در این  ابتدا به پیدایش تامین اجتماعی و سپس به سیر تحولات آن در ایران پرداخته می شود .

 

۲-۲-۲-۱ پیدایش تامین اجتماعی

 

سده هفتم میلادی ، آغازگر تاریخ پرسابقه نظام  تامین اجتماعی محسوب می شود . با شروع این سده ، مسئله فقر و عدم تامین اقتصادی افراد ، ابعاد گسترده تری را یافت . به همین دلیل ف اقداماتی از جانب دولت ها در حمایت از اقشار کم درآمد شاغلان صورت پذیرفت.اولین مصادیق این مسئله را می توان در اقدام “هنری چهارم “(پادشاه انگلستان )در سال ۱۶۰۴ یافت که دستور داد مبلغی از درآمد هر معدن در انگلستان را کسر کرده و برای خرید دارو و مداوای کارگران مصدوم شده در همان معادن اختصاص دهند ؛ با این حال ، از اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ به بعد بود که به تدریج قوانین و مقرراتی به منظور بهبود رفاه کارگران وضع شد .در سال ۱۸۸۱ و هم زمان با امپراتوری “ویلهلم اول “و” صدارت بیسمارک ” در آلمان، برای نخستین بار ، قانون بیمه های اجتماعی به تصویب رسید . دولت آلمان در سال های بعد، انواع بیمه های بیماری ، حوادث ناشی از کار ، از کار افتادگی و پیری را به تصویب رساند و بدین ترتیب ف اولین نظام بیمه های اجتماعی در المان پایه گذاری شد و به سرعت به دیگر کشور های صنعتی اروپا تسری یافت .بعد از سال ۱۸۹۸ ، قوانین مصوب در اروپا به تدریج دامنه جبران خسارت وارده ناشی از کار را به گروه های مختلف مزد بگیر توسعه دادند که از آن جمله می توان به قانون حوادث ناشی از کشاورزی مکانیزه (در سال ۱۸۹۹ )، بیمه کارکنان موسسات تجاری که با موتور سر و کار دارند . به موجب قانون سال ۱۹۰۶ و بیمه مستخدمان منازل در برابر حوادث ناشی از کار که در سال ۱۹۱۴ اشاره نمود .در این میان ، جنگ جهانی دوم ف نقطه عطفی در تاریخ تامین اجتماعی به حساب می آید که با توسعه بیمه بیماری ها همراه شد .پس از جنگ جهانی دوم و بویژه در سال های پس از بحران اقتصادی آمریکا و اروپا (فاصله سال های ۱۹۱۹ تا ۱۹۳۳ )دوران نوین تامین اجتماعی آغاز شد . اصلاح تامین اجتماعی که آمیزه ای از “امنیت اقتصادی ” و” بیمه اجتماعی ” است ، برای اولین بار در لایحه سال ۱۹۳۵ دولت فدرال آمریکا به کار گرفته شد .سپس در سال ۱۹۴۸ در ماده ۲۲ اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد ، این جمله گنجانده شد که “همه افراد به عنوان عضو جامعه ، حق برخورداری از تامین اجتماعی را دارند .” افزون بر این ، به منظور پایداری جنبه بین المللی امور تامین اجتماعی ، سازمان ملل متحد ، سازمان بین المللی کار و اتحادیه بین المللی تامین اجتماعی ، تمهیداتی را در این زمینه پذیرفتند و ملزم به نظارت و اجرای آن شدند .(مومنی ، ۱۳۸۶ ، ص ۴۰ )

 

 

Henry iv of England

 

Kaiser vilhelm i

 

Otto von bismark

 

Economic security

 

Social insurance

 

United nation general assembly (unga/ga)

 

United natin (un)

 

International labour organization (ilo )

 

Internatinal systems security associations(issa)

 

 

 

۲-۲-۲-۲ سیر تحولات تامین اجتماعی در ایران

 

سابقه تامین اجتماعی در ایران به تصویب اولین قانون استخدامی کشوری در سال ۱۳۰۱ باز می گردد که طی آن ، نظامی برای بازنشستگی بوجود آمد . در این قانون ، سه اصل تامین اجتماعی که عبارت بودند از فراهم نمودن “حقوق و تامین خاص “برای کسانی که پس از خدمت ، توانایی فعالیت خود را از دست میدهند ؛ “مقرری خاصی “برای کسانی که به علت حادثه ای ، علیل و از کار افتاده  شوند و حمایت “کارفرمایان “از خانواده هر مستخدم که فوت شود ، به چشم می خورد .در اولین اقدام ، طرح تشکیل “صندوق احتیاط کارگران راه آهن “در سال ۱۳۰۹ به تصویب دولت رسید . در این مصوبه ، دولت تسهیلات خاصی را برای کارگران ضایعه دیده یا فوت شده در حین احداث راه آهن پیش بینی کرد .در سال ۱۳۱۵ ” نظام نامه کارخانجات و موسسات صنعتی “برای کارگران بخش صنعت به تصویب هیات دولت رسید و در سال ۱۳۲۵ ، قانون کار از تصویب هیات دولت گذشت . طبق این قانون ، کارفرمایان ، علاوه بر این که مکلف به رعایت قانون بیمه کارگران بودند، بایستی دو صندوق شامل صندوق بهداشت (برای کمک به کارگر در مورد بیماری های ناشی از کارنباشند  ) و صندوق تعاون ( برای کمک در امور ازدواج ،عایله مندی ، بیکاری ، از کار افتادگی ، بازنشستگی ، حاملگی و غیره ) را در هر کارگاه تشکیل می دادند .در سال ۱۳۲۸ ، وزارت کار رسما تاسیس گردید و طبق ماده ۱۶ قانون کار مصوب ۱۷ خرداد ۱۳۲۸ ، مقرر شد صندوقی به نام (صندوق تعاون و بیمه کارگران )برای معلجه و پرداخت غرامت کارگران تشکیل شود .در ادامه در اواخر سال ۱۳۳۱ و در دوره نخست وزیری دکتر مصدق ،”لایحه قانون بیمه های اجتماعی کارگران ” برای اولین بار به تصویب رسید و طبق آن سازمان مستقلی به نام “سازمان بیمه های اجتماعی کارگران “تاسیس شد .این سازمان مکلف و متعهد شد کمک ها و مزایای مقرر در لایحه را در مورد کارگران و کارمندانی که بیمه می شدند اعمال کند .در پی مجموعه تحولات یاد شده ، به موجب تصویب نامه ای که در فروردین ۱۳۴۲ به تصویب هیات وزیران رسید ، سازمان بیمه های اجتماعی کارگران به “سازمان بیمه های اجتماعی ” تغییر نام یافت تا زیر نظر وزارت کار و امور اجتماعی به فعالیت خود ادامه دهد .” بیمه های اجتماعی روستائیان “در سال ۱۳۴۷ به تصویب رسید در سال ۱۳۵۴ در سازمان تامین اجتماعی ادغام شد .در سال ۱۳۵۱ با تصویب قانون خدمات درمانی مستخدمان دولت ،”سازمان تایمن  خدمات درمانی “تشکیل شد .تشکیل وزارت رفاه اجتماعی ، تحول دیگری بود که در سال ۱۳۵۳ روی داد .این وزارت خانه ، تقریبا تمام امور مربوط به بیمه درمان و رفاه اقشار مختلف جامعه را تحت پوشش خود قرار داد .در این میان ، تصویب” قانون تامین اجتماعی “در تیر ماه ۱۳۵۴ و تشکیل “سازمان تامین اجتماعی ” را می توان آغاز گرتحولی نو در نظام تامین اجتماعی کشور دانست . بعد از انقلاب با وقوع انقلاب اسلامی و تغییر قانون اساسی ، مبحث ” تامین اجتماعی”به طور صریح به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران راه یافت . در اصل ۲۹ این قانون آمده است :”برخورداری از تامین اجتماعی برای بازنشستگی ، بیکاری ، و از کار افتادگی ، بی سرپرستی ، حوادث و سوانح و نیاز به مراقبت های بهداشتی و درمانی به صورت بیمه ای و غیر بیمه ای ، حقی است همگانی و دولت موظف است خدمات و حمایت های فوق را برای یکایک افراد فراهم نماید “.همین طور با شروع برنامه های توسعه، تامین اجتماعی به صورت جدی در دستور کار برنامه ریزان قرار گرفت . در آذر ماه ۱۳۵۸ ، ضمن واگذاری اداره امور بیمارستا نها و در مانگاه های تحت پوشش تایمن اجتماعی به وزارت بهداری و بهزیستی ( با حفظ مالکیت سازمان )مقرر گردید تا ۹% از حق بیمه های وصولی سازمان بابت درمان نیز در اختیار این وزارت خانه قرار گیرد، این وضعیت تا سال ۱۳۶۹ ادامه یافت تا آن که در این سال  با تصویب ماده واحده ای ، اداره واحد های درمانی و تامین خدمات درمانی مورد نیاز بیمه شدگان مجددا به عهده سازمان تامین اجتماعی درآمد  .در اوایل سال ۱۳۸۳ قانون نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و سازمان تامین اجتماعی به عنوان رکن اساسی نظام بیمه ای کشور مرتبط به این وزارت خانه و هم سو با سیاست های کلان نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی به ادامه فعالیت پرداخت .(همان ، ص ۴۰ )

 

 

 

 

۲-۲-۳ آشنایی با سازمان تامین اجتماعی ایران

 

 

 

سازمان تامین اجتماعی یک سازمان بیمه گر اجتماعی است که پوشش دهنده کارگران حقوق بگیر و مزدی (به صورت اجباری )و صاحبان حرف و مشاغل آزاد (به صورت اختیاری )را در بر می گیرد ؛جمعیت تحت پوشش این سازمان تا پایان اسفند ۱۳۹۱ بیش از ۱۲ میلیون نفر بیمه شده اصلی و بیش از ۲ میلیون نفر مستمری بگیر می باشد که با در نظر گرفتن خانواده بیمه شدگان به بیش از ۳۶ میلیون نفر می رسد .(دفتر آمار و محاسبات اقتصادی و اجتماعی سازمان تامین اجتماعی ،۱۳۹۲ ،ص ۸ )

 

سازمان تامین اجتماعی بر اساس قانون ، یک نهاد عمومی غیر دولتی است که عمده منابع مالی آن از محل حق بیمه ها با مشارکت کارفرما و بیمه شده تامین می گردد و متکی به منابع دولتی نیست و به همین دلیل سرمایه و دارایی های آن متعلق به افراد تحت پوشش در نسل های متوالی است و قابل ادغام با هیچ یک از سازمان ها و موسسات دولتی و غیر دولتی نمی باشد .(اداره کل آموزش و پژوهش سازمان تایمن اجتماعی ،۱۳۹۱ ، ص ۱ )

 

تکیه گاه اصلی این سازمان ، مشارکت سه جانبه کارفرمایان ، بیمه شدگان و دولت در عرصه های مختلف سیاست گذاری و تصمیم گیری های کلان و تامین مالی است و تعهدات این صندوق برابر استاندارد های تعیین شده بوسیله سازمان جهانی کار و سازمان بین المللی تامین اجتماعی تنظیم شده و قانون چگونگی ارائه خدمات و تحقق این تعهدات به وسیله این سازمان را معین کرده است .(همان ،ص ۱ )

 

 

 

۲-۲-۳-۱ وظایف

 

سازمان تامین اجتماعی دارای وظایف عمده در دو بخش بیمه ای و درمانی می باشد که برای اجرای وظایف خود دارای تشکیلات مرکزی ، واحد ها ، شعب ، نمایندگی ها ، مراکز درمانی و بیمارستانی ، کلینیک ، پلی کلینیک ، دی کلینیک در تهران و شهرستان ها می باشد .

 

موضوع قانون تامین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ حسب ماده “۳” شامل موارد زیر می باشد :

 

الف:حوادث و بیماری ها

 

ب:بارداری

 

ج : غرامت دستمزد

 

د:ازکار افتادگی

 

ه : بازنشستگی

 

و :مرگ

 

و مشمولین این قانون از کمک های ازدواج و عائله مندی ، طبق مقررات مربوطه برخوردار می شوند .

