ارکان فناوری اطلاعات

سه عامل سرمایه، نیروی کار و مواد اولیه به عنوان عوامل بازار در سرمایه گذاریهای توسعه ای در اقتصاد کلاسیک شناخته می شد. سپس در عصر انقلاب صنعتی عوامل مدیریت و ماشین آلات نیز افزوده شد. در دهه اخیر یا می توان گفت در دو دهه اخیر عامل ششمی که می تواند از پنج عامل قبلی مهم تر باشد و آنها را کنترل و به هم مرتبط کند مطرح شده است و آن عامل اطلاعات است. فناوری اطلاعات مجموعه ای است در برگیرنده سخت افزار، نرم افزار، انسان افزار و شبکه افزار که فرآیند پویای اطلاعات را میسر می سازد. به سخن دیگر چرخش پویای اطلاعات بین انسانها و تبادل مؤثر و کارآی اطلاعات در قالب کارآیی این تکنولوژی امکان پذیر است. بطور کلی ظهور کامپیوترها برای پاسخگویی به چند نیاز اصلی بوده است. این نیازها عبارتنداز: نیاز به محاسبات پیچیده و بزرگ، ذخیره سازی اطلاعات و سهولت دسترسی به آن، وجود مکانیزمها و روشهایی برای تصمیم گیری یا استفاده از اطلاعات موجود. برای انجام محاسبات هر روز سخت افزارها و معماریهای پیچیده تر و سریع تر و مقرون به صرفه تری وارد بازار می شود. برای سهولت دسترسی، حافظه ها و انبارها هر روز بزرگتر و در عین حال با زمان دسترسی پایین تر عرضه گردیده و در کنار آنها نرم افزارهای مناسبی برای دسترسی به آنها در حداقل زمان طراحی شده است. تصمیم گیری نیز تنها با بهره گرفتن از ابزارهای محاسباتی و بانکهای اطلاعاتی میسر نبود و لذا الگوریتم ها، روشها و تکنیک هایی برای استخراج دانش از اطلاعات موجود در پایگاه داده ها و استنتاج از آنها ارائه گردیده اند. توسعه روز افزون کامپیوترها در کنار گسترش زیر ساختارهای مخابراتی و ارتباطاتی راه دور موجب ظهور فناوری اطلاعات گردید که باز هم قصد آن پاسخگویی به همان نیازهای سه گانه ولی با شکل و روش جدید است. بنابراین سه تکنولوژی کلیدی متأثر از فناوری اطلاعات عبارتنداز:

۱ ـ تکنولوژی سخت افزارهای پیشرفته برای انجام محاسبات سطح بالا (Hpc) [1]

۲ ـ تکنولوژی شبکه سازی برای تسهیل دسترسی فراگیر (N) [2]

۳ ـ تکنولوژی هوش مصنوعی و مهندسی دانش برای ارائه مکانیزم های تصمیم گیری (Al) [3]

این سه تکنولوژی خود وابسته به پیش نیازهایی هستند و برای دستیابی به فناوی اطلاعات به این پیش نیازها نیز نیاز است. این پیش نیازها عبارتنداز:

۱ ـ تکنولوژی نرم افزار (S) [4]

۲ ـ تکنولوژی واسط انسان ـ سیستم (HIS) [5]

۳ ـ تکنولوژی زیر ساخت مخابراتی و ارتباطی(CI) [6](حسین پور ،۱۳۸۶)

۲-۹٫کسب و کار الکترونیک

این واژه برای اولین بار در سال ۱۹۹۷ توسط شرکت IBM مطرح گردید. کسب و کار الکترونیک مفهومی عام‌تر از تجارت الکترونیک را در بر می‌گیرد. تجارت الکترونیک بیشتر تکیه بر ارتباط بیرونی بنگاه یا فرد دارد. در حالی که کسب و کار الکترونیک علاوه بر ارتباطات بیرونی به استراتژی درون سازمان نیز اشاره دارد و شامل تجارت الکترونیک(EC) هوشمندی شرکت ها (BI)، مدیریت روابط با مشتری (CRM)، مدیریت زنجیره تامین (CSM) و برنامه ریزی منابع شرکت (ERP) می‌شود. به طور خلاصه کسب و کار الکترونیک تلفیق سیستم ها و فرایندها و زنجیره های تامین و کل بازار با بهره گرفتن از اصول و فناوریهای مرتبط با بهره گرفتن از ابزار اینترنت است که در هشت بخش ارائه می شود:

1. شرکت با مصرف کننده:

۲٫شرکت با شرکت؛

3. مصرف کننده با مصرف کننده؛

3. شرکت با دولت؛

3. دولت با مصرف کننده؛

3. شرکت با کارکنان؛

۷٫شخص با شخص؛

8. شرکت با مصرف کننده(سید جوادین و سقطچی ،۱۳۸۵).

۲-۱۰٫تعریف بانکداری الکترونیکی

بانکداری الکترونیک، کلیه خدمات بانکی را به صورت الکترونیکی و از طریق‏ واسطه‏های ایمن، ارائه می‏دهد و براساس آن دیگر نیاز به حضور فیزیکی مشتری در بانک نیست. بانکداری الکترونیک، خدماتی چون اطلاعات حساب و استعلام آن، حواله یا انتقال وجوه بین حساب‏ها،سپرده‏گذاری،تبدیل ارز و پرداخت صورتحساب‏ و آب،برق و…را به صورت فهرست‏بندی و زمان‏بندی شده در اختیار مشتری قرار می‏دهد.بانکداری الکترونیکی مزایای بسیاری چون افزایش مشتری و پایین آمدن‏ هزینه معاملات بانکی را به دنبال دارد و در ضمن بانک‏ها می‏توانند از این طریق، خدمات را به کارایی بیشتر و با هزینه‏ های پایین‏تری ارائه داده و به حفظ و افزایش‏ سهم بازار خود بپردازند. به‏طور مثال، در امریکا یک معامله عادی مشتری از طریق‏ روش‏های سنتی بانکداری  دلار و از طریق تلفن ۶/۰ دلار هزینه دارد در حالی که به صورت انلاین حدود ۰۹/۰ دلار هزینه در بر دارد.همچنین با بهره گرفتن از سیستم‏های‏ بانکداری الکترونیکی هزینه انجام معاملات برای هر مشتری تا ۵ دلار کاهش می‏یابد.

امروزه بانک‏ها با بهره گرفتن از بانکداری الکترونیک می‏توانند اطلاعات مرتبطی را با توجه به نیازهای مشتریان به آنها ارائه دهند و از یک‏سو باعث افزایش وفاداری و کاهش هزینه‏ های بانک و مشتریان شده و از سوی دیگر می‏توانند فرصت‏های‏ جدیدی به منظور ارائه کالا و خدمات مناسب به مشتریان ایجاد کنند. به عنوان مثال در امریکا بانک ولزفارگو  از طریق ارائه خدمات به دو صورت‏ الکترونیکی و فیزیکی توانسته مشتریان زیادی را جذب کند به‏طوری که این بانک به‏ حدود ۶۲۰ هزار مشتری خدمات ارائه می‏دهد و در رده‏های بعد نیشن بانک ۸ با ۵۰۰ هزار و کوترک ۹ با ۳۵۰ هزار مشتری قرار دارند. یک ماشین خودپرداز ATM می‏تواند به‏ عنوان یک شعبه از یک بانک عمل کرده‏ و بسیاری از وظایف‏ اصلی بانکداری را انجام دهد.

از طرفی بانکداری الکترونیکی یکی از مظاهر عینی انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه اقتصادی است. بانکداری الکترونیکی،انقلابی در شیوه‏ها و رویه‏های تجاری گذشته ایجاد کرده و سرعت و صرفه‏جویی را در بهترین وجه جامه عمل پوشانده است.بانکداری الکترونیکی دارای سطوح مختلف بوده و به تناسب‏ هرکدام می‏توان تعریف خاصی را ارائه کرد.آنچه که در تمامی سطوح می‏توان مشاهده کرد استفاده از سیستم‏ های نرم‏افزاری رایانه‏ای و همچنین اطلاعات بانکی قابل پردازش به صورت دیجیتالی است،که در اختیار رایانه قرار می‏گیرد. هرچقدر به سمت سطوح بالاتر یعنی بانکداری الکترونیکی کامل‏۵حرکت‏ نماییم، عملیات دستی کمتر،سیستم‏های رایانه‏ایم تمرکزتر،شبکه قابل دسترسی گسترده‏تر، محدودیت زمانی و مکانی کمتر و در نهایت،امنیت اطلاعات بانکی بیشتر خواهد بود.بنابراین،تعریف‏ کلی از بانکداری الکترونیکی عبارت از”:ارائه خدمات بانکی از طریق یک شبکه رایانه‏ای عمومی قابل دسترسی(اینترنت)که از امنیت‏ بالایی برخوردار است‏” به بیان دیگر،بانکداری الکترونیکی عبارت است از استفاده از فناوری پیشرفته‏ شبکه‏های ارتباطی و مخابراتی برای انتقال وجوه در سیستم بانکداری(علوی،۱۳۹۱)

[۱] – High performance computing Tech (Hardware Technology)

[۲] – Networking Technology

[۳] – Artificial Intelligene Technology

[۴] – Software Technology

[۵] – Human system Interface Technology

[۶] – Communication Infrastructure Technology