وقایع زندگی را می توان به دو دسته وقایع مهم (مانند ازدواج و مرگ افراد خانواده) و وقایع روزمره (همچون ملاقات یک دوست) تقسیم نموده هوش هیجانی از عامل های مهم در زندگی افراد بوده که بر روی هر دسته از وقایع زندگی تأثیر بسیار دارد. ویژگیهای هوش هیجانی همچون درک، توصیف، فهم و مدیریت احساس باعث مقابله ی کارآمد افراد با استرس های روزانه و وقایع مربوط و نیز اتفاقات مهم زندگی بوده و نتایجی همچون سلامت روانی، کیفیت مطلوب روابط، رضایت شغلی، رضایت تحصیلی و سلامت بدنی را در پی خواهد داشت. بر اساس مطالب موجود در زمینه ی هوش هیجانی می توان به دو رویکرد اشاره کرد:
رویکرد نخست، تحت عنوان رویکرد توانایی است که توسط مایر، کارسو[۳] و سالووی (۱۹۹۹) مطرح گردید. بر اساس این دیدگاه هوش هیجانی شامل مجموعه ای از تواناییها می باشد و بر اهمیت اطلاعات عاطفی تأکید دارد. منطق زیر بنایی رویکرد توانایی این است که هیجان ها یا عواطف علامت های روابط هستند. این رویکرد هوش هیجانی را شامل چهار توانایی می داند:
۱- توانایی هشیاری عاطفی و هیجانی برای درک صحیح هیجانات: این توانمندی، شناخت هیجانات در چهره ها، موسیقی و طرح ها را در بر می گیرد.
۲- توانایی کاربرد هیجانات، جهت بهبود تفکر شامل:
* ارتباط دادن دقیق هیجانات با احساسات دیگر
* کاربرد هیجانات در جهت تغییر دیدگاه ها
۳- توانایی فهم هیجانات و معنای آنها شامل:
* توانایی تجزیه و تحلیل و طبقه بندی احساسات و تشخیص ارتباط بین واژه ها (برای مثال احساساتی چون دوست داشتن و عشق هر یک در طبقه ای مجزا جا می گیرند).
* قابلیت درک تغییرات احتمالی از یک احساس به احساس دیگر.
* توانایی فهم احساسات مرکب مانند احساس همزمان عشق و تنفر یا ترکیبی از آنها همچون احترام به عنوان ترکیبی از ترس و تعجب.
۴- توانایی مدیریت احساسات: که در بردارنده توانایی شخص در مدیریت احساسات خود و دیگران می باشد.
دومین رویکرد، اصطلاحاً رویکرد ترکیبی نامیده شده است (برای مثال بار – ان، ۱۹۹۷ : گلمن، ۱۳۸۰). این رویکرد هوش هیجانی را به عنوان یک توانایی با صلاحیت های اجتماعی، صفات و رفتارها توصیف می کند. رویکرد ترکیبی مهارتهای عاطفی، ارزشهای اجتماعی و رفتارها را با هم ترکیب می کند (کوب[۴] و مایر[۵]، ۲۰۰۰، به نقل از جوانشیر، ۱۳۸۳).

طبقه بندی بار – اُن[۶]

طبق نظر بار – اُن (۱۹۹۷ ، به نقل از سپهریان آذر، ۱۳۸۵) هوش هیجانی دارای پنج زیر مجموعه بوده که عبارت اند از:
– هوش هیجانی درون فردی که خودآگاهی – خود کنترلی، خودشکوفایی و نیز عدم وابستگی را در بر می گیرد.
– هوش هیجانی بین فردی که شامل همدلی، روابط بین فردی و مسئولیت اجتماعی می باشد.
– هوش هیجانی سازگارانه که فرایند حل مسأله و رویارویی با موقعیت های واقعی را در بردارد.
– هوش هیجانی مدیریت استرس که شامل تحمل استرس و آسیب های زندگی می باشد.
– هوش هیجانی خلق عمومی که خوش بینی و شاد بودن را لحاظ می کند.
طبقه بندی گلمن
بر اساس پیشنهاد گلمن (پارسا۱۳۸۰) زیر مجموعه های هوش هیجانی عبارتند از:
– خودآگاهی: به معنای شناخت احساسات و عواطف خود، تشکیل یک مجموعه واژگان برای بیان آنها و مشاهده ی حلقه های ارتباط میان اندیشه ها، احساسات واکنش های افراد می باشد.
– خودتنظیمی: که شامل خودکنترلی، صداقت و ابتکار می باشد، به بیانی دیگر خود تنظیمی عبارت است از این مطلب که در ورای هر احساس چه چیزی نهفته است (برای مثال حسادت است که موجب خشم می شود یا عاملی دیگر)
– انگیزش: این بخش زیر مجموعه های همچون میل به پیشرفت و خوش بینی را در بر می گیرد.
– همدلی: که از فاکتورهای مهم آن، درک احساسات، دیگران و محترم شمردن تفاوت احساسات افراد در مورد موضوعات یکسان است.
– مهارتهای اجتماعی: که از اساسی ترین آنها، نحوه ی ابزار احساسات درونی خویش می باشد.
ویژگیهای شخصیتی افراد دارای هوش هیجانی بالا.
به زعم گلمن (پارسا،۱۳۸۰) نیمرخهای آماری مردان و زنان در این خصوص تا حدودی متفاوت است به این صورت که:
مردانی که از نظر هوش هیجانی بالا هستند، از نظر اجتماعی متوازن، خوش برخورد و بشاش و در مقابل انکار نگران کننده یا ترس آور مقاومند آنان در زمینه ی خدمت به مردم یا حل مشکلات، قبول مسئولیت، برخورداری از دیدگاه های اخلاقی ظرفیتی قابل توجه دارند. در ارتباط خود با دیگران هم حسی و توجه نشان می دهند. زنان دارای هوش هیجانی سرشار، با جرأت هستند و احساسات خود را به طور مستقیم ابراز می دارند و درباره خودشان احساس بشی دارند، زندگی برای آنان سرشار از معناست، آنان هم مانند مردان، خوش برخورد و اجتماعی هستند و احساسات خود را به صورت مقتضی ابراز می دارند. خود را به خوبی با فشارهای عصبی منطبق می سازند، جایگاه اجتماعی آنان به آنها امکان می دهد تا به آسانی با افراد جدید روبرو شوند، با خودشان به قدر کافی راحت هستند تا آنکه بتوانند شوخ طبع، خود انگیخته و در مقابل تجارب عاطفی پذیرا باشند.