 

مشمولین قانون تامین اجتماعی حسب ماده” ۴ ” عبارتند از :

 

• افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می کنند .

 

• صاحبان حرف و مشاغل آزاد

 

• دریافت کنندگان مستمری های بازنشستگی ، از کار افتادگی و فوت

انجام تعهدات ناشی از ماده “۳” قانون تامین اجتماعی حسب قانون الزام ، تعهدات بند الف و ب (فوق الذکر )به عهده بخش درمان و تعهدات بند ج ، د ، ه ، و به عهده بخش بیمه ای سازمان می باشد .(همان ، ص ۴ )

 

۲-۲- ۳-۲ منابع درآمد

 

منابع درآمد سازمان به شرح زیر است :

 

• حق بیمه ( با مشارکت بیمه شده و کارفرما )

 

• درآمد حاصل از وجوه و ذخایر و اموال سازمان

 

• وجوه حاصل از خسارات و جریمه های نقدی مقرر در قانون

 

• کمک ها و هدایا (نعیمی و همکاران ،۱۳۹۰ ، ص ۴۲ )

۲-۲-۳-۳ تعهدات

 

به طور کلی تعهدات سازمان به بیمه شدگان به دو نوع مختلف تقسیم می شود

 

-تعهدات کوتاه مدت :

 

مجموعه حمایت هایی که از سوی سازمان در خصوص بیمه شدگان در قالب تعهدات کوتاه مدت صورت می گیرد به شرح زیر می باشد :

 

• حمایت های درمانی در موارد بیماری ،بارداری ، حوادث و …. ،

 

• غرامت دستمزد ایام بیماری

 

• غرامت دستمزد ایام بارداری

 

• هزینه صفر و اقامت بیمار و همراه بیمار

 

• پروتز و اروتز (تامین هزینه وسایل کمک پزشکی )

 

• غرامت نقص عضو مقطوع

 

• کمک هزینه ازدواج

 

• هزینه کفن و دفن

 

• مقرری بیمه بیکاری

-تعهدات بلند مدت :

 

مجموعه حمایت هایی که از سوی سازمان در خصوص بیمه شدگان در قالب تعهدات بلند مدت صورت می گیرد به شرح زیر می باشد :

 

• مستمری بازنشستگی

 

• مستمری از کار افتادگی کلی

 

• مستمری از کار افتادگی جزئی

 

• مستمری بازماندگان

 

• مزایای نقدی ، غیر نقدی و و عیدی مستمری بگیران (کمک عائله مندی ،کمک هزینه اولاد ، عیدی )بر اساس قانون الزام تامین اجتماعی به اجرای بند های الف و ب ماده” ۳”قانون تامین اجتماعی حمایت در برابر حوادث ، بیماری ها و بارداری از تعهدات سازمان است که اجرای آن به عهده معاونت درمان واگذار شده است . در نتیجه تدوین خط مشی ها و سیاست گذاری و برنامه ریزی و نظارت و هماهنگی در انجام تعهدات درمانی در ستاد مرکزی که بوسیله معاونت امور درمان و مدیریت های تابعه مربوطه (اداره کل درمان مستقیم ، اداره کل درمان غیر مستقیم ،اداره کل پشتیبانی درمان )انجام می گیرد و در استان ها ، اجرای برنامه ها و تعهدات درمانی مدیریت های درمان استان ها و واحد های تابعه مربوطه (بیمارستان ها ف دی کلینیک ها ، درمانگاه ها و … )می باشد و به طور کلی حمایت های سازمان ، بیمه شده را از روز تولد تا زمان مرگ در بر می گیرد .(اداره کل آموزش و پژوهش سازمان تامین اجتماعی ، ۱۳۹۱ ، ص ۹ )

 

 

 

 

 

 

۲-۲-۴مبانی نظری تکنولوژی اطلاعات

 

تکنولوژی اطلاعات( فن آوری اطلاعات ) مجموعه ابزاری است که میتواند برای تبدیل داده ها به اطلاعات و انتقال آن به جاهای متعدد با مسافتهای مختلف مورد استفاده قرار گیرد. رایانه و شبکه های ارتباطی راه دور، ابزار فیزیک ی ای هستند که تحت عنوان فناور یاطلاعات شناخته شده اند.

 

۲ -۲-۴-۱ اهمیت تاریخی تکنولوژی اطلاعات (فن آوری اطلاعات )

 

واژه فناوری اطلاعات اولین بار از سوی لویت و وایلز ۴ در سال ۱۹۵۸ به منظور بیان نقش رایانه ها در پشتیبانی از تصمیم گیری ها و پردازش اطلاعات درسازمان به کارگرفته شد .از فناوری اطلاعات برداشت های مختلفی وجود دارد و همین برداشتها ( موجب گردیده تا تصاویر متفاوتی از آن در مجامع مختلف ارائه شود.(صرافی زاده ۱۷،۱۳۸۶

 

فناوری اطلاعات به اشکال مختلف فناوری اطلاق می شود که به پردازش ، نگهداری و ارسال اطلاعات به شکل الکتر یکی می پردازد . تجهیزات فیزیکی برای این امر شامل رایانه ، تجهیزات ارتباطی ، شبکه ها، تجهیزات انتقال داده مثل فکس و یا حتی ( موبایل است.( صرافی زاده ۱۳۸۶،۱۷

 

به کارگیری فناوری اطلاعات در سازما نها ، تغییرات بنیادین را درکلیه ی زمینه ها نوید می دهد . همانطور که امروزه دنیا را نمی توان بدون صنعت برق در نظر گرفت ، دنیای امروز را نیز نمی توان بدون فنآوری اطلاعات و ارتباطات تصور کرد. به گونه ایکه امروز به کمتر سازمانی برمی خوریم که بحث فنآوری اطلاعات و ارتباطات در آنجا مطرح نبوده و به یکی از دغدغه های مدیران آن مبدل نشده باشد. در جهان امروز فناوری اطلاعات امکان سودمندی و کارآمدی اطلاعات را ممکن ساخته وبکارگیری آن تحول گسترده ای را در امور اداری و سیستم های اطلاعاتی باعث شده است، بطوری که امکان انتقال الکترونیکی داده ها، مدارک ، اسناد و مکاتبات مختلف از طریق کامپیوتر و خطوط ارتباطات مخابراتی فراهم شده است.

 

امروزه با گسترش فن آوری اطلاعات و ارتقاء و افزایش زیرساختهای ارتباطی  سطح آگاهی و دانش مردم نسبت به گذشته رشد قابل توجهی داشته و دسترسی به وسایل ارتباطی نظیر اینترنت ، دیگر کوچک و بزرگ ، زن و مرد، شاغل و بیکار، کارمند و کاسب، دانشجو و روحانی نمی شناسد و اجازه نمی خواهد. اینترنت از پشت درب منازل به داخل خانه و کاشانه و حتی جیب مردم نفوذ کرده و اتصال به تمام نقاط دنیا از طریق لب تاپ، تبلت و تلفن همراه و فشردن چند کلید به راحتی امکان پذیر گردیده است. اخیراً گسترش شبکه های اجتماعی موبایلی نظیر wechat ، viber، coco و …  با استقبال بسیاری از ایرانیان مواجه شده تا حدی که با وجود شرایط نامساعد اقتصادی کشور، دهک های پائین تر جامعه نیز بخش قابل توجهی از درآمد ماهانه و یارانه دریافتی خود را صرف خرید گوشی های اندروید و فعال کردن اینترنت GPRS نموده اند. به مدد ورود اینترنت و جذابیتهای فضای مجازی و نیز همراهی مردم، بسیاری از ارگانها، نهادها، بانک ها، مؤسسات و شرکتها از فرصت طلائی پیش آمده نهایت استفاده را برده و با طراحی و راه اندازی سایت ها ، درگاههای اینترنتی و محصولات موبایلی، به عنوان یک عامل تسهیل کننده، تا حد زیادی از بوروکراسی اداری و هزینه های هنگفت جاری خود کاسته و همزمان موجب رضایت مشتریان و مراجعین خود را فراهم نموده اند. براساس آمار اعلام شده از ضریب نفوذ اینترنت در کشور از سوی مرکز مدیریت توسعه ملی اینترنت،  بالغ بر ۶۱٫۰۶ درصد جمعیت کشور به اینترنت متصل می شوند؛ براین اساس با توجه به جمعیت ۷۵ میلیون و ۱۴۹ هزار و ۶۶۹ نفر در کشور، شمار کاربران اینترنت ۴۵ میلیون و ۸۸۴ هزار و ۱۴۴ نفر و تعداد مشترکان این پروتکل ارتباطی ۳۲ میلیون و ۸۳۸ هزار و ۶۱۹ نفر تا پایان سال ۹۱ اعلام شده است. در این ارزیابی ها، مشترکان اینترنت موبایل – GPRS – با ۳۰٫۱۱ درصد ضریب نفوذ و ۲۲ میلیون و ۶۲۹ هزار کاربر، بیشترین آمار اتصال به اینترنت را به خود اختصاص داده اند؛ در همین حال ضریب نفوذ اینترنت کل کشور از طریق اتصال کاربران با فناوری ADSL حدود ۱۰٫۸۹ درصد، اینترنت دایل آپ ۹٫۲۳ درصد، اینترنت وایمکس ۲٫۷ درصد و اینترنت فیبر ۸٫۱۳ درصد اعلام شده است.
به نظر می رسد با روی کارآمدن دولت یازدهم و تحولاتی که در ارکان مدیریتی این سازمان رخ داده ، توسعه خدمات غیر حضوری و تأمین اجتماعی الکترونیک به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر و امری حیاتی جزو اولویتهای اصلی و محوری سازمان قرار گرفته است. به گفته مدیران سازمان، با راه اندازی مرکز اطلاعات (Data Center)، خدماتی نظیر الکترونیکی شدن پرونده بیمه شده، دسترسی همزمان شعب سازمان به سوابق بیمه شدگان، صدور کارت هوشمند درمان و ارائه خدمات غیر حضوری و اینترنتی بیمه ای و درمانی به مراجعین به عنوان بخشی از نهضت IT قابل بهره برداری خواهد بود.
سئوال اینجاست با فراهم شدن زیرساختهای سخت افزاری و نرم افزاری چه عواملی مانع از تحقق کامل تأمین اجتماعی الکترونیک خواهد بود؟ آیا برای این منظور تمرکز بر بعد فنی و نرم افزاری پروژه کافی به نظر می رسد؟ آیا سازمان برای اجرای این پروژه مهم که اهمیت آن کمتر از ساماندهی سوابق بیمه شدگان نمی باشد از تمام ظرفیت های خود استفاده نموده است؟ آیا دانش فنی مهندسی و قدرت اجرائی شرکت خدمات ماشینی تأمین و شرکت های مشابه سازمان، از عهده این مهم بر می آید؟ آیا مدیران و کارکنان و همچنین مخاطبین سازمان (بیمه شده، مستمری بگیر و کارفرما) از آمادگی فرهنگی، روانی و دانش لازم برای اجرای موفق ، کم هزینه و رضایت بخش آن برخوردارند؟ آیا نیاز سنجی لازم برای ارائه خدمات مورد نیاز مخاطبین سازمان صورت گرفته است؟ آیا نقاط ضعف و قوت عوامل سازمانی و فرصت ها و تهدیدهای برون سازمانی بررسی و ارزیابی شده اند؟

 

 

 

۲-۲-۴-۲کاربرد تکنولوژی اطلاعات در سازمان ها

 

 

 

یکی از ویژگیهای بارز عصر حاضر ، تغییر و تحولات سریع در ابعاد گوناگون جوامع است . این تغییرات از زمان رنسانس تا قرن حاضر در تمام زمینه ها نفوذ عملی یافته است . با توجه به پیشرفتهای صورت گرفته در زمینه میکرو الکترونیک ، این تغییرات جنبه انقلابی یافته است و در این میان تکنولوژی اطلاعات  موتور تغییرات جاری به شمار می رود . اولین تغییرا از زمان دستگاه حروف چینی نسبتا گران قیمت گوتنبرگ در قرن ۱۶ شروع شد و با ابداعات و نو آوریهای حاصل در ماشینهای محاسبه گر مکانیکی در قرن ۱۷ توسط پاسکال و لایبنیتز توسعه یافت . در قرن ۱۸ جاکارت و در قرن ۱۹ ببیچ ، کارت پانچ را به همراه برنامه ریزی خودکار پی ریزی نمود . اختراع تلگراف مورس دربیش از ۱۵۰ سال پیش و تلفن بل در ۱۸۷۰ میلادی ،اختراع تکنولوژی انتشار امواج و پخش برنامه ریزی رادیویی و تلویزیونی در دهه ۱۹۲۰ ، ابداع و رواج سیستم های سویچینگ و گسترش امواج با باند پهن ، ایجاد شبکه های رایا نه ای و انتقال اطلاعات رایا نمند از طریق آن بواسطه مودم و در نتیجه انتقال داده ها  به صورت شبکه موجب آن شد که انتقال بسیار سریع اطلاعات یکپارچه شنیداری و نوشتاری ، داده ای و تصویری امکان پذیر گردد .تکنولوژی اطلاعات را می توان نقطه همگرایی الکترونیک ، پردازش داده ها و ارتباط دور برد دانست . این همگرائی دو جنبه دارد .نخست از میان رفتن فاصله های و در نتیجه قرار گرفتن رایانه های سابقا منزوی از هم در یک شبکه گسترده جهانی ، دوم رایانمند شدن سیستم های ارتباط دور برد که موجب ایجاد ظرفیت های جدیدی برای انتقال صدا و تصویر میشود . شایان ذکر است که تکنولوژی اطلاعات صنعتی نیست که به قله اوج خود رسیده باشد ، بلکه برعکس ، در حال افزودن در افزودن به کارائی خود است و هر روز منسجم تر می شود .تردیدی نیست که با نوآوریهایی که آشکارا کاربرد های متعدد ، و غیر قابل پیش بینی دارند، این تکنولوژی جهش بزرگی به پیش خواهد داشت .علت پیش بینی ناپذیری این کاربردها آن است که محرک اصلی این نوآوری ها ،رشد مستمر توقعات و خواسته های مصرف کنندگان است ، ولی بی تردید داوری بازار به تنهایی نمی تواند کاربردهای تکنولوژی اطلاعات در اقتصاد و جامعه را تضمین کند یا دامنه تغییرات ناگهانی احتمالی در هر دو سطح ملی و بین المللی را محدود سازد . تکنولوژی اطلاعات سه نسل دارد .نسل اول lowcost  که این نسل ۱۰ تا ۱۵ درصد احتیاجات را بر طرف می کرد و از ویژگیهای آن می توان به حجم زیاد ،امکان دسترسی به اطلاعات گذشته ، و اختصاص بیش از ۲۰ درصد بودجه برای ورود داده ها اشاره کرد .

 

نسل دوم high profit  نامیده شده است . این نسل ۸۰ تا ۱۰۰ درصد نیازها را بر طرف می کند و همان نسلی است که امروزه در آن به سر می بریم .از ویژگی های آن میتوان  دسترسی به اطلاعات فعلی ،online  بودن ، وجود پایگاه داده ها، امکان استفاده تعداد زیادی از افراد ، به کار گیری اینترنت ، وجود web master  را نام برد .نسل سوم اطلاعات ،نسلی مربوط به آینده است که آن را leader ship نامیده اند . در این نسل ، کاربرد استراتژیک اطلاعات مطرح می شود و امید است تا در آینده بشر به این نسل  دسترسی داشته باشد. از ویژگی های  بارز این نسل اینترنت و تجارت الکترونیک ، دسترسی سریع به نمودارها و شبیه سازی ها ، دسترسی به اطلاعات حال ، گذشته و آینده است .اما در این میان آنچه توجه مارا بیش از همه به خود جلب کرده است پدیده اینترنت است ،پدیده که جامع بسیاری از معلومات بشری است و تحولی شگرف در امور ارتباطات بوجود آورده است .تشکیل شبکه اینترنت نتیجه ابتکاری از سوی وزارت دفاع ایالات متحده بود .این وزارتخانه شبکه ای از اطلاعات پیشرفته را در دسترس پژوهش گرانی قرار داد که طرف قرارداد پنتاگون بودند . این شبکه از طریق بنیاد ملی علوم (NSF ) به فعالیتهای غیر نظامی نیز تعمیم یافت و خیلی زود مورد توجه کل جامعه علمی ایالات متحده قرار گرفت . شبکه اینترنت متنوع ترین منابع اطلاعات را در دسترس مراجعه کنندگان قرار می دهد .همین حالا این شبکه به شبکه جهان گستر (world wide web  )تبدیل شده است به طوری که دسترسی به انواع اطلاعات ، نوشته، عکس، تصاویر متحرک و صدا را به رایگان و یا با هزینه ناچیز امکان پذیر می سازد .به کمک نرم افزار های بسیار موثری که استفاده از آنها برای مصرف کنندگان آسان است سفر بر روی این شبکه هیچ گونه دشواری عمده ای نخواهد داشت .کلید موفقیت اینترنت این است که در واقع تنها شبکه جهانی است که دسترسی به آن براحتی امکان پذیر است ، پدیده ای که از آسیا گرفته تا آمریکا و از آمریکای لاتین تا آفریقای محروم را تحت پوشش خود قرار داده است . توزیع اطلاعات و و سرعت آن تحولی است که اینترنت ایجاد نموده است . با نگاهی به تاریخچه عناصر قدیمی تکنولوژی همچون تلویزیون ، رادیو ، تلفن در می یابیم که ۱۲ سال طول کشید تا تلویزیون ۵۰ میلیون استفاده کننده برای خود فراهم کند . در مورد تلفن این جریان  ۷۵ سال به درازا کشید که ۵۰ میلیون کاربر از تلفن استفاده کردند .اما در خصوص اینترنت تنها ۵ سال طول کشید تا ۵۰ میلیون کاربر اینترنتی بوجود آیند . بنابراین نه تنها اینترنت یک تکنولوژی ارتباطی است که بر دیگر تکنولوژی ها غلبه دارد بلکه نوعی دانش است که تلاش دولتها برای کنترل و نفوذ در آن بی تاثیر است . توسعه اینترنت مانند تکوین الفبا یک حرکت تاریخی است . این تکنولوژی بر دیگر تکنولوژی ها و نیز بر اندیشه ها تاثیر گذاشته است . در ضمن اینترنت موجد فضای مجازی بوده است ،  فضایی که در آن بسیاری با هم صحبت می کنند ، بحث می کنند عقاید سیاسی ، مذهبی ، اجتماعی و … یکدیگر را به چالش می کشانند و از یکدیگر مطلع می شوند . سالنامه صنعت کامپیوتر در سال ۱۹۹۹ تخمین زد که در هزاره جدید شماره کاربر های اینتر نت به ۴۹۰ میلیون نفر خواهد رسید البته موانعی هم در این راه وجود دارد . دفتر ارتباطات بین‌المللی سازمان ملل در گزارشی اعلام کرد شمار کاربران اینترنتی در سال ۲۰۱۴ در سراسر جهان به مرز سه میلیارد نفر رسیده است که دو سوم از این کاربران در کشورهای توسعه یافته زندگی می‌کنند. براساس این گزارش ۳۲ درصد از کاربران اینترنتی در کشورهای توسعه یافته از طریق تلفن همراه و با بهره گرفتن از انواع تبلت‌ها از خدمات اینترنتی بهره می‌گیرند. تغییرات گسترده و پیشرفتهای به دست آمده در عرصه تکنولوژی اطلاعات در چند دهه گذشته ضرورت تجدید نظر در مسائل مختلف سازمان را اجتناب نا پذیر کرده است . به کار گیری فن آوری های اطلاعات نظیر اینترنت ، پست الکترونیک و همچنین فراگیر شدن استفاده از کامپیوتر و و شبکه های کامپیوتری باعث شده است تا شکل های سازمانی جدیدی پا به عرصه وجود گذارند  که ماهیتی کاملا متفاوت با سازمان های سنتی ، بزرگ و دیوان سالار دارند . به تبع ماهیت جدید ، آنها باید استراتژیها و ساختار های کهنه را رها کنند ، تولیدات جدید داشته باشند و مهارتهای جدیدی را توسعه بخشند .(مهری نژاد ص ۱۸۱-

 

۱۸۲ ).