیدگاه های علمی مرتبط با موضوع)

نظریه های مرتبط با موضوع تحقیق شامل موارد زیر می باشد:

۲-۸-۱-نظریه پیشگیری وضعی

در جرم شناسی بر حسب تاریخ ظهور آنها ۶ نوع پیشگیری قابل تفکیک از هم است. معیار نوع نخست تحت عنوان پیشگیری متداول و دو نوع دیگر به عنوان پیشگیری جدید مورد توجه قرار می گیرد (کسن، ۱۹۹۲، ۹۲-۹۵). اما پیشگیری وضعی[۴۷] به عنوان یکی از پیشگیری های جدیدی است که شامل مجموع اقداماتی و تدابیر است که به سمت تسلط بر محیط و شرایط پیرامونی جرم و مهار آن متمایل است. استقرار پلیس در فضای جغرافیایی معین و با گشت های پلیسی در مکان ها و محل های معین در چارچوب پیشگیری وضعی قرار می گیرد زیرا بدین ترتیب وضعیت و اوضاع و احوال ما قبل و شرف به بزه کاری به ضرر مجرم تغییر می یابد و لااقل مجرم را از ارتکاب جرم در آنها محدوده یا نسبت به آن آماج معین مصرف می کند این پیشگیری مثل واکسن درجلوگیری از شیوع بیماری عمل می کند نه مانند معالجه پس از وقوع بیماری که گاهی از این روند تحت عنوان (مدیریت کردن خطر جرم) نام برده شود. این مدیریت مشتمل بر موارد زیر است:

• 1. از بین بردن کامل برخی از خطرات.

۲- تقلیل برخی از خطرات با کاستن از دامنه خسارات وارده.
۳- تقلیل برخی ازخطرات به وسیله انجام اقداماتی مثل نصب تلویزیون مداربسته یاافزایش تعداد افراد پلیس
۴- انتقال برخی از خطرات به وسایلی مثل تسهیل بیمه و نظایر آن.
۵- پذیرفتن برخی از خطرات که اجتناب ناپذیر بوده و رفع آنها. (دیوید، ۱۳۷۹، ۱۱۴)
شرایط فیزیکی محل ارتکاب جرم درپیشگیری وضعی به شرح ذیل می باشد:
به منظور درک رفتار های مجرمانه و ارتباط آن با محل وقوع جرم و آگاهی از شرایط فیزیکی این مکان ها در گروه های مختلف جرم، برخی از مشخصه های مکان چون تاریکی، خلوتی و تراکم جمعیت باید بررسی گردد.

1. 1. تاثیر تاریکی و روشنایی در ارتکاب جرم: تاریکی از جمله عواملی است که می تواند به شدت از کنترل اجتماعی بکاهد. این امر باعث می شود تا احتمال وقوع برخی جرایم بیشتر شود. نتایج بررسی ها تاثیر روشنایی یا تاریکی را در وقوع جرائم نشان می دهد. (عبادی نژاد، ۱۳۸۲، ۱۲۳)

1. ارتباط شلوغی و خلوتی محل وقوع جرم: در مقایسه با ویژگی تاریکی، خلوتی محل وقوع جرائم از اهمیت نسبتاً بیشتری برخوردار است. جرم سرقت بیشتر از آن که متکی به تاریکی باشد، به عامل خلوتی و دنج بودن محل نیازمند است. در یک تحقیق حدود۳/۶۳% از سارقان مکان سرقت خود را دارای ویژگی خلوت اعلام داشته اند. (همان منبع)
2. ارتباط میزان جرم و تراکم جمعیت در مناطق شهری: تحلیل نقشه های تراکم نسبی جرم (به ازاء جمعیت و واحد سطح) ارتباط مستقیم و مثبت تراکم جمعیت (در نواحی مختلف) و تعداد جرم ارتکابی در هر منطقه را بخوبی نشان می دهد. بنابراین هر قدر تراکم در ناحیه یا منطقه ای از شهر بیشتر باشد احتمال وقوع جرم در آن افزایش می یابد. (همان منبع)

۲-۸-۲- نظریه پیشگیری مکانی از جرم[۴۸]

تئوری پیشگیری مکانی جرم اولین بار از طرف “رونالد کلارک [۴۹]” ارائه گردید. این تئوری بر محیطی که جرم در آن اتفاق می افتد تاکید دارد. هدف آن تلاش در جهت کاهش فرصت های محیطی جرم می باشد. تئوری پیشگیری مکانی جرم بر این اساس استوار است که جرایم از طریق شناسایی و از بین بردن فرصت های تسهیل کننده جرم که در محیط وجود دارد کاهش می یایند. این تئوری به شکل ساده به دنبال دشوار کردن راه های دستیابی نزدیک تر به اهداف مجرمانه است. همچنین تئوری پیشگیری مکانی جرم بر انتخاب منطقی مجرمین تاکید ویژه دارد زیرا مجرمین مکان های خاصی را که دارای فرصت ها و تسهیلات لازم جهت اعمال مجرمانه هستند انتخاب می کنند. کلارک در کتاب خود تحت عنوان “پیشگیری مکانی جرم “در سال ۱۹۹۴ می نویسد. ” این تئوری با طراحی محیط سروکار ندارد بلکه به شناسایی و کاهش فرصت های محیطی جهت جلوگیری ازوقوع هر نوع جرم و جنایت می پردازد “. به عقیده کلارک این تئوری به دنبال یافتن ریشه های مکانی جرایم است.در واقع این نظریه یک رهیافت جرم شناسی محیطی [۵۰] است. به نظر کلارک بین فعالیت های غیر قانونی و مجرمانه و ویژگی های محیطی محل ارتکاب جرم رابطه مستقیمی وجود دارد. (کلارک، ۱۹۹۲، ۶)رودز[۵۱]و کونلی[۵۲]درسال۱۹۸۱اظهار نمودند مکان های خطرناک ممکن است دو نوع جذابیت برای اعمال مجرمانه داشته باشند، یکی جذابیت به دلیل وجود اهداف مجرمانه و دیگر جذابیت مکان یا ویژگی های محیطی که ارتکاب جرم را تسهیل می کند. پل و پاتریشیا برانتینگهام در سال ۱۹۹۵ بیان کردند که مکان جذب کننده جرم است. مکان هایی که دارای فرصت ها و تسهیلات جرم می باشند. مجرمین را به خود جذب می کنند و اگر امکانات محیطی نباشد مجرمین در یک مکان جمع نمی شوند کاهش جرایم مستلزم از بین بردن و تضعیف فرصت های مکانی جرم است.(دیوید ویسبرد، ۱۹۹۷، ۱۶).

۲-۸-۳- نظریه پیشگیری اصلاحی[۵۳] :

اساس این نظریه بر پیشگیری جرم از طریق بهبود و بهسازی شرایط اجتماعی استوار است تا بدین وسیله بتوان با بزه کاری مقابله نمود و با حداقل میزان آن را کاهش داد همچنین با ایجاد واحد های همسایگی قابل دوام و احیاء کردن محله فقیر نشین و ایجاد تسهیلات و امکانات تفریحی در مناطق مختلف شهر و در نهایت ایجاد جامعه سالم می توان از وقوع جرم در سطح شهر جلوگیری کرد و امنیت عمومی را افزایش داد.(کردلو، ۱۳۸۴، ۳۷)

۲-۸-۴- نظریه پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیط:[۵۴]

جفری اولین کسی بود که در سال ۱۹۶۹ نظریه پیشگری از جرم از طریق طراحی محیطی را ارائه داد. به نظر جفری جامعه شناسان به میزان قابل توجهی در عوامل اجتماعی موثر بر جرم از قبیل محرومیت، تاثیرات فرهنگی، خانواده و. .. اغراق کرده اند و به عوامل بیولوژیکی و محیطی توجهی نکرده اند. او برفرصت هایی که محیط در اختیار مجرمین قرار می دهد تاکید داشت و جرایم گوناگون را ناشی از این فرصت های محیطی می دانست. (کلارک، ۲۰۰۱، ۳۰)
به نظر جاکوبز نظریه مذکور بهترین ابزار برای کاهش فرصت های محیطی بزه کاری است این تئوری به پیشگیری از جرم از طریق طراحی و برنامه ریزی مناسب محیط تاکید می کند که می تواند منجر به کاهش فرصت های وقوع جرم و بهبود زندگی مردم شود. مطابق دیدگاه فوق از طریق برنامه ریزی و مدیریت محیط فیزیکی و کنترل کاربری های اراضی از قبیل مناطق تجاری، مسکونی، معابر عمومی و… و طراحی فضا های شهری می توان به افزایش امنیت و سلامت عمومی جامعه کمک نمود. به نظر جفری مراقبت های طبیعی شهروندان از طریق ساختارها و فضا های شهری عامل مهم در کنترل جرایم شهری است.
دیدگاه مورد نظر می کوشد از نظارت طبیعی شهروندان به عنوان عامل بازدارنده فعالیت های غیر قانونی همراه با طراحی مناسب محدوده های شهری بهره گیرد. جاکوبز در شکل گیر و توسعه نظریه مذکور نقش بسیار زیادی داشته است. جاکوبز در کتاب خود تحت عنوان “مرگ و زندگی شهر های بزرگ آمریکا” می نویسد: شهر های جدید به گونه ای طراحی نشده اند که مردم قادر به دیدن خیابان های عمومی و مکان های اطراف منزل خود باشند و همین امر باعث شده است تا امکان کنترل اجتماعی برای پیشگیری از جرم از مردم سلب شود.مهمترین اصول حاکم بر این دیدگاه جهت طراحی محیط با هدف پیشگیری از ارتکاب بزه کاری به شرح زیر قابل تفکیک است:
الف) نظارت طبیعی: آنچه مسلم است مجرمین می خواهند در مکان های خلوت و دور از انظار مردم به اعمال غیر قانونی خود دست بزنند. بر اساس این نظریه با به حداکثر رساندن میدان دید ساختمان ها و کاربری های مختلف می توان مراقبت های طبیعی از خیابان ها، معابر و حریم ساختمان ها را افزایش داد و در نتیجه از میزان جرایم کاست.
ب) تعیین قلمرو مالکیت :مردم نسبت به اموال و املاک خود احساس تعلق و مالکیت دارند و از آنها محافظت می کنند. با طراحی ومدیریت مناسب فضا و ایجاد موانعی جهت تعیین مالکیت های خصوصی (منازل شخصی) و نیمه خصوصی (محلات مسکونی) می توان از وقوع جرایم جلوگیری کرد.
ج) کنترل دسترسی ها[۵۵]: کنترل ورودی ها و خروجی های ساختمان ها و معابر و مراکز تفریحی و محلات مسکونی و. .. باعث کاهش جرایم می شود.
د) فعالیت های حمایت کننده[۵۶]: طراحی مناسب فضا های مختلف شهری و برنامه ریزی جهت ایجاد کاربری های مناسب در سطح شهر باعث ترغیب مردم به استفاده از فضا های عمومی می شود و حضور زیاد مردم در این گونه فضاها باعث بالا رفتن نظارت طبیعی شهروندان شده، در نتیجه از میزان جرایم کاسته می شود. (کلارک، ۲۰۰۱، ۳۰) بر اساس این دیدگاه با برنامه ریزی صحیح و طراحی مناسب شهری بدون نیاز به پلیس و نیرو های انتظامی بلکه با تشریک مساعی عمومی و با کمک ساکنین شهر می توان از وقوع جرایم پیشگیری کرد. بنابراین نظریه فوق بر محیط کالبدی شهر با هدف کاهش جرم و هم بر افزایش تجانس و امنیت عمومی اجتماع و ساکنین شهر تاکید دارد.(همان)
این عقیده که محیط فیزیکی می تواند باعث افزایش یا کاهش فرصت های جرم شود ایده جدیدی نیست. در سطح بین المللی مطالعات بسیار وسیعی از چند دهه پیش در رابطه با تاثیر محیط بر وقوع جرایم مختلف صورت گرفته است. توافق عمومی بر این مساله وجود دارد که اگر محیط فیزیکی به طور صحیح و مناسب طراحی و برنامه ریزی شود می تواند از بروز جرایم مختلف پیشگیری کند. محیط می تواند تاثیر بسیار زیادی بر امنیت جامعه داشته باشد. بعضی از محیط های فیزیکی باعث احساس امنیت در ساکنین می شوند و در مقابل برخی محیط ها موجب ترس، ناامنی و وحشت در مردم می شود. در این راستا برنامه ریزی و طراحی محیطی باتغییراتی که در محیط فیزیکی ایجاد می کند نقش بسزایی در افزایش حس امنیت عمومی ایفا می کند. به منظور درک نوع کاربری اراضی شهری و تاثیر آن در پیشگیری از جرم لازم است عناصر اصلی یک عمل مجرمانه را بشناسیم.
عناصر ذیل جهت وقوع یک جرم لازم و اساسی است:

1. مجرم[۵۷] و انگیزه و توانایی او جهت ارتکاب جرم.
2. قربانی یا هدف جرم[۵۸] (می تواند شخص یا شی ء باشد)
3. شرایط زمانی و مکانی مناسب برای اقدام مجرم.

بی شک شکل و ویژگی های محیط ساخته شده به عنوان مکان جرم می تواند تاثیر بسزایی در وقوع جرایم مختلف داشته باشد. مطابق تحقیقات انجام شده، بیشتر جرایم در فضا های عمومی شهر روی می دهند تا فضا های خصوصی همچنین در مناطق مسکونی با اجاره بهای پایین و تراکم بالای جمعیت میزان جرایم بالاست. عکس این قضیه نیز صادق است. در مناطقی از شهر که تراکم جمعیت بسیار پایین است به علت نبود نظارت و کنترل اجتماعی از سوی مردم جرایم زیادی اتفاق می افتد. در مناطقی از شهر که نظارت اجتماعی کمتر است ارتکاب جرم تسهیل می یابد از جمله این مکان ها ویرانه ها و ساختمان های خالی از سکنه و رها شده، توقفگاه های متروکه، دالانها و معابر باریک، سرپوشیده و تاریک، کاربری هایی که در نقاط پرت و دور از شهر به حالت انزوا قرار دارند، مثل زمین های بازی، زمین های با پوشش گیاهی بسیار متراکم، زمین های خالی و بایر در سطح شهر، معابر و مکان های فاقد روشنایی مناسب، زیرگذرگاه های تاریک و معابر باریک واقع در میدان ساختمان های بلند و.. می باشد. اینگونه مکان ها و فضا های شهری از دید مجرمین محل های مناسبی برای ارتکاب جرم هستند. چرا که نظارت معمولی بر این مکان ها حاکم نیست و مجرمین در حین ارتکاب جرم دیده نمی شوند از طرف دیگر این مکان ها از این نظر که برای اختفا و پنهان شدن نیز مناسب هستند بیشتر مورد توجه مجرمین قرار می گیرند. (کلارک، ۲۰۰۱، ۳۰)

۲-۸-۵- نظریه ترکیبی جرم[۵۹]

این تئوری بر متغیر های اجتماعی و فردی مجرمین از قبیل جنس، سن، قومیت، نژاد، خانواده، شرایط اجتماعی محل سکونت مجرمین و. .. تاکید می کند. در این مطالعات خصوصیات اجتماعی و فردی شخص مجرم بررسی می شود و به شرایط محیط پیرامون مجرم توجهی نمی شود. بر اساس دیدگاه ترکیبی، دولت ها با تکیه بر خدمات آموزشی و اجتماعی می توانند رفتار مجرمین را مهار نمایند. همچنین با سیاست گذاری های دقیق قضایی و کیفری می توانند از وقوع جرایم جلوگیری کنند. (بلاک، ۲۰۰۰، ۷)

۲-۸-۶- نظریه پنجره های شکسته[۶۰]:

بی نظمی های فیزیکی و بهم ریختگی های فیزیکی مثل محله های کثیف و پر آشغال ساختمان های مخروبه و دیوار های ترک خورده با پنجره های شکسته خود به نوعی باعث جذب مجرمین و اعمال غیر قانونی در این محیط ها می شود.
از آنجا که در این گونه مکان ها به دلیل بی نظمی و آشفتگی فیزیکی جمعیت بسیار کمی تردد می کند، نظارت و کنترل اجتماعی بسیار پایین است. از این رو مجرمین جهت انجام اعمال مجرمانه خود کشش بیشتری به این مکان ها دارند. ارتباط بین محیط های شهری بی نظم و بهم ریخته و افزایش ناهنجاری به نظریه “پنجره های شکسته” معروف است. این نظریه اولین بار توسط ویلسون و کلینگ در سال ۱۹۸۲ مطرح شد.(پرکینز، ۱۹۹۳، ص۲۲) اسگوگان[۶۱] و مکسفیلد[۶۲] در سال ۱۹۸۱ بیان کردند، پنجره های شکسته ساختمان ها و آشفتگی های ظاهری محیط، عامل موثر در افزایش جرم می باشد. افراد بزه کار با دیدن پنجره های شکسته ساختمان ها و بی نظمی های فیزیکی محل متوجه عدم نظارت و کنترل اجتماعی در آنها شده و جهت اعمال مجرمانه خود جذب اینگونه مکان ها می شوند. (توکلی، ۱۳۸۴، ۳۶)

۲-۸-۷- نظریه سفر های مجرمانه

فصل سوم: بررسی تحقق قتل عمدی با “ترک فعل“……………………………………..۹۹
گفتار اول: ترک فعل خالص…………………………………………………………………۱۰۰
گفتار دوم: ترک فعل مسبوق به قرارداد یا تعهد………………………………………..۱۰۴
گفتار سوم: ترک فعل مسبوق به فعل………………………………………………………۱۱۲
نتیجه گیری و پیشنهاد……………………………………………………………………….۱۱۵
فهرست منابع……………………………………………………………………………………..۱۱۹
فهرست تفصیلی مطالب………………………………………………………………………۱۲۴

1. 1. . رک مواد ۶۱۰، ۶۱۱ و ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی ↑
   2. . مرتضی محسنی، دوره حقوق جزای عمومی، ج دوم، پدیده جنایی، چ دوم، تهران، انتشارات کتابخانه گنج دانش،۱۳۸۲، ص۲۲؛ محمدعلی اردبیلی، حقوق جزای عمومی، ج اول، چ چهارم، تهران، انتشارات میزان،۱۳۸۲، ص۱۱۹ ↑
   3. . مرتضی محسنی، همان، ص۲۲ ↑
   4. . محمدعلی اردبیلی، همان، ص۱۱۹ ↑
   5. . همان، ص۱۱۹ ↑
   6. . ابوالقاسم گرجی، مقالات حقوقی، ج اول، چ سوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ص۲۸۷ ↑
   7. . برای دیدن این نظرات رک. تعزیرات از دیدگاه فقه و حقوق جزا از جمعی از نویسندگان، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۵، ص۷۵ و ۱۱- ۱۰٫ ↑

1. 1. . محمدعلی اردبیلی، همان، ص۱۲۵ ؛ مرتضی محسنی، همان، ص۹۸ ↑
   2. . محمدعلی اردبیلی، همان، ص۱۲۵ ↑
   3. . گاستون استفانی و دیگران، حقوق جزای عمومی، ج اول، (جرم و مجرم)، ترجمه حسن دادبان، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۷۷، ص۳۰۸ ↑
   4. . ر.ک. محمدعلی اردبیلی، همان، ص۱۲۵ ↑
   5. . همان. ↑
   6. . حسین میرمحمد صادقی، جرائم علیه اشخاص، تهران، انتشارات میزان،۱۳۸۶، ص۲۶ ↑
   7. ۴٫john m scheb & john scheb II, CRIMINAL LAW, an international Thomason publishing company, second edition, 1999, P.65. thomas j gardner & terry m anderson, CRIMINAL LAW, wadsworth, seven edition, 1999, PP.35-36 ↑
   8. . همین موضع در حقوق انگلستان نیز پذیرفته شده است، رک. سی ام وی کلارکسون، تحلیل مبانی حقوق جزا، ترجمه حسین میرمحمد صادقی، چ دوم، تهران، مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی شهید بهشتی، ۱۳۷۴، ص۳۲ ↑
   9. . ماده۵۱۵:” هر کس به جان رهبر و هر یک از روسای قوای سه گانه و مراجع بزرگ تقلید، سوء قصد نماید چنانچه محارب شناخته نشود به حبس از سه تا ده سال محکوم خواهد شد“. ↑
   10. . ماده۵۱۶:” هر کس به جان رئیس کشور خارجی یا نماینده سیاسی آن در قلمرو ایران سوء قصد نماید به مجازات مذکور در ماده ۵۱۵ محکوم می شود…” ↑
   11. . حسین آقایی نیا، جرائم علیه اشخاص، تهران، انتشارات میزان،۱۳۸۴، ص۲۴ ↑
   12. . رضا نوربها، زمینه حقوق جزای عمومی، چ هشتم، تهران، انتشارات کتابخانه گنج دانش، ۱۳۷۸، ص۱۸۲ ↑
   13. . محمدعلی اردبیلی، همان، ص۲۰۹ ↑
   14. . حسین میرمحمد صادقی، همان، ص۲۴ ↑
   15. . مرتضی محسنی، همان، صص۱۳۸-۱۳۲؛ گاستون استفانی و دیگران، همان، ص۳۱۰ ↑
   16. ۱٫ gardner, ibid, P.35. scheb, ibid, p.66. ↑
   17. . ماده۶۴۲:” هر کس با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع نماید دادگاه او را از سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم می نماید“. ↑
   18. . ماده ۶۰۶:” هر یک از روسا یا مدیران یا مسوولین سازمان ها و موسسات مذکور در ماده (۵۹۸) که از وقوع جرم ارتشاء یا اختلاس یا تصرف غیر قانونی یا کلاهبرداری یا جرائم موضوع مواد (۵۹۹) و (۶۰۳) در سازمان یا موسسات تحت اداره یا نظارت خود مطلع شده و مراتب را حسب مورد به مراجع صلاحیتدار قضایی یا اداری اعلام ننمایند علاوه بر حبس از شش ماه تا دو سال به انفصال موقت از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد“. ↑
   19. ۱٫ gardner, ibid, p.35. ↑
   20. ۲٫ scheb, ibid, p.6
       5. leo katz & Michael moore, FOUNDATION OF CRIMINAL LAW, oxford university press, 1999. ↑
   21. . سیدعلی آزمایش، تقریرات حقوق کیفری، دوره کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، سال ۱۳۷۵، تحریر از علی شجاعی، ص۹۰ ↑

1. . محمدعلی اردبیلی، همان، ص۲۱۱ ↑
2. . ماده ۶۳۳:” هر گاه کسی شخصا یا به دستور دیگری طفل یا شخصی را که قادر به محافظت از خود نمی باشد در محلی که خالی از سکنه است رها نماید به حبس از شش ماه تا دو سال و یا جزای نقدی از سه میلیون تا دوازده میلیون ریال محکوم خواهد شد و اگر در آبادی و جایی که خالی از سکنه است رها کند تا نصف مجازات مذکور محکوم خواهد شد و چنانچه این اقدام سبب وارد آمدن صدمه یا آسیب یا فوت شود رها کننده علاوه بر مجازات فوق حسب مورد به قصاص یا دیه یا ارش نیز محکوم خواهد شد “. ↑
3. . ماده ۵۰۱:” هر کس نقشه ها یا اسرار یا اسناد و تصمیمات راجع به سیاست داخلی یا خارجی کشور را عالما و عامدا در اختیار افرادی که صلاحیت دسترسی به آنها را ندارند قرار دهد یا از مفاد آن مطلع کند به نحوی که متضمن نوعی جاسوسی باشد، نظر به کیفیات و مراتب جرم به یک تا ده سال حبس محکوم می شود“. ↑
4. . تبصره ۳ ماده ۲۹۵:” هر گاه بر اثر بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم مهارت و عدم رعایت مقررات مربوط به امری قتل یا ضرب یا جرح واقع شود به نحوی که اگر آن مقررات رعایت می شد حادثه ای اتفاق نمی افتاد قتل و یا ضرب و یا جرح در حکم شبه عمد خواهد بود“. ↑
5. . ایرج گلدوزیان، بایسته های حقوق جزای عمومی(۳-۲-۱)، چ هشتم، تهران، انتشارات میزان، ۱۳۸۲، صص۱۶۱-۱۶۰ ↑

۲- دیدسیستمی براجرای حاکمیت بالینی تاثیر معناداری دارد.
۳- فضای باز و آزمایشگری براجرای حاکمیت بالینی تاثیر معناداری دارد.
۴- انتقال و یکپارچگی دانش براجرای حاکمیت بالینی تاثیر معناداری دارد.
تعریف واژه ها
تعاریف مفهومی
قابلیت یادگیری سازمانی
قابلیت یادگیری سازمانی مبین توانایی یک سازمان برای اجرای اقدامات مناسب مدیریت، ساختارها و رویه هایی است که فرایند یادگیری را تسهیل و تشویق می کند.(لنونارد- بارتون،۱۹۹۲؛ گوه،۱۹۹۸)
Teece و همکاران (۱۹۹۰) اولین افرادی بودند که از مفهوم قابلیت استفاده نمودند و آن را به عنوان یک مفهوم عمومی از منابع و توانایی ها به کار بردند.
تعهد مدیریت
تعهد مدیریتی مبین توسعه و تسهیل حمایت مدیریتی و تعهد رهبری برای فرایند نوآوری و انگیزش کارکنان است. تعهد مدیریتی، کارآمدی و یادگیری شخصی و توانایی یک سازمان را برای تغییر کردن بر اساس شرایط محیطی بهبود می دهد.
دید سیستمی
دیدگاه سیستم ها به گردهمایی اعضای سازمان در پیرامون یک هویت مشترک و یک چشم انداز مشترک، به هم پیوند دادن فعالیت های کارکنان، بهبود اقدامات مشترک و توسعه روابط بر اساس تبادل اطلاعات و مدلهای ذهنی مشترک اشاره می کند.
فضای باز و آزمایشگری
فضای باز و آزمایشگری بر فضای پذیرش ایده ها و دیدگاه های جدید درون و برون سازمانی دلالت دارد که امکان نو و جدید شدن، گسترده شدن وبهبود یافتن مستمر و پیوسته دانش افراد را فراهم میسازد. بعلاوه، فضای باز و آزمایشگری، جستجوی راه حل های نو و مسائل موجود و آینده بر اساس استفاده های ممکن از روش ها و رویه های متفاوت حمایت وپشتیبانی می کند.
انتقال و یکپارچگی دانش
انتقال و یکپارچگی دانش به پخش و انتشار درونی دانش از طریق ارتباطات شفاهی و غیر شفاهی (برای مثال گفتگوهای رسمی و غیر رسمی، بحث و تعامل در میان افراد و سیستم های اطلاعات) اشاره دارد که به صحت، قابلیت بازآفرینی و تولید و قابلیت دسترسی اطلاعات کمک می کند.(گومژ و همکاران، ۲۰۰۵)
حاکمیت بالینی
مکانیسم جدید و جامعی جهت ارتقاء دائم کیفیت خدمات و رعایت بالاترین استانداردهای ممکن در سازمان.(سام چاندرا،۲۰۰۹)
چارچوبی که در آن سازمان های ارائه کننده خدمت در قبال بهبود دایمی کیفیت پاسخگو بوده و با ایجاد محیطی که در آن تعالی در خدمات بالینی شکوفا می شود به صیانت از استانداردهای عالی خدمت می پردازند. .(سام چاندرا،۲۰۰۹)
حاکمیت بالینی فرصتی است برای یافتن راه های به حرکت درآوردن افراد با وضعیت سستی و رخوت فعلی به سمت فرهنگ چالش انگیز که در آن آموزش فعال، صحبت کردن به همراه شنیدن و گوش کردن و پرسیدن با هدف یادگیری و توسعه، موج میزند.(وزارت بهداشت،۱۳۹۰)
هدف ایده حاکمیت بالینی فراهم کردن محیطی که کارکنان بخش سلامت به شکل مستمر و منظم به این مسئله فکر کنند که چگونه می توانند بهتر کار کنند.(لیورافنتون،۲۰۰۹)
مشارکت بیمار و جامعه
بیمار فلسفه وجودی نظام سلامت است یعنی چنانچه مقبولیت و اعتماد او به سازمان های ارائه کننده خدمت وجود نداشته باشد بخش سلامت هویت خود را از دست خواهد داد بنابراین مشارکت او در فرایند درمان یعنی اطلاع یافتن از حقوق اساسی بیمار و آگاهی به طرح درمان بیماری وی و همراهی او در تصمیم گیری برای انتخاب های کلیدی پیش رو و نهایتاً تشریک مساعی در نقد و ارتقاء سیستم های درمانی همگی ابزارهای رشد و تعالی نظام درمان است. بنابراین پذیرفتن بیمار به عنوان شریک سیستم های درمانی و تعمیم فرهنگ استقبال و انعطاف نسبت به نظرات و انتقاد های بیماران در سطح بیمارستانها اهرم رشد بیمارستانهای تعالی جو می باشد. (وزارت بهداشت،۱۳۹۰)
آموزش و یادگیری
آموزش، مهارت آموزی و توسعه دانش پرسنلی یک فرایند ادغام یافته در حاکمیت بالینی است . این امر نه فقط به پرسنل برای ارتقاء مهارت هایشان کمک می کند بلکه باعث کمک و حمایت از آنها برای انجام کار به شیوه های مختلف می شود . توسعه مستمر دانش و مهارتهای شغلی لازمه هر سازمانی است که می خواهد حاکمیت بالینی را به اجراء در آورد . توسعه مستمر دانش و مهارتهای شغلی عبارتست از فرایند یادگیری مداوم برای تمام افراد و تیم های حرفه ای که بتوانند توانایی های خود را در مواجهه با نیازهای بیماران گسترش داده و به ارائه خدمات سلامت بپردازند(وزارت بهداشت،۱۳۹۰)
مدیریت ریسک و ایمنی بیمار
آمار حاکی از آن است که درصد غیرقابل اغماضی از بیماران در مواجهه با سیستم های نظام سلامت بخصوص بیمارستان ها دچار عوارض و صدمات ناشی از ارائه خدمات می گردند. برای اینکه سازمان های بهداشتی- درمانی بعنوان مراکز قابل اطمینان تلقی گردند بایستی یک نظام اثربخش مدیریت ریسک جهت شناسایی نقایص سیستمی و ارتقای ایمنی بیمار طراحی و اجرا گردد. (وزارت بهداشت،۱۳۹۰)
مخاطره – هر وضعیت واقعی یا بالقوه که می تواند باعث صدمه ، بیماری یا مرگ افراد ،آسیب یاتخریب یا از دست دادن تجهیزات ودارایی سازمان شود
ریسک – احتمال مخاطره یا عواقب بد ، احتمال قرار گرفتن در معرض آسیب
شدت – نتیجه قابل انتظار از لحاظ درجه صدمه ، آسیب به اموال ، و یا دیگر موارد مضری که می تواند اتفاق بیفتد
احتمال – احتمال رخ دادن یک رویداد
خطای پزشکی
قصور خدمت یا ارتکاب عمل اشتباه در برنامه ری

زی یا اجرا که به طور بالفعل یا بالقوه باعث یک نتیجه ناخواسته می شود. این تعریف به طور مشخص حیطه های کلیدی علل خطا (قصور یا ارتکاب، برنامه ریزی و اجرا) را دربرمی گیرد. متاسفانه در ایران آمار مدونی در دست نیست اما به نظر می رسد که میزان خطاهای پزشکی بسیار بالا باشد؛ به دلایل: بدخطی نسخه های پزشکی و خوانا نبودن آنها، شلوغی داروخانه ها، عدم دقت مردم برای درک اهمیت این داروها و شناخت خطرات آنها و شاید توضیح ناکافی پزشک و داروخانه داران برای مصرف دارو به خانواده ها همچنین افزایش پرونده های ارجاعی شکایت مردم از پزشکان به نظام پزشکی نشان دهنده این ادعاست.
بنابراین دو تعریف اصلی در ارتباط با خطاها مطرح است :
الف – در مرحله برنامه ریزی ( ساختاری )
ب – در مرحله اجرا ( انسانی )
اثر بخشی بالینی
تعریف : استفاده از بهترین دانش به دست آمده از پژوهش و تجربه بالینی برای دستیابی به نتایج مطلوب در روند مراقبت از بیمار است . همچنین اثر بخشی بالینی حکایت از مطلوبیت نتایج کاربرد یک دارو یا روش تشخیصی در تولید بهترین نتایج بالینی در بیمار می کند .
سنجش اثر بخشی بالین اعم از اثرات درمانی یا عوارض، بخش کلیدی و اصلی نظام حاکمیت بالینی می باشد اگر چه دشوارترین آنها نیز می باشد. در این بخش نتایج درمانی و عوارض مورد انتظار از مداخلات شایع به شکل عینی و قابل اندازه گیری تعریف و قرایندی متناسب و کاربردی برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز و همچنین تجزیه و تحلیل و بازخورد مناسب به آن طراحی و اجرایی می گردد.
اثر بخشی بالینی حاصل کاربرد بهترین دانش برگرفته از پژوهش روزآمد و تجربه برای انجام فرایند صحیح بالینی و دستیابی به نتایج مطلوب برای بیمار است همچنین اثربخشی بالینی حکایت از مطلوبیت نتایج کاربرد یک دارو یا روش تشخیصی درمانی در تولید بهترین نتایج بالینی در بیمار می نماید
حجم دانش و شواهد پزشکی به سرعت در حال افزایش می باشد پس هیچ دانش آموخته پزشکی و پیراپزشکی نمی تواند با این حجم عظیم اطلاعات مواجهه یافته و آنها را در حافظه خود جای دهد پس از گذشت پنج سال از فارغ التحصیلی آنها تنها تا درصد طبابت پزشکان مبتنی بر شواهد و به عبارتی کاملاٌ اثربخش است. (وزارت بهداشت،۱۳۹۰)
بسیاری از روش های بالینی پس از گذشت زمان و با پژوهش های بیشتر نقض می گردند و غیرنافع یا مضر شناخته می شوند پس اشراف روزآمد به شواهد معتبر دانش پزشکی ضروری می باشد.
اجزا اثر بخشی بالینی
دستیابی به اثربخشی بالینی از طریق مجموعه ای از فعالیتهای ارتقای کیفیت زیر امکان پذیر است:

• شواهد علمی و به روز، راهکارهای بالینی، دستورالعملها و استانداردهای علمی برای تعیین و ارائه بهترین روش مراقبت و درمان
• ابزارهای ارتقا کیفیت (مانند چرخه ممیزی بالینی، چرخه های سریع ارتقای کیفیت و …)
• ارزیابی مستندات و … به منظور تعیین هزینه اثربخش بودن خدمات و مراقبتها

ممیزی بالینی
تعریف: ممیزی بالینی فرایندی است نظام مند که در قالب انجام مراحل مختلف به ارتقا کیفیت خدمات سلامت در یک حیطه مشخص می پردازد. در این فرایند استاندارد ارائه خدمت یا مراقبت مورد نظر تعیین و تدوین می شود سپس وضعیت موجود بررسی گردیده و مواردی که عدم تطابق با استاندارد وجود دارد مشخص می شود.
تعریف: ممیزی یک عنصر کلیدی در حاکمیت بالینی است به عبارتی ممیزی مکانیسمی را فراهم می کند که در آن تلاش برای موفقیت در درمانها و کارها پایش شود ممیزی در واقع به سوال زیر پاسخ می دهد :
چند درصد از اعمال و کارهای انجام شده به نتیجه مطلوب رسیده است .

ب) شعری که عاطفه بر آن غلبه دارد و معنی چنان در زبان حل شده است که قابل تشخیص نیست.در این شعرها شاعر از پیش، معنیای در ذهن ندارد ( که نیت وی انتقال معنی باشد) نقش عاطفی و هم دلی در نمونه های زیر نمود بیشتری دارد. مانند؛

ج) شعرهایی که عنصر عاطفه و معنی در کنار هم در آنها وجود دارد و نیت شاعر آن است که هم معنی و هم حالت عاطفی خود را به خواننده منتقل کند. مانند؛

شعر جنگ ، ابزار محرک احساس و عاطفه است که بر اساس شعار، آن هم آراسته و موزون و صریح با هدف مخاطب شکل میگیرد. شعار، نظمی است که برای همخوانی گروهی سروده می شود و قرار است که مخاطب آن نیز گروه باشد . به طور طبیعی، این نوع سروده نمیتواند حاصل بیتابیهای روح و تجربیات ویژهی شاعر باشد. «حالت شاعر در سرودن این گونه اشعار، حالت رزمندهای است که تنها برای لحظهای کوتاه سر از سنگر به در میآورد و تیرهایی را به سمت دشمن شلیک میکند و سپس با سرعت برسر جای خود بر میگردد، یا چون جنگندهای که میخواهد در زیر آتش بار مداوم دشمن برای خود سنگری تهیه کند تا برای لحظهای هم که شده در آن پناه گیرد. سنگری که میداند هر آن ممکن است آن را ترک کند و در جای دیگری سنگر بسازد ، طبیعی است که او چندان به شکل و شمایل و نوع مهندسی و معماری سنگر خود نمیاندیشد از این رو، اگر شاعر این جریان، در اوج شور و حرارت آن سالهای بحرانی چندان به شکل شعر خود توجه نداشته باشد، بی شکل و با حالتی خشن و پرخاش گونه بر زبان آورد.» (حسین پور جافی، ۱۳۸۴، ص ۳۴۷)
«بیهوده است اگر، بکوشیم تا با فلان بحر شعری که مخصوص حرفهای در گوشی است، هیاهوی کرکنندهی جنگ را منعکس کنیم، باید با یک ضربه ، همه حقوق اجتماعی را در زبان نو وارد کنیم به جای نغمه سرایی فریاد بکشیم و به جای خواندن لالایی، طبل بزنیم.» ( رستگار، ۱۳۷۳،
ص ۲۴۶) این نوع نگاه خود آفرینندهی شعرهای انگیزشی است. بیان ساده و صراحت، که به
شعارگونگی نیز راه میبرد، از ویژگیهای اصلی کارکرد انگیزشی است. این نقش، مؤلفه های زبانی خاص خود را دارد: بیان خطابی، یاد کرد افتخارات اسطورهای ملّی، مذهبی و تاریخی، لحن تهدید گرانه و گاه توأم با سرزنشی نهفته ورویکرد تودهای.
«شعر این دوره به ویژه در سالهای آغازین جنگ، شعری شعارگونه، پر تپش و عریان است که تنها میخواهد، فریادهای شورانگیز مردم را گزارش کند. امّا هر چه زمان میگذرد و هیجان جامعه فرو
مینشیند، شعر نیز آرامتر میشود، در خود بیشتر فرو میرود و شکل هنری به خود میگیرد.»
(حسن لی، ۱۳۸۳، ص ۶۵)
در دفاع از زبان وبیان صریح و غیر سمبلیک شعر جنگ ، میتوان گفت، که علت وضوح و روشنی شعراین شاعران، رویکرد به زبان اکثریت است نه اقلیت . تودهی مردم نه فرصت و نه سواد کشف رمزها و کنایات این آثار را دارند پس بالطبع روح سادهی مردم، شعر ساده و روشن میطلبد.
با تغییر در نوع نگرش شاعران این دوره، در نوع گزینش آنها از واژهها و اصطلاحات زبان، نیز تغییر ایجاد شد. بیشک شاعری که شعر را سلاحی میانگارد برای مبارزه با دشمن، انقلاب و جنبش مسلحانه را یگانه راه نجات میداند، به واژه های ویژهای نیز برای سخن گفتن از عواطف و عقاید خود نیازمند است؛ واژههایی که باید نشان دهندهی خشم، خروش، عصیان وعصبانیت او باشند، واژه های خشن و حماسی که مظلومیت او را فریاد زنند. «به همین دلیل در شعر این شاعران به گستردگی، به واژههایی چون جنگ و جهاد و جنگل شهید و شقایق، خون و خنجر، تیر و تفنگ، گل و گلوله، فجر و انفجار و مانند اینها بر میخوریم.» (حسین پور جافی، ۲۳۸۴، ص ۳۴۶)
رنج ، درد، زخم، آشوب و بحران، به هیچ وجه ازعمق عاطفی این نوع شعر نمی کاهد و اساساً صمیمی و عاطفی بودن از خصوصیات برجستهی شعر این دوره است.
شعر دورهی اوّل جنگ، به علت شرایط خاص زمانه و شتاب شاعر برای بیان آن چه در دلش
میگذرد و نداشتن دل آسوده برای خیالپردازی بی شباهت به شعر دورهی مشروطه نیست. در دورهی انقلاب، قالب افراد، گروه ها و نهادهای اجتماعی به خدمت انقلاب در میآیند، شعر نیز به وسیله و ابزار بدل میشود، سلاح میشود، آیینه میشود و به تصویر کردن و بزرگنمایی واقعیت میپردازد شعر مشروطه، شمشیری است بر کشیده از میان که هر چه عریانتر ، تیزتر و کوبندهتر باشد، کاراتر است.
همچنین شعر برای این که بتواند، حوادث و تحوّلات پر شتاب اجتماعی را بازتاب دهد ، ناگزیر است همچون جامعهی در حال دگرگونی و تجدید، در محتوا و شکل نو شود، انتقاد کند واقعگرا باشد، طنزآمیز باشد. تا عامهی مردم آن را دریابند، به ویژه چون مهمّترین عرصه نشر این شعرها، روزنامهها و مجلات که امروز نوشته میشود تا هم امروز و یا فردا منتشر شود جنبهی خبری، آموزشی ، افشاگری، بیدادگری و برانگیزندگی دارد. بنابراین در نوشته های منثور و منظوم آن فرصت ظرافتکاری،صنعتگری و اظهار فضل نیست. از سوی دیگر چون مخاطبان روزنامه غالباً مردم کم سوادند، زبان شعر هم باید ساده و نزدیک به محاوره باشد.«برای این که شعرها زبان به زبان بگردد و به اطلاع همگان برسد، باید به سادگی از بر شود پس باید موزون و مقفی و منظم باشد. صور خیال آن هم لازم نیست
که چندان تازه و پیچیده باشد و پر از استعارات و کنایات و صنایع سنگین؛ بلکه بهتر است تعبیرات آن مستقل و آشنا باشد. تا مخل ارتباط و انتقال سریع اطلاعات نشود.» (امین پور، ۱۳۸۴، ص ۳۷) شعری که گرچه به ظاهر گزارشی ساده است، امّا با بیان واقعیتی تلخ و جانگزا، تأثیری تکان دهنده بر مخاطب دارد. مانند؛