در این گفتار طی عناوین جداگانه رفتار مرتکب را در قوانین داخلی و همچنین کنوانسیون جرایم سایبر در مورد جعل رایانه‌ای بیان می‌داریم و طی عنوان دیگری شرایط رفتاری مجرمانه‌ی جعل رایانه‌ای را بیان می‌داریم.

الف: رفتار مرتکب در ماده ۶ قانون جرائم رایانه‌ای

جرم جعل رایانه‌ای موضوع ماده ۶ قانون جرائم رایانه‌ای از فعل مثبت مرتکب تشکیل شده است و این جرم با ترک فعل تحقق پیدا نمی‌کند. رفتار مرتکب برای این جرم بر مبنای ماده ۶ قانون جرایم رایانه‌ای عبارتست از: تغییر، ایجاد و وارد کردن متقلبانه‌ی داده و تغییر علائم موجود در کارتهای حافظه یا قابل پردازش در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا تراشه‌ها: پس این افعال که حصری هستند عبارتند از: ۱-ایجاد کردن ۲-تغییر دادن ۳-وارد کردن که در مورد هر کدام از آنها توضیحاتی را ارائه می‌نماییم.

۱- ایجاد کردن داده‌ها

منظور از آن ایجاد یک داده‌ی جدید می‌باشد که هیچ‌یک از اجزاء آن از قبل وجود نداشته است. ایجاد یا ساختن یک داده جدید فقط از طریق وارد کردن داده‌ها امکان‌پذیر است. از طریق تغییر دادن یا حذف یا متوقف کردن داده‌ها نمی‌توان داده‌ای ایجاد کرد که از قبل هیچ یک از اجزاء آن وجود نداشته است. اگر یک کاربر رایانه‌ای که مشمول خدمت سربازی است، وارد سیستم‌های رایانه‌ای اداره نظام وظیفه شود و یک سند الکترونیکی ایجاد کند که منجر به معافیت او از خدمت سربازی شود عمل وی مصداق ایجاد یک داده غیر صحیح جدید از طریق وارد کردن عمدی و بدون حق داده‌هاست.

مثال دیگری که در خصوص ایجاد کردن داده می‌توان زد موردی است که با ورود به سیستم رایانه‌ای یک دانشگاه بزرگ و ایجاد یک پرونده تحصیلی که به صدور مدرک تحصیلی در آن دانشگاه برای فرد منجر شود، روبرو هستیم.

۲- تغییر دادن داده‌ها یا علائم موجود در کارتهای حافظه یا قابل پردازش در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا تراشه‌ها

تغییر در داده‌ها یا علائم فوق‌الذکر مشتمل به انجام اقداماتی به منظور دگرگون سازی داده‌ها و علائم مذکور و روند پردازش آنها است. به گونه‌ای که در نتیجه اقدامات انجام شده، داده پیامی متفاوت از داده پیام اصل و حقیقی ایجاد شود که البته قابل بهره‌برداری به عنوان داده پیام معتبر باشد. به عبارت دیگر ایجاد تغییر و دگرگونی در ماهیت یا مفاد و شرایط داده پیام باید به گونه‌ای باشد که داده پیام را از حیّز انتفاع ساقط نکرده و نتیجه عمل، ایجاد داده پیامی قابل مقایسه با داده پیام معتبر بوده و قابل استفاده در مراجع مختلف باشد. « عنصر اصلی جعل، قلب حقیقت است و آن دگرگون کردن و تغییر دادن حقیقت یک امر است»[۱] مثل اینکه شخصی با ورود به سیستم رایانه‌ای بانکی، بدهی خود را که یکصد میلیون ریال است به یک میلیون ریال تغییر دهد و یا با ورود به رایانه‌ی شرکت مخابرات مکالمه تلفنی مصرفی خود را کم کند و بر اساس آن تغییر، قبض مصرفی صادر شود. بی‌شک در این موارد جعل تحقق یافته است. گاهی داده‌ی غیرصحیح با دست کاری داده‌های ذخیره شده ایجاد می‌شود که از رهگذر تغییر داده امکانپذیر است؛ مانند تغییر نمره یا حذف غیبت ناموجه یا اضافه کردن نظر موافق یکی از مسئوولان دانشگاه یا ورود عمدی و غیرمجـاز به سیـستم رایانه‌ی آن.

[۱] – ساریخانی ، عادل ، جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی ، چاپ اول ، دانشگاه قم ، ۱۳۸۴ ، ص ۳۱۶