سیر مطالعه ی هوش هیجانی

از لحاظ تاریخی پیدایش هوش هیجانی را می توان در چند دوره مورد بررسی قرار داد:
۱- سالهای ۱۹۶۹-۱۹۰۰ : در این دوره قلمرو آزمونهای هوش گسترش یافته و موضوعات هوش و هیجان به طور مجزا و تفکیک شده مورد توجه قرار گرفته بودند در این مقطع داروین درباره ی توارث و تکامل به بحث پرداخت. همزمان با گستردیگ آزمونهای هوش، روان شناسان به تحقیق در زمینه ی هوش کلامی اقدام نمودند (سیاروچی و همکاران، ۲۰۰۱).
۲- سالهای ۱۹۸۹-۱۹۷۰ : در این دوره حوزه ی مطالعاتی شناخت و تأثیر متقابل احساسات و هیجانات در تفکر مورد توجه قرار گرفت. در این دوره قلمرو پژوهش در زمینه ی ارتباط غیر کلامی، بر حول محور درک اطلاعات موجود در ارتباطات غیرکلامی مانند حالات منعکس در چهره افراد متمرکز گردید (مارلو[۷]، ۱۹۸۶).
در سال ۱۹۸۳ هووارد گاردنر شروع به نوشتن کتابی تحت عنوان «قالب های ذهن» کرده گاردنر در این کتاب عنوان می نماید که فقط یک نوع هوش وجود ندارد. او در کتاب خود به قابلیت های هفت گانه ای اشاره می کند، این قابلیت ها عبارت اند: مهارت زبانی، توانایی منطقی – ریاضی، قدرت تجسم، نبوغ در تحرک و جنبش، استعداد موسیقی، مهارتهای بین فردی و ظرفیت درون فردی.
الگویی که گاردنر برای سنجش هوش افراد ارائه می دهد حالتی چندگانه دارد. گاردنر و همکارانش این فهرست هفت تایی را به بیست نوع مهارت مختلف گسترش داده اند. بر اساس این دیدگاه، هوش درون فردی به هم پیوسته ای است که به طرف درون باز می گردد و در واقع ظرفیت فرد برای خلق الگویی صادقانه و دقیق از خود است. الگویی که از آن بتواند به طرز موثری در زندگی استفاده کند. هسته ی هوش بین فردی شامل این ویژگی است که بتوانیم خلق و خو، روحیه، تمایلات و عوامل برانگیختگی را در افراد دیگر تشخیص داده و به طور مناسب به آنها پاسخ گوئیم. طبق نظر گاردنر هوش بین فردی کلید خودشناسی عبارت است از «آگاهی داشتن از احساسات شخصی خود و توانایی متمایز کردن و استفاده از آنها برای هدایت رفتار خویش» (گلمن، ۱۳۸۰).
۳- سالهای ۱۹۹۳-۱۹۹۰ : دو پرفسور امریکایی به نام های جان مایر و پیتر سالووی اقدام به انتشار مقالاتی در خصوص هوش هیجانی و اندازه گیری آن نمودند. آنها متوجه شدند که بعضی از مردم بهتر از دیگران قادر به شناخت و تشخیص احساسات خود و دیگران بوده و در زمینه ی حل مشکلات هیجانی بهتر عمل می کنند (مایر، کارسو و سالووی، ۱۹۹۹).
هوش هیجانی از نظر آنان شامل توانایی درک معنای عواطف و احساسات و نیز توانایی استدلال و حل مسأله بر مبنای آنها می باشد. از نظر آنان پردازش اطلاعات هیجانی به درک عواطف فهم احساسات مشابه و ارتباط آنها با یکدیگر و مدیریت هیجان اطلاق می گردد (سیاروچی و همکاران، ۲۰۰۱، به نقل از نوری، ۱۳۸۳). آنان زیربناری توصیف خود از هوش هیجانی را که مشتمل بر پنج حیطه ی اصلی شناخت عواطف شخصی، به کار بردن درست هیجانات، برانگیختن خود، شناخت عواطف دیگران و حفظ ارتباط های اجتماعی است، بر اساس نظریات گاردنر قرار داده اند (گلمن ۱۳۸۰، به نقل از پارسا ۱۳۸۰).
۴- سالهای ۱۹۹۷-۱۹۹۴ : در سال ۱۹۹۴ و اوایل سال ۱۹۹۵ یک نویسنده ی امریکایی در حال طراحی جهت نوشتن کتابی درباره هوش هیجانی بود او برای این کار از مدارس و برنامه هایی که جهت رشد عاطفی به کار می رود بازدید نمود. در همین راستا او مطالعاتی در زمینه ی هیجانات عمومی در انسان انجام داد. گلمن در جریان مطالعات خود با کارهای مایر و سالووی آشنا گردید و کتابی تحت عنوان «هوش هیجانی» منتشر کرد.
گلمن در این کتاب اطلاعات جالبی درباره مغز، هیجانات و رفتار جمع آوری کرد و بر مجموعه ای از ویژگی ها مانند توانایی تهییج و برانگیختن خود، استقامت و پایداری در مقابل شکست، از دست ندادن روحیه، پس راندن افسردگی و یاس در هنگام تفکر، همدلی، صمیمیت و امید داشتن متمرکز گردیده است.
۵- پس از سال ۱۹۹۸ : در این مقطع کارهای پژوهشی و نظری در زمینه ی هوش هیجانی انجام پذیرفته است. در این راستا پژوهش هایی در زمینه ی بازنگری مفهوم هوش هیجانی صورت گرفته و مقالاتی در این باره منتشر گردیده است (مایر و همکاران، ۱۹۹۹، به نقل از رق آبادی، ۱۳۸۴).

اندازه گیری هوش هیجانی

علاقه به هوش هیجانی تا اندازه ای این ادعا را منعکس می کند که بر اساس آن تفاوتهای فردی در پردازش اطلاعات هیجانی – عاطفی، موفقیت در زندگی را پیش بینی می کند. مفهوم هوش هیجانی تا حدودی از باورهای نخستین در مورد هوش اجتماعی مشتق می گردد. (سالووی و مایر، ۱۹۹۷ ، به نقل از وارویک و نقل بک، ۲۰۰۴). امکان تفاوتهای فردی در توانهاییهای ادراک و بیان هیجانی و فهم و مدیریت اطلاعات هیجانی را مطرح می سازند و بر این باورند که این تواناییها قابل فراگیری هستند. آنان هوش هیجانی را در قالب چهار عامل تعریف کرده اند که بر این اساس هوش هیجانی عبارت است از توانایی و درک صحیح هیجان، ارزیابی و بیان هیجان، توانایی تشخیص و یا تعمیم احساسات به نحوی که تفکر را تسهیل کنند، توانایی فهم هیجان و اطلاعات هیجانی و در نهایت توانایی تنظیم هیجانات پابه پای ارتقا در رشد عقلی و هیجانی از مخرج مشترک توانایی های فوق با عنوان هوش هیجانی یاد کرده اند.
چندین مولف کوشیده اند تا مدل مبتنی بر توانایی های هوش هیجانی را از طریق خود گزارش دهی و روش های عملکردی حداکثری عملیاتی نمایند. امروزه دو روی آورد سنجش در اندازه گیری هوش هیجانی مطرح است (انجل برگ و اسجوبرگ، ۲۰۰۴).
۱- روی آورد سالووی و مایر که استفاده از شاخص های عملکردی است و از قضاوت هیجانات تجربه شده توسط مردم مشتق شده است که این هیجانات تجربه شده در داستانهای کوتاه توصیف شده یا در عکس ها و تصاویر ارائه می شوند.
۲- روی آورد دیگر رایج برای سنجش هوش هیجانی استفاده از ابزارهای خود گزارش دهی (پرسشنامه ها) است که متغیرهای شخصیت و گرایش و تمایلات درونی شخصی را ارزیابی می کنند.
در این راستا مقیاس سنجش هیجانات (AES) [۸] به منزله ی یک ابزار خود گزارش دهی در ارزشیابی ابعاد چند گانه ی هوش هیجانی توسعه پیدا کرده است. پژوهشگرانی چون دیویس[۹] و همکاران (۱۹۹۸) و مارتنیس – پونس[۱۰] (۱۹۹۸ ، ۱۹۹۹) نیز مقیاس فراخلق جفت (TMMS) [۱۱] را به عنوان شاخص خود گزارش دهی هوش هیجانی به کار برده اند. (به نقل از وارویک و نقل بک، ۲۰۰۴) مایر و همکاران ابتدا شاخص توانایی حل مسأله هیجانی را اختراع کردند و نام آن را مقیاس هوش هیجانی چند عاملی (MEIS)[12] گذاشتند. آنها قصد داشتند تا نسخه ی چهار عاملی هوش هیجانی را ارزشیابی نمایند. تحلیل عاملی آنها از MEIS فقط سه عامل را آشکار کرد: ادراک، فهم، و تنظیم هیجانات. این سه مولفه با همدیگر ۴۰۲ عبارت را تشکیل دادند که به توسعه ی آزمون هوش هیجانی مایر، سالووی و کاروسو که ۱۴۱ عبارت را در بر می گیرد، منجر شد (انجل برگ و اسجو برگ، ۲۰۰۴) تاکنون ابزارهای متعددی جهت سنجش این نوع از هوش طراحی شده اند که در این زمینه سیاروچی و همکاران (۲۰۰۱) به پرسشنامه های کنترل هیجان[۱۳] (۱۹۸۹)، پرسشنامه ی سطوح آگاهی هیجان[۱۴] (۱۹۹۰)، پرسشنامه ی سبک های پاسخ (۱۹۹۱)، آزمون هوش هیجانی گلمن (۱۹۹۵، به نقل از پارسا، ۱۳۸۲)، پرسشنامه ی هوش هیجانی بار – ان (۱۹۹۷)، پرسشنامه ی خود گزارش دهی اسکات (۱۹۹۸) و آزمون هوش هیجانی مایر و سالووی و کارسو (۲۰۰۱) اشاره کرده اند.
پتراید و فارنهام (۲۰۰۰ ، ۲۰۰۱) ب نقل از وارویک و نقل بک، ۲۰۰۴) نیز بر این باورند که دو سازه هوش هیجانی متفاوت وجود دارد که بسته به روش عملیاتی نمودن هوش هیجانی موجودیت می یابند. یک سازه با عنوان هوش هیجانی صفت، به عملکرد نوعی ارتباط دارد و از طریق خود گزارش دهی بهتر عملیاتی می شود. دومین سازه با عنوان هوش هیجانی توانایی به توانایی واقعی ارتباط دارد و از طریق روش های عملکردی حداکثری بهتر از روش خود گزارش دهی عملیاتی می شود.
ابعاد مسأله دار هوش هیجانی از طریق پرسشنامه سئوالاتی را در مورد وسعت رابطه هوش هیجانی خود گزارش شده با مهارتهای هیجانی واقعی و همبستگی معنادار میان اندازه های هوش هیجانی و شخصیت را مطرح می سازد. با این وجود استفاده از این روش سنجش به خاطر اینکه در مقایسه با روش های سنجش مبتنی بر تکلیف بیشتر قابل فهم است ادامه دارد (آستین و همکاران، ۲۰۰۴).

پرسشنامه هوش هیجانی پتراید زوفارنهام

پتراید زوفارنهام پس از بررسی نکات ضعف و قوت پرسشنامه های موجود در زمینه ی سنجش هوش هیجانی و با قصد پوشش دادن بعضی از عوامل مهم هوش هیجانی، پرسشنامه ی ویژگی های هوش هیجانی ۱۴۴ ماده ای خود را با ۱۵ زیر مجموعه ی (انطباق پذیری، جرأت، بیان عاطفی، کنترل عاطفی، درک عاطفی، همدلی، تنظیم هیجانات، شادکامی، تکانش گری پایین، خوش بینی، مهارت های اجتماعی، عزت نفس، خود انگیزی، صلاحیت اجتماعی، کنترل (استرس) طراحی کردند که با بهره گرفتن از مقیاس هفت گزینه ای به روش لیکرت[۱۵] ارزیابی می شود.
ماده هایی برای ویژگیهای هوش هیجانی ایجاد شده است، چنان که حیطه ی نمونه گیری سازه را به طور جامع پوشش می دهند. همسانی درونی پرسشنامه بر اساس نمونه ی اولیه ۱۰۲ نفری ۸۶% بود. فرم کوتاه این پرسشنامه مشتمل بر ۳۰ ماده است که در نیمی از سئوالات طریقه ی نمره گذاری معکوس می شود. این پرسشنامه که رضوانی (۱۳۸۶) آن را بر نمونه ی ایرانی هنجاریابی نموده است چهار عامل خوش بینی، درک عواطف خود و دیگران، کنترل عواطف و مهارتهای اجتماعی را در بر می گیرد. این عوامل عبارتند از:
خوش بینی: توانایی مثبت اندیشی و نگاه به نیمه ی روشن زندگی است. خوش بینی به معنای آن است که فرد انتظاری قوی داشته باشد، انتظاری در این جهت که به رغم وجود موانع و دلسردی ها در مجموع زندگی، همه چیز درست خواهد شد. از دیدگاه هوش هیجانی خوش بینی نگرشی است که افراد در رویارویی با رویدادهای دشوار در مقابل افتادن در گرداب بی تفاوتی، ناامیدی و افسردگی، مقاوم می سازد. خوش بینی همانند امید (البته خوش بینی واقع گرایانه، نه خوش بینی ساده لوحانه که می تواند مصیبت بار باشد) می تواند زندگی را پربار سازد. سلیگمن (۱۹۹۱ ، به نقل از گلمن، ۱۳۸۰، به نقل از پارسا، ۱۳۸۲) خوش بینی را در شیوه ای می داند که افراد، موقعیت ها و شکست های خود را برای خودشان تعریف می کنند، افرادی که خوش بین هستند شکست را چیزی می بیند که می توانند آن را تغییر دهند و در نوبت بعدی موفق شوند، در حالی که افراد بدبین به خاطر شکست خود را سرزنش می کنند و آن را به خصیصه ای دیرپا در وجود خود نسبت می دهند که قادر به تغییر آن نیستند.

به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از پرسشنامه استاندارد سرمایه فکری بنتیس و کیفیت خدمات آلبرت که در پژوهشنامه مدیریت دکتر سید محمد مقیمی جلد نهم و دهم چاپ شده است استفاده گردیده است.
۲-۲ چگونگی طراحی نهایی پرسشنامه:
از بین مدلهای مشهور لیکرت، اوزگود، بوگاردوس، تریستون و گاتنم، از طیف لیکرت که کارآمدترین طیف ارزیابی نگرش در میان طیف های موجود است، استفاده شده است.
طیف لیکرت یک مقیاس فاصله ای است که از تعدادی عبارت و گزینه های جوابیه تشکیل شده است. لذا مقیاس لیکرت یک مقیاس مرکب است. در این روش تعدادی گویه که نشان دهنده نحوه نگرش نسبت به رویدادی خاص هستند آماده می شود. این گویه ها با ترتیب اتفاقی در اختیار پاسخگو گذاشته می شود. در اینجا پاسخگو در خواست می شود که میزان موافقت یا مخالفت خود را با هر گویه بر مبنای یک طیف بیان کنند. این طیف که معمولاً از پنج قسمت تشکیل شده است : کاملاً مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، موافقم و کاملاً موافقم.
پاسخگویان گویه ها را بر مینای این طیف بررسی می نماید اما این طیف با اعداد مشخص نشده است تا بر روی پاسخگویان تاثیر نگذارند. لذا پس از بازگشت پرسشنامه از طرف پاسخگویان، طیف با اعداد شماره گذاری می شود. طرز شماره گذاری بطور دلخواه است یعنی در یک طیف پنج قسمتی می توان به کاملاً موافق نمره۱ و کاملاً مخالف عدد ۵ یا به جای عدد یک از صفر استفاده کرد. مجموع نمرات که پاسخگویان بدست می آورند بیانگر گرایش آنهاست. به همین دلیل این طیف را طیف مجموع نمرات نیز می نامند( خاکی، ۱۳۸۹، ص ۲۴۲).
به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز در پژوهش حاضر، از پرسشنامه ای استفاده شده است که شامل دو بخش می باشد. بخش اول اطلاعات جمعیت شناختی، بخش دوم، پرسشنامه کیفیت خدمات و سرمایه فکری است که شامل ۵۱ گویه می باشد. کیفیت خدمات با ۵ مولفه شامل ۱۹ گویه و سرمایه فکری با ۳ مولفه شامل ۳۲ گویه می باشد. تعدادپرسش های مربوط به هریک از مولفه های کیفیت خدمات و سرمایه فکری در جدول (۳-۲) بیان شده است.
جدول شماره ( ۳-۲): مولفه های کیفیت خدمات و سرمایه فکری و گویه های مربوط به آنها

در این فصل در مورد دو پارامتر اصلی تحقیق که ارتباطات درون واحدی ( بخشی از موضوع کلی تر ارتباطات سازمانی) و واکنش کارکنان نسبت به تحول سازمانی می باشد ، صحبت خواهیم کرد و تعاریف و مولفه های سنجش آنها را معرفی می کنیم.در ادامه عوامل موثر بر بهبود واکنش کارکنان نسبت به تحول را به طور مجزا مرور می کنیمو مولفه های هریک را از دیدگاه ها و رویکردهای مختلف ، مطرح می سازیم. در این فصل سعی شده است مدیریت تحول و ارتباطات سازمانی از ابعاد گوناگون مورد سنجش و مطالعه قرار گیرد . در ادامه و در بخش دوم این فصل ، به ارائه پیشینه تحقیق می پردازیم که در آن ، نتایج تحقیقات مختلفی که در رابطه با این موضوع به انجام رسیده است ، ارائه می گردد.این نتایج به طور تفصیلی و یا در قالب جداول ارائه خواهد شد. به طور کلی این فصل از چهار بخش تشکیل شده است که عبارتند از :

• بخش اول : ارتباطات سازمانی و مولفه های آن
• بخش دوم : مفهوم تحول سازمانی و مولفه های آن
• بخش سوم: مختصری در مورد صنعت بیمه در ایران
• بخش چهارم: پیشینه تحقیق

در ادامه به طور جداگانه در مورد هر یک از بخش های فوق صحبت خواهد شد.
بخش اول : تحول سازمانی
۲-۲واژه شناسی تغییر و تحول سازمانی
در متون فارسی، مدیریت، واژهchange به تغییر ترجمه شده است. این لغت در انگلیسی در معنای متعددی آمده است (وبستر، ۱۹۸۳). در حین حال در ترجمه فارسی معنای لازم و اسم (حالت) نیز برای آن در نظر گرفته شده است (آریان پور، ۱۳۷۱). در متون فارسی مدیریت، گاه از واژه تغییر و تحول استفاده شده است (تسلیمی، ۱۳۷۶، ۱۷). باید توجه داشت که سازمان پیوسته از حالی به حالی دیگر در تغییر است، اعم از اینکه مدیر نقش تغییر (غیر کردن) را ایفا کند یا خیر. به این نکته فلسفی نیز باید توجه داشت که بدون تغییرپذیری، تغییردهی ممکن نیست ( وزین کریمیان ، ۱۳۸۹)
۲-۳ مفهوم تحول سازمانی
تحول سازمانی به معنای اعمال تغییرات و رویکردهای جدید در سازمان است که با هدف بهبود فرایندها و رویه های سازمانی به انجام می رسد . این تغییرات عمدتا در شکل سازمانی، نحوه فعالیت ها و حتی ماهیت سازمانی قابل تشخیص است ( پاردو دل وار [۱۴]و همکاران ، ۲۰۱۲) .
از منظر دیگر ، تحول سازمانی به معنای بکارگیری نگرش ها ، تجهیزات، رویه ها و فرایندهای جدید در سازمان است به نحوی که سازمان بتواند خود را نیازهای جدید ، اهداف جدید یا انتظارات جدید وفق دهد و به شکل کارامدتری بتواند با محیط در حال تغییر خود ، منطبق گردد ( بوردام[۱۵] ، ۲۰۱۰) .
در تعریف دیگر ، تحول سازمانی به تغییرات ملموس و قابل مشاهده ای اطلاق می شود که به واسطه اجرای برنامه های جدید و ارتقای توانمندی سازمان در مواجهه با چالش های محیطی در سازمان ایجاد می شود و می تواند ساختار ، نحوه فعالیت ها و حتی جهت حرکت سازمان را تغییر دهد (اشنایدر[۱۶] ، ۲۰۱۱) .
تا حدودی مفهوم تغییر ( تحول) سازمانی ، مشابه با مفهوم بهبود سازمانی است. لیپیت بهبود سازمان را چنین تعریف می کند: توان بخشیدن به فرآیندهای عملیاتی و نیروهای انسانی در سازمان برای بالابردن کیفیت عملکرد ارگان های مختلف سیستم سازمانی. (طاهری لاری، ۱۳۷۷: ۱۵). در همین راستا، تحول سازمان، تلاشی است برنامه ریزی شده، در سراسر سازمان که به وسیله مدیریت عالی سازمان اداره شده و اثربخشی و سلامتی سازمان را از راه برنامه های تغییر برنامه ریزی شده در فرآیندهای سازمان، با بهره گرفتن از علوم رفتاری افزایش می دهد. هدف های تحول سازمان عبارت اند از:

• افزایش سازگاری بین ساختار، فرایندها، استراتژی، افراد و فرهنگ سازمان
• ایجاد و توسعه راه حل های نو و خلاقانه در سازمان
• توسعه توانایی نوسازی سازمان ( الوانی، ۱۳۸۵ :۲۶)

فرنچ وندل بیان می دارد که بهبود سازمانی تلاشی طولانی مدت برای تقویت توان حل مسئله سازمان و نوسازی فرآیندهای آن مبتنی بر مدیریت موثر و فرهنگ مشارکت پذیری با بهره گرفتن از عوامل تغییردهنده (مداخله گر) و بهره گیری از دانش رفتاری است (الحسینی، ۱۳۷۹: ۴۰).
ریچاردال دفت موضوع تغییرات سازمانی را در چهار مقوله خلاصه می کند :

• • تغییرات اداری، شامل: تغییر ساختار، هدف ها، خواهش های سازمان، سیستم پاداش، سیستم های اطلاعاتی و حسابداری.

• تغییرات در افراد سازمان دربرگیرنده : تغییر در نگرش ها، مهارت ها، تجربه ها و رفتار افراد است.
• تغییر در تکنولوژی، این نوع تغییر در رابطه با فرایند تولید سازمان صورت می گیرد که، شامل: دانش، آگاهی و مهارتی می شود که مشخص کننده میزان شایستگی سازمان است. هدف از ایجاد چنین تغییری، افزایش کارایی و مقدار و میزان تولید است.
• تغییر در کالاها و خدمات که مربوط به ارا
  ئه محصولات جدید، تغییر در شیوه تولید و یا راه اندازی خطوط جدید تولید می شود ( پورکیانی و پیرمرادی ، ۱۳۸۷) .

۲-۴ اهمیت تحول و تغییرسازمانی
به طور کلی ، تحول و تغییر سازمانی معمولا در شرایطی مطرح می شود که وضعیت کنونی سازمان (اعم از تجهیزات ، رویه ها ، پرسنل و امکانات سازمانی) توان پاسخگویی در برابر نیازها و الزامات محیطی را ندارد یا ضعیف برآورد می گردد. در چنین شرایطی ، تغییر و تحول سازمانی به عنوان یک راه حل جدی مطرح می گردد ( فروندا[۱۷] و همکاران ، ۲۰۰۶) .
مطالعات ادگار ویل[۱۸](۱۹۹۱)در مورد ۱۷۸ سازمان خصوصی و دولتی، شامل ۹۳ سازمان بریتانیایی،۳۱ سازمان از دیگر کشور های اروپایی و ۵۴ سازمان از آمریکای شمالی، انگیزه های اصلی تغییر را در این شرکت ها به شرح زیر ذکر می کند :

• • • • کاهش سود یا زیان مالی؛
      • افزایش رقابت؛
      • رکود اقتصادی؛
    
    

    

    • انتصاب مدیر عامل جدید؛
    • توسعه فناوری؛
    • کنش از پیش (پیش بینی فرصت ها یا رویداد ها).
  
  
  
  

از دیدگاه دیگر ( وورا[۱۹] و همکاران ، ۲۰۱۳) ، تغییر و تحول سازمانی دارای مزایایی برای سازمانهاست که آنها در استفاده از این اهرم ، ترغیب می نماید. مهمترین مزیت های عنوان شده عبارتند از :

شمشیر دیگری در داستانهای مربوط به شارلمانی کبیر به نام جویس joyeuse وجود دارد و با شمشیر مذکور داستان منطبق است و پیوند افسانه ای و اسطوره ای پیدا کرده است.
باز هم می توان به شمشیر دیگری در روایات اسکاندیناوی های کافر کیش اشاره کرد:
بر وفق روایات اسکاندیناوی پادشاهی به نام وولسونگ که از اخلاف اودین است، سلسله بزرگی را بنیان می نهد. وی دارای ده پسر و یک دختر است. اما فقط از یک پسر به نام زیگموند و خواهر دوقولیش زیگنی نام برده می شود. وولسونگ پادشاهی سرسخت و باشکوه بود. پادشاهی قدرتمند، به نام زیگیر از گوتلند از زیگنی خواستاری کرد و مراسم ازدواج برپا شد. در همین حال که همه آتش بودند، پیرمردی ناشناس که شنلی بر تن کرده و صورت خود را با روپوشی پوشانده بود وارد مجلس شد. وی شمشیری را که با خود حمل می کرد در تنه درخت نشاند و گفت هر کسی بتواند آن را بیرون بیاورد صاحب شمشیر خواهد بود و سپس از مجلس خارج شد. همه مهمانان سعی کردند شمشیر را بیرون بکشند، اما فقط زیگموند موفق به انجام این کار شد. زیگیر خواست این شمشیر را بخرد اما زیگموند قبول نکرد و بین دو خانواده کدورت ایجاد شد. در بخش سوم افسانه وولسانگا که روایت کارهای نمایان پسر هیوردلین از زیگموند است ،زیگورد بزرگترین قهرمان ژرمنی در جست و جوی شمشیری جادویی است و آن را نزد مادرش می یابد. مادرش که قطعات شمشیر پدرش را سالیان دراز نگهداری می کرده است به زیگورد می دهد و با این شمشیر به نزد قاتلان پدرش رفت و از آنها کین جویی نمود و اژدهای بزرگی را کشت و گنجینه آن را تصاحب نمود (پیچ،۱۳۸۷: ۹۶- ۱۰۰).

۳-۱۷الندیل(Elendil)

پسر آماندیل(Amandil)، آخرین فرمانروای آندونید در نومه نور، از اخلاف ائارندیل والوینگ، اما او از دودمان مستقیم شاهان نبود، با پسرانش ایسیلدور و آناریون از غرق شدگان نومه نور گریخت و قلمروهای نومه نور در سرزمین میانه بنیاد نهاد. معروف به بلند بالا در نبرد آخرین اتحاد، میان انسان ها و الف ها، الندیل به نیروهای گیل گالاد پیوست ، ولی اگر چه دشمن شکست خورد ولی هر دو در آن جنگ کشته شدند.
الندیل در سال ۳۱۱۹ دوران دوم در نومه نور دیده به جهان گشود. پدر او آماندیل، ارباب آندوین بود. اربابان آندوین از نجیب زادگان نزول کرده پادشاهان نومه نور بود. آنها به عنوان مشاور به شاه خدمت می کردند ولی هنگامی که دربار به فساد کشیده شد اربابان آندوین همچنان با الف ها روابط دوستانه داشتند.
توضیح آن که نومه نور به عنوان خانه توسط والار برای مردمانی ساخته شد که در کنار آنها و الف ها در برابر مورگوت متحد دیرین سائورون، جنگیده بودند، آن جزیره ای در دریا بود که سرزمین میانه در شرقش و سرزمین نامیرا در غرب آن بود.
الندیل چون پدرش کشتی ران قابلی بود. او و یاران الف ناوگان دیگری برای فرار از نومه نور فراهم کردند. به سال ۳۳۱۹، ناوگان آر- فازان برای حمله به سرزمین های نامیرا حرکت نمود ولی کل ناوگان دریایی از میان رفت. بعد از چند روز کشتی های آنها به سواحل سرزمین میانه رسید.
کشتی های ایسیلدور و آناریون نزدیک مصب آندولین در جنوب فرود آمدند حال آنکه کشتی های الندیل در شمال و در سرزمین های لیندون توقف کردند.
الندیل دوست گیل گالاد ، پادشاه الف بود. الندیل و مردمانش از رود لئون گذشتند و در سرزمین های اریادور ساکن شدند. به جاماندگان نومه نور در سرزمین میانه به دونه داین یا مردمان غرب مشهور شدند. در سال ۳۳۲۰ الندیل و پسرانش قلمروهای گاندور و آرتور را پایه گذاری کردند. الندیل پادشاه بزرگ آرتور و گاندور بود از اقدامات الندیل می توان به ساختن آنومیناس در ساحل دریاچه اوندیم اشاره کرد. همچنین شهری به نام فورفوست در بلندی های شمال ساخت.
الندیل از چوگان انومیناس به منظور نشان خانوادگی پادشاهی آرتور استفاده می کرد. آن عصای نقره گونی بود که زمانی به اربابان آندولین در نومه نور تعلق داشت . به جای تاج الندیل از پیشانی بند نقره ای استفاده می کرد که با جواهری سفید به نام الندیلمیر تزئین شده بود. الندیل تاریخ نومه نور را حفظ کرد. او سقوط نومه نور را نوشت و آکالابت نام نهاد .
او همچنین داستان آلداریون وارندیس را در اوایل تاریخ نومه نور نوشت.چیزی که همه فراموش کرده بودند خطر سائورون بود. سائورون از خرابه های نومه نور فرار کرده و زنده مانده بود. وقتی که کوه هلاکت شروع به فوران کرده بود، دونه داین فهمید که دشمن بازگشته است. به سال ۳۴۲۹ سائورون به گاندور حمله آورد. ایسیلدور به آرتور در شمال فرار کرد حال آنکه آناریون در گاندور ماند. آناریون موفق شد مدتی سائورون را به موردور عقب براند. الندیل و گیل گالاد رأی زدند و چاره را در اتحاد دیدند. در سال ۳۴۳۰ آخرین اتحاد بوجود آمد و آنها تصمیم گرفتند به موردور حمله کنند و علیه سائورون بجنگند. سپاه مشترک آنها بزرگترین نیرویی بود که بعد از سپاه والار علیه مورگوت پا به سرزمین میانه نهاده بود.سواره نظامی همه غرق آهن و فولاد که به ساحل ۳۴۳۴ به دروازه های سیاه موردور رسید. الندیل شمشیر نارسیل را به همراه آورد که مانند نور ماه و خورشید می درخشید. آناریون در ۳۴۴۰ کشته شد و کلاه خودش توسط سنگی که از داخل برج تاریکی پرتاب شده بود چاک خورد و باعث مرگش گردید . در سال ۳۴۴۱ سائورون به منظور در هم شکستن محاصره خارج شد و در کوه پایه کوه نابودی با الندیل و گیل گالاد روبرو شد.آن دو تصمیم به شکست سائورون گرفته بودند ولی هر دو کشته شدند. اهمیت و جایگاه شخصیت الندیل در کتاب سیلماریلیون و تأثیر آن بر رمان یاران حلقه کاملاً مشهود است. الندیل در داستان گر چه حاضر نیست ولی در بیشتر موارد شمشیرش نارسیل ، یادگارش باقی مانده و دلاوری های او را زنده می گذارد.
شکل ۵-۲۷ الندیل

۳-۱۸ ایسیلدور (Isildur)

دومین پادشاه گاندور و بزرگترین فرزند الندیل. فرمانروای میناس اینیل؛ حلقه حاکم را او از دست سائورون برید. ایسیلدور و خانواده اش از یاوران الف ها بودند. کسانی که تلاش کردند سائورن را تضعیف سازند.
همان طور که قبلاً اشاره شد ایسیلدور به همراه پدر و برادرش از ویرانی نومه نور فرار کردند و قلمرو گاندور را پایه گذاری نمودند. او در سال ۳۴۳۴ همراه پدرش و گیل گالاد پادشاه بزرگ الف ها، علیه سائورون جنگید. ایسیلدور شمشیر شکسته پدرش، نارسیل را برداشت و با آن انگشتی که حلقه ی سائورون بر آن بود برید و سائورون را شکست داد.
ایسیلدور پند استاد الروند مبنی بر نابودی حلقه را نپذیرفت و آن را همراه خودش برد. او گفت: « من این (یعنی حلقه) را به جای خون بهای مرگ پدرم و برادرم بر می دارم. آیا این من نبودم که ضربت مرگ آور را به دشمن زدم»؟
او حلقه را که به گمانش جلوه ای زیبا داشت، را به خود شمال برد و وارد آتور شد. حلقه به ایسیلدور خیانت کرد و اورک های کوهستان بر او تاختند و او را مورد حمله غافل گیرانه قرار دادند و کشتند. ایسیلدور در برابر حلقه ضعف نشان داد و سرانجام نابودی برایش حاصل شد.
اگر چه در داستانهای یاران حلقه ایسیلدور کشته شده ولی از آنجایی که نقش کلیدی درحوادث قبلی داشت به او اشاره شد.

۳- ۱۹ نزگول ( Nazgul) یا اشباح حلقه (Ring-Wraiths)

بردگان نه حلقه آدم ها و نوکران کمربسته و بلند پایه سائورون ؛ معروف به نزگول (Nazgul) یا اولایری (ulairi) .آنها نه سوار معروف به سوراران سیاه بودندکه مخوف ترین خادمان سائورون محسوب می شدند، که در برابر شکوه و عظمت ارباب تاریکی به زانو درآمده و تبدیل به شبح هایی تقریباً جاویدان شده بودند.نیروی حیات آنان مانند فرمانروای موردور به حلقه یگانه وابسته بود. برطبق روایات کتاب سیلماریلیون اشباح حلقه به قدرتمندترین خادمان سائورون تبدیل شد. آنها زمانی انسان فانی بودند، سه تن از اربابان بزرگ نومه نوری و شش نفر دیگر چیز زیادی در مورد هویتشان گفته نشده است.. سائورون به هر کدام از آنان یکی از نه حلقه قدرت را داد و هفت حلقه دیگر هم دورف ها، اما کله بریمور سه حلقه ی جدا برای الف ها ساخت که با نیروی شریرانه خود سائورون آلوده نشده بودند نقشه سائورون این بود که صاحبان حلقه را توسط حلقه ای که خودش در خفی ساخته تحت اختیار خود بگیرد. اما فقط صاحبان نه حلقه ی انسان ها کاملا تحت نیروی او قرار گرفتند طولی نکشید که این حلقه ها حاملانشان را تباه کردند و به آن ها طول عمری فراتر از انتظار دادند. از بعضی بخش های داستان می توان حدس زد که نزگول دائماً حلقه هایشان را به دست داشته اند، اما برخی هم معتقد هستند این حلقه ها نزد سائورون نگه داری می شده، هنگامی که گندالف برای اولین بار ماجرا را برای فورودو بگینز تعریف می کند او گفت: « آنها نه حلقه را پیش خودش جمع کرده، و همینطور آن هفت حلقه را، یا تعدادی از آنها نابود شده است، حلقه های سه گانه هنوز مخفی هستند». گالادریل هم فورودو می گوید:« تو چشم کسی را دیدی که هفت و نه حلقه را نزد خود نگه می دارد» با این تفاسیر گندالف در شورای الروند می گوید: « نه حلقه ای که نزگول آنها را نگه می داشت» در داستان آنها به شکل سوارانی با چهره های رنگ پریده، جامه های سرتا پا سیاه ظاهر می شوند. زمانیکه فورودو حلقه را در دستش می کند، آنها را در چهره های حقیقی شان می بیند، پوشیده در رداهای سفید، با خودی بر سرشان و دست های نحیف و فرسوده، آنان مسلح به شمشیرهای پولادین بودند و یکی از آنها تیغ مورگول را نیز همراه داشت، تیغی که قربانی اش را به یک شبح تبدیل می کرد. کسانی که با یکی از نزگول ها در تماس بودند برای مدت طولانی رویارو می شدند، دچار بی هوشی می شدند و کابوس می دیدند. این تأثیر رویارویی با آنها معروف به « نفس سیاه» بود.
شکل ۵-۳۶ سواران سیاه
تاریخچه سواران سیاه حدوداً به سال ۲۲۵۱ دوران دوم بر می گردد. آنها کمتر از سه قرن بعد از ساخته شدن حلقه قدرت ، دیده شدند و خیلی زود نوکران اصلی سائورون شدند. آنها بعد از اولین سقوط سائورون در آخرین نبرد اتحاد پراکنده شدند، اما برای اینکه حلقه قدرت نابود نشد، آنها هم جان سالم به در بردند. زمانی که ویچ کینگ نیروهای سائورون را علیه سه قلمرو جدا افتاده آرتور : آرت داین، رود آئور و کاردولان رهبری می کردآنها دوباره جلوه گری کردند. او موفق شد سه قلمرو را نابود سازد، اما در سال۱۹۷۵ شکست خورد و به موردور بازگشت. در سال ۲۰۰۰ نزگول میناس ایتیل را حصار دادند و بعد از دوسال آن را تصرف کردند. شهر از آن پس به میناس مورگول به معنای دژ مورگول تغییر نام داد. در سال ۲۹۴۲ سائورون به موردور بازگشت و وجودش را برای همه آشکار ساخت. در سال ۳۰۱۷ سائورون از حرفهای گالوم فهمید که حلقه در دست بگینز اهل شایر است. سائورون پیداکردن حلقه را به نزگول سپرد. آنها سوار بر اسبان سیاهی بودند که در موردور تربیت شده بودند تا دهشت سواران خود تاب آوردند. پنج تن از آنان در ودر تاپ به فورودو حمله کردند و طی این حمله ویچ کینگ تیغه مورگول را در شانه فورودو نشاند و تکه ای از آن را در بدن هابیت بر جای گذاشت.
زمانی که آبهای رودخانه برونین هر نه تن آنها را شست و برد، مرکب هایشان نیز غرق شدند و اشباح حلقه ناچار به سرزمین موردور رجعت کردند تا تجدید قوا کنند. در ضدیت با نه سوار سیاه . گروه یاران حلقه مرکب از نه تن بوجود آمد و ریوندل را ترک کردند. بعد از این ماجرا نزگول ها دوباره پدیدار شدند ولی این بار سوار بر موجودات پرنده مخوفی. آنها از آن پس سایه های بالدار لقب گرفتند.
در سومین قسمت از تریلوژی ارباب حلقه ها، هنگامی که فورودو حلقه را در آتش کوه نابودی انداخت، سائورون خیلی دیر به هشت نزگول فرمان داد تا سراغ فورودو بروند ولی آنان خیلی دیر رسیدند.
حلقه داخل شکاف های کوه هلاکت افتاده بود، و اشباح حلقه هم با نابودی آن مانند اربابشان سائورون برای همیشه نابود شدند.

۳-۲۰ بارلی من باتربارbarliman Butterbur

صاحب میهمانخانه ای بنام اسبچه راهوار دربری بود.این طور که گفته شده بارلی من حافظه ی ضعیفی داشته است و به قول خودش “هر چیزی که وارد سرش می شود دیگری را بیرون می اندازد”. او فراموش کرد نامه ی گندالف را برای فرودو بفرستد که در نتیجه باعث شد فرودو از وضعیت گندالف بی خبر باشد و سفرش را خیلی دیرتر از آنچه که در نامه مشخص شده بود آغاز کند. او زمانی که فرودو و همراهانش برای اقامت در میهمانخانه به آنجا آمدند، موضوع نامه را به خاطر آورد و آن را به فرودو داد.
زمانی که گندالف به اسبچه راهوار آمد، بسیار از فراموش کاری بارلی من خشمگین شد، اما به سرعت بعد از اینکه فهمید هابیت ها هنوز زنده هستند، او را بخشید.
بعد از جنگ حلقه بارلی من از اینکه فهمید استرایدر، مشتری سابق اسبچه راهوار، به پادشاهی گاندور و آرنور رسیده، بسیار متحیر شد.
بارلی من یک انسان بود، اما بخاطر اینکه در بری هابیت ها و انسان ها باهم زندگی می کردند، او دو خدمه ی هابیت داشت: باب، که در اصطبل ها کار می کرد و ناب، که خدمتکار میهمانخانه بود.

یادداشتهای فصل سوم:

۱-سرزمین بالار بوده است و آن را نخست به سرزمین های گرد مصب سیریون که مشرف به جزیره بالار بوده اطلاق کرده اند. بعدها دایره نام گسترده شد ورود سیریون آن را دو قسمت کرده بود.
فصل چهارم :
نتیجه گیری
نتیجه گیری

حاصل سخن

دنیای فانتزی و داستان های پریان قوانین خاص خود را دارد که بر اساس جهان بینی نویسنده فانتزی به عنوان یک خالق ثانی آفریده شده است. این سلسله قوانین خواننده را یاری می رساند تا از دنیای معمولی (دنیای اول) وارد پنجره ای جدید شود و خوب و بد و زشت و زیبا را بشناسد. دنیای دوم مشحون است از شخصیت های عجیب و غریب که در نقش قهرمانان، تبهکاران، عاقلان و نادان ها ظاهر می شوند. هر گاه دنیای تخیلی در هماهنگی با دنیای واقعی باشد، قصه گویان سازنده اسطوره کمتر از یک خالق ثانی نیستند. نویسنده سرزمین جدیدی کشف می کند که ممکن است با جهان ما هم مشابه و غیرمشابه باشد. غول های یک چشم، کوتوله ها، ترول ها، گابلین ها، اژدهایان اگرچه در ابتدای کار ممکن است دنیای نامرئی را رواج دهند ولی چنین جهانی احساسات و عواطف ما را بی معنی جلوه نمی دهد و در پوچی و بی معنایی نیز منسجم و هماهنگ است. تالکین معتقد است که قاعده مهم در آفرینش دنیای تخیلی این است که نویسنده از همان عناصر دنیای واقعی که کاملاً آشنا هستند بهره گیرد و سپس آنان را با قوانین خاص خود را موافق سازد. بنابراین می توانیم بگوییم که خالق ثانی کسی نیست جز نویسنده خلاق که کاشف دنیایی جدیدی غیر از دنیای ماست؛ در دنیای تخیلی اسطوره ای، علاوه بر آنکه حوادث و صحنه های مربوط به منطقه یا مکانی که داستان در آن رخ می دهد و هم حوادثی که خارج از آن مکان رخ می دهد بیان می شود. پس هرجا قهرمانی وجود دارد حتماً نیروی اهریمنی پستی نیز وجود دارد(تالکین،۱۳۸۱: ۷۰ – ۷۱).
در داستان های تالکین و سرزمین میانه رویدادهایی به صورت واقعیت درمی آیند که بازآفرینی صورت مثالی باشند .
حوادث کتاب اول و در نتیجه ما بقی داستان، ترحم و دلسوزی بیلبو در حفظ زندگی گولوم سر چشمه می گیرد. کاری که از طریق آن، امکان تصاحب و نگهداری حلقه را برای او فراهم آورده است.
این شبیه همان کاری است که در اواخر داستان ، با مآل اندیشی گندالف مهربان، کاملاً تطبیق دارد:
گندالف بعدها در پی گولوم می رود تا داستان واقعی مربوط به یافتن حلقه را از او بشنود. آنجا گندالف نیز علیرغم رذالت گولوم، دلش به حال او می سوزد و او را رها می کند تا نزد دشمن، یعنی سائورون برود. اظهارات گندالف درباره پیدا کردن حلقه در اوایل داستان و اینکه سفر اسرارآمیز بیلبو و یافتن حلقه از روی تصادف و اتفاق نبوده و مقصود این بوده که حلقه به دست فورودو برسد و اشاره او به این که پشت پس این ماجرا، معنایی بزرگ تر نهفته است، نشان دهنده این است که تقدیر و مشیت الهی، پایه و اساس روایت است. واکنش فورودو به چالش ها و درگیری ها به خواست و اراده اش و شجاعت او در مواجهه با حوادث برمی گردد که از لحظات تعیین کننده و شکل دهنده کنش های کتاب اول و دوم است و به دلیل شجاعت و تواضع فروروی هابیت به وجود نیروی اخلاقی در پشت ماجراهای کتاب تصریح دارد.
بلوغ یک قهرمان در کتاب یاران حلقه به وقوع می پیوندد و به اوج می رسد. شش مورد از این حوادث خرد یا مقدماتی وجود دارد که هر کدام از آن ها تهدید و خطری مهم برای هلاک و حامل حلقه است و در هر حادثه، فورودو با تجلی و مشیت الهی یا عمل یا یک نیروی یاری گر خارجی نجات می یابد. در جریان حوادث مقدماتی در حین ورود به جاده شهر حرکت از شایر به سوی ریوندل، فورودو مورد آزمایش قرار می گیرد و قوی و مقاوم تر می شود. او ابتدا زخمی و نخستین قطرات خونش جاری می شود. او به تدریج می آموزد که در واقع شجاعت حامل حلقه بودن را دارد. در دو حادثه اول چنان صبر و تحمل و هوشیاری را می آموزد که قوت قلب و اراده و خواست او تا حدی مسبب نتایج خوب حادثه بعدی است. هدف بعدی این حوادث یا ماجراهای مقدماتی این است تا به او مهلت دهد به قدر کافی و مناسب در هیئت قهرمانی، روی پاهای خویش بایستد و به اندازه کافی درباره خود و دنیا بیاموزد تا تصمیم حیاتی و سرنوشت ساز را در شورای الروند برای بردن حلقه بدون نابودی بگیرد. او هنگام سفر از خانه به سوی ریوندل بدون کمک گندالف، اتکای به نفس را می آموزد. حوادث داستان گاهی یکی پس از دیگری رقم می خورد و گاهی در امتداد با هم.
با نگاهی به این فرایند می توان گفت که داستان نوعی بافت [۲]« کنتراپونی»۱موسیقی به وجود می آورد.
بنابراین از هم گسیختن یاران حق و پراکندگی آنان و حوادثی که برایشان پیش می آیند و خواننده را در جریان چند خط روایت داستان (یا چند خط ملودیک) قرار می دهد که ارزش هر کدام در نوع خود بسیار زیاد است و هم چنین تأثیری که این ماجراها به می گذارند. اوج این چنین حوادثی در پایان قسمت دوم از کتاب یاران حلقه مشهود است و در کتاب دوباره به اوج خود می رسد. بسط و گسترش این ماجراها خواننده را نسبت به موضوع و مضمون آن کنجکاوی کند و او را وامی دارد تا حوادث بعدی را دنبال کند. به طور کلی می توان گفت داستان های تاریکی مستقیماً از داستان های عامیانه آنگلوساکسون و افسانه های قرون وسطی بسط پیدا کرده اند،بنابراین در موضوع و مفهوم چیز جدیدی به نظر نمی آیند.
جستجو یا پرسش(Quest) برای به دست آوردن حلقه، نبرد خیر و شر، تاریکی و نور، … موضوعات جدیدی به حساب نمی آیند اقتباس و وجود شخصیت های تاریخی و اسطوره ای قرون وسطایی (که قبلاً به آن ها اشاره شد)، اسطوره های مربوط به جام مقدس و شاه آرتور ، افسانه پارسیفال، ماجرای حلقه نیبلونگ و طلای راین، باز
تاب و انعکاسات افسانه ها و اساطیر قرون وسطی و مسی
حی را نشان می دهند.
ردپای افسانه های مردمی انگلیس (علی الخصوص داستان های پریان) داستان های تالکین را تحت تأثیر قرار داده اند، و این ناشی از مطالعات جدی نویسنده در آثار عامیانه است.
بنا بر همه شواهد و مستندات آیا می توان گفت آثارتالکین غرق ماجراهای شگفت انگیز و مبالغه آمیز قهرمانان، دیوها، جنگجویان، شوالیه ها هستند؟ خیر، تالکین خود بر این عقیده اصرار می ورزد که داستان های پریان نباید غرق توصیفات و تجملات لجام گسیخته باشند.
یادآوری این نکته ضروری است که هر کار عجیب و غریب را نمی توان جزء داستان های خیال و وهم آورد. حوادث غیرعادی روان شناختی و اعمال غریب آدم های مریض، جزء داستان های خیالی و وهمی به حساب نمی آید (میرصادقی ،۱۳۹۰: ۳۰۸).

مرحله بعدی سیاست مهار دوگانه با انتشار مقاله آنتونی لیگ مشاور امنیت ملی کلینتون در نشریه فارین افیرز (مارس و آوریل ۱۹۹۴) اسفند و فروردین ۱۳۷۳-۱۳۷۲، تحت عنوان دولت های یاغی و متمرد بین المللی آغاز شد. این اقدام به منزله سیاست رسمی دولت کلینتون در برابر ایران بود. این سیاست بر ۵ پایه قرار داشت:

1. 1. آرایش قوا در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه به نفع آمریکا؛
   2. پیروی از سیاست مهار ایران و عراق به جای ایجاد تعادل بین این دو کشور؛
   3. عدم اعتماد به اینکه می توان در ایران از میانه روها علیه تندروها استفاده کرد؛
   4. جلوگیری از برقراری مناسبات عادی تجاری و سیاسی ایران با کشورهای دیگر تا ایران رفتار خود را طبق خواست آمریکا تغییر دهد. یعنی ایران از توسعه سلاح های کشتارجمعی، شیمیایی و میکروبی و دستیابی به سلاح های هسته ای، از بین بردن مخالفان سیاسی در خارج از کشور و سرنگونی حکومت های طرفدار آمریکا دست بردارد؛
   5. الهام از سیاست تحدید نفوذ یا محاصره کمونیسم که پس از جنگ جهانی دوم علیه شوروی سابق اعمال شد. اقدامات آمریکا بر اساس سیاست مهار علیه جمهوری اسلامی ایران:
   6. اعلام حالت فوق العاده در روابط دو کشور؛
   7. باز داشتن کشورهای روسیه، چین، ژاپن از همکاری اقتصادی بویژه در امور تسلیحاتی و نظامی؛

1. 1. تلاش برای تشکیل ائتلاف های جهانی علیه ایران، شامل تلاش کلینتون در اجلاس سران کشورهای صنعتی در توکیو، و بحث درباره رفتار بین المللی ایران در آن اجلاس؛

1. تلاش برای جلوگیری از ورود هرگونه تجهیزات و مواد و دانش فنی مورد نیاز ایران و کوشش برای جلوگیری از دستیابی ایران به اعتبارات مالی بین المللی؛
2. هیاهو بر سر سه جزیره ایران در خلیج فارس به منظور تحت فشار قرار دادن ایران؛ (اخترشهر، ۱۳۸۳: ۹۹-۹۷).

۲-۴-۳ قانون مجازات ایران و لیبی (ILSA)
سناتور آمریکایی داماتو دو طرح قانونی تقدیم کنگره آمریکا نمود که اولین طرح بحث و مناظره عمومی را در برداشت، که شرکت های نفتی آمریکایی حق ندارند نفت ایران را معامله نمایند، در غیر این صورت متخلف محسوب شده و مستحق مجازات خواهند بود. طرح دومِ سناتور داماتو به شماره ۶۳۰ که بعداً به نام خود او معروف گشت، طرح تام و کاملی بود. این طرح زمانی تقدیم کنگره آمریکا شد که توتال (Total) شرکت نفتی فرانسوی جهت سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز ایران اعلام آمادگی نمود و پیرو آن برنده مناقصه کلان نفتی و گازی در ایران، که شرکت کونوکو (Conoco) آمریکایی مدعی آن بود شد. بر اساس این لایحه مجازات اقتصادی آمریکا شامل هر شرکتی می گردد که در ایران به سرمایه گذاری مبادرت نماید. پیرو این قانون ریاست جمهوری آمریکا دستورالعمل لازم را برای اجرای آن صادر نمود (ابراهیمی، ۱۳۷۹: ۴۷). داماتو به هنگام معرفی طرح قانونی خود در مجلس سنا گفت:
«هدف از تقدیم این طرح قرار دادن ابزار مناسب در دست کلینتون است که برای جلب حمایت بین المللی برای تحریم ایران استفاده کند». وی افزود: «متحدان ما باید بدانند که نفت رگ حیاتی ایران است، اگر ما بخواهیم حکومت ایران را متقاعد کنیم که از تلاش های خود برای دستیابی به سلاح های هسته ای دست بردارد و حمایت خود را تروریسم قطع کند و به نقض وحشتناک حقوق بشر پایان دهد باید امکانات مالی آن را قطع کنیم» (عنادی، ۱۳۸۵: ۳۱۳).
قانون مجازات ایران و لیبی در ۵ آگوست ۱۹۹۶ توسط بیل کلینتون اعلام شد. تا قبل از این قانون متحدان آمریکا از قوانین و دستورالعمل یک جانبه آمریکا پیروی نمی کردند و حتی شرکت های آمریکایی به رغم قطع روابط سیاسی آمریکا با ایران از شرکای مهم تجاری ایران بودند. شرکای کشورهای اروپایی اعلام کردند وقتی شرکت های آمریکایی در ایران فعالند چرا آنها به فعالیت خود ادامه ندهند. اتحادیه اروپا در مقابل درخواست های آمریکا، سیاست گفتگوهای انتقادی را اجرا کرد. بر اساس این سیاست اگر چه اروپایی ها از برخی اقدامات جمهوری اسلامی ایران انتقاد می کردند، اما در عین حال گفتگو را بهترین رویکرد برای ایران بر گزیدند. شرکت فرانسوی توتال پس از ناکامی شرکت آمریکایی کونوکو یک قرارداد ۶۰۰ میلیون دلاری برای توسعه حوزه نفتی جزیره سیری را با ایران منعقد کرد. در این شرایط سناتور آلفونسو داماتو در ۱۱ اکتبر ۱۹۹۵ لایحه (۱۲۲۸S) را برای تحریم شرکت های آمریکایی سرمایه گذار در صنایع نفتی ایران به مجلس سنا پیشنهاد داد (پورحسن، ۱۳۸۴: ۳۸-۳۷). این لایحه در ۲۰ دسامبر ۱۹۹۵ در مجلس سنا تصویب شد و یک نسخه از این قانون به لیبی نیز بخاطر عملکردش در قبال دو عامل مشکوک در بمب گذاری هواپیمای پان آمریکن ۱۳۰ تسری پیدا کرد. (همچنین اعلام کردند که خاتمه این تحریم در قبال ایران زمانی خواهد بود که ایران تلاش هایش را برای بدست آوردن سلاح کشتار جمعی متوقف و از فهرست دولت های حامی تروریسم ایالات متحده خارج شود. تحریم لیبی در ۲۳ آوریل ۲۰۰۴ بدلیل عملی کردن تمام الزامات قطعنامه های سازمان ملل متحد در مورد پان آمریکن ۱۰۳ فسخ شد) (Katz man, 2007:2). تصویب قانون «تحریم ایران و لیبی» Iran-Libya Sanction Act (ILSA))) در ۵ اوت ۱۹۹۶ دولت آمریکا را موظف می کرد تا هر شرکت خارجی را که بیشتر از ۲۰ میلیون دلار در صنعت نفت ایران سرمایه گذاری می کند را تحریم و مجازات نماید (آذری، ۱۳۸۷: ۳۱). پس از اعمال دومین مرحله تحریم ایران و لیبی مراجع قانونگذاری آمریکا در سال ۱۹۹۶، اتحادیه اروپا رسماً شکایتی تسلیم سازمان تجارت جهانی کرد، و به واشنگتن هشدار داد که در صورت اعمال مصوبات کنگره به اقداماتی تلافی جویانه دست خواهد زد (آموزگار، ۱۳۷۶: ۹۰).
بیل کلینتون رئیس جمهور آمریکا در ۱۵ مارس ۱۹۹۵ دستورالعمل اجرایی خود علیه جمهوری اسلامی ایران تحت عنوان فرمان اجرایی ۱۲۹۵۷ را صادر کرد، در آن آمده است که علت تحریم ایران عبارت است از: «تهدید فوق العاده ای که متوجه امنیت ملی، سیاست خارجی و اقتصاد ایالات متحده آمریکا شده است» (معاونت امور بین الملل مرکز تحقیقات استراتژیک، ۱۳۷۴: ۶۵).
به موجب این دستورالعمل اقدامات زیر ممنوع می باشد مگر تا آن حد که مقررات، دستورالعمل ها، بخشنامه ها و مجوزهایی که بر مبنای این دستورالعمل اجرایی احتمالاً صادر خواهد شد، آن را پیش بینی نماید:
الف. انعقاد و یا اجرای قراردادی از سوی هر شخصیت حقوقی که در مالکیت یا کنترل شخص آمریکا باشد برای، نخست؛ سرپرستی کلی و مسئولیت مدیریت برای توسعه منابع نفتی واقع در ایران. دوم؛ ضمانت عملکرد شخص دیگر تحت چنین قراردادی.
ب. انعقاد یا اجرای قرارداد توسط هر شخص آمریکایی، یا تأیید هر شخص آمریکایی برای عقد یا اجرای کنترل شخص آمریکا باشد برای: نخست؛ تأمین مالی توسعه منابع نفتی واقع شده در ایران. دوم؛ تعیین عملکرد شخص دیگر تحت چنین قراردادی .
پ. هر نوع معامله توسط هر شخص آمریکایی یا در قلمرو ایالات متحده آمریکا که ممنوعیت های ناشی از این دستورالعمل را نادیده گیرد یا از آن اجتناب نماید یا قصد چنین کاری و یا سعی در نقض ممنوعیت موضوع این دستورالعمل داشته باشد (پورحسن، ۱۳۸۶: ۳۶-۳۵).
کلینتون در نامه ای خطاب به رؤسای مجلسین آمریکا دلایل سه گانه ای برای اتخاذ تصمیم تحریم ایران ارائه داده است؛ که بدین شرح است:

1. فعالیت های تروریستی ایران که برای صلح و امنیت تمام ملت ها تهدید کننده می باشد؛
2. راهبرد حمایت ایران از تروریسم بین المللی، از جمله حمایت از فعالیت های که صلح خاورمیانه را به مخاطره می اندازد؛
3. تلاش های ایران برای دستیابی به سلاح های امحاء جمعی؛ (اخوان زنجانی، ۱۳۷۶: ۷۳-۷۲).

فرمان اجرایی دیگر ۱۲۹۵۹ که مهمترین قانون حاکم بر معاملات بازرگانی آمریکا با ایران بشمار می رود و شامل ممنوعیت کامل دادوستد و سرمایه گذاری آمریکا با ایران است در ۶ مه ۱۹۹۵ طرح شد (قاسمی، ۱۳۸۷: ۱۸۹). موارد به جز تا حدی که در حد مقررات، فرامین، دستورالعمل ها یا مجوزهایی که ممکن است متعاقب این فرمان صادر شود پیش بینی شده باشد، ممنوع است:
الف. وارد کردن هرگونه کالا و خدمات از ایران بجز نشریات و مدارک وارده برای نشریات خبری و پخش اخبار از طریق رادیو و تلویزیون ایالات متحده یا تأمین مالی برای ورود چنین کالا یا خدماتی.
ب. صادرات هر نوع کالا یا فناوری از جمله اطلاعات فنی از طرف آمریکا به ایران یا هر واحد تحت تملک یا تحت کنترل دولت ایران یا تأمین مالی برای چنین صادراتی.
ج. صادرات مجدد هر نوع کالا یا فناوری صادر شده از ایالات متحده به ایران.
د. هر معامله ای از جمله خرید، فروش، حمل و نقل، تعویض، تأمین مالی یا معاملات حق العمل کاری مربوط به کالا یا خدمات ایرانی یا تحت تملک یا تحت کنترل دولت ایران توسط هر شخص آمریکایی.
ه. هر نوع سرمایه گذاری جدید توسط اشخاص آمریکایی در ایران یا در دارایی از جمله بنگاه های تحت تملک کنترل دولت ایران.
و. تصویب یا تسهیل انعقاد یا اجرای یک معامله یا قرارداد توسط اشخاص آمریکایی که: نخست؛ برای اشخاص آمریکایی طبق بند (ج) یا (ه) فوق ممنوع شده باشد. دوم؛ مربوط به تأمین مالی فعالیت های ممنوع شده برای اشخاص آمریکایی طبق آن بندها، یا تضمین عملکرد شخص دیگر در رابطه با چنین معامله یا قراردادی باشد.
ز. هر معامله توسط شخصی از آمریکا یا درون ایالات متحده که از هر یک از ممنوعیت مقرر در این زمان طفره رفته یا اجتناب کند یا به منظور طفره رفتن یا اجتناب از این ممنوعیت ها باشد یا سعی در تخلف از این ممنوعیت کند (پورحسن، ۱۳۸۶: ۳۷-۳۶). همچنین فرمان اجرایی ۱۳۰۵۹ که در ۱۹ آگوست ۱۹۹۷ به تصویب کنگره ایالات متحده رسید مکمل فرمان پیشین ۱۲۹۵۹ است و ممنوعیت دادوستد و سرمایه گذاری اتباع آمریکایی را در ایران فراهم می کند (قاسمی، ۱۳۸۷: ۱۸۹).
گروهی معتقد بودند که تحریم های اقتصادی آمریکا علیه ایران به شدت تحت الشعاع تحریکات اسرائیل و لابی آن طراحی و اجرا شده است و اصولاً منافع این تحریم ها بیشتر به نفع اسرائیل و در واقع مغایر با منافع آمریکاست از لحاظ اقتصادی یکی از اهداف اصلی تحریم ها تضعیف و انزوای اقتصادی ایران می باشد (رنجبر، ۱۳۸۲: ۲۴۶). در بخشنامه ۱۳۰۵۹ در جولای ۱۹۹۸ و متعاقباً ژانویه ۱۹۹۹ دولت کلینتون ده مؤسسه روسی را به دلیل مشارکت در توسعه صنعت موشک سازی ایران تحریم کرد. در سپتامبر ۱۹۹۹ دولت آمریکا ایران را به دلیل نقض آزادی مذهب مورد تحریم های جدیدی قرار داد، شرکت های غیر آمریکایی را که برخلاف قانون تحریم ایران- لیبی اقدام به سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران می کنند تهدید کرد که این امر با مخالفت شدید اتحادیه اروپا مواجه شد اتحادیه اروپا با صدور بخش نامه ای شرکت های اروپایی را از رعایت قانون، منع و اعلام کرد که در صورت اعمال هرگونه قانون تحریم ایران و لیبی و جریمه، شرکت های مربوطه به دریافت خسارت قادر خواهند بود (یاوری و محسنی، ۱۳۸۹: ۱۷).
۵-۳ تحریم های ضد ایرانی در دوره ریاست جمهوری جورج بوش (پسر)
جورج دبلیو بوش در گزارش وضعیت انرژی به منظور افزایش توان عرضه نفت، از بازنگری کلان و اساسی در سیاست های تحریم انرژی خود خبر داد. عرضه مطمئن و ارزان نفت یکی از دغدغه های اساسی سیاستگذاران انرژی در آمریکا است. سناتور شومر با سماجت مدعی شد که افزایش توان تولید ایران و لیبی به عرضه ارزان انرژی کمکی نخواهد کرد. چرا که هر دو کشور عضو اُپک هستند تولید خود را با توجه به قیمت بالا برنامه ریزی می کنند، ۷۵ سناتور لایحه تمدید قانون «ILSA» را امضاء کردند تا جورج بوش نتواند آن را وتو کند (اگر لایحه ای با امضاء کمتر از ۶۷ سناتور در مجلس طرح شود، رئیس جمهور حق وتو دارد) بوش و همکاران نفتی وی توانستند زمان تمدید را از ۵ سال به ۲ سال کاهش دهند و این قانون برای ۲ سال تمدید شد (خوشرو، ۱۳۸۰: ۲۴). ۵ اگوست ۲۰۰۱ قانون داماتو دوباره تمدید شد. سال ۲۰۰۲ ایران توسط (IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers… مؤسسه مهندسان برق و الکترونیک تحریم علمی شد. پس از واقعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ نگرانی دولت و افکار عمومی آمریکا نسبت به خطر تروریسم بین الملل، گسترش سلاح های هسته ای و عملکرد رژیم های عراق و ایران به نحو بی سابقه ای افزایش یافت، در اکتبر ۲۰۰۱ ارتش آمریکا با متحدانش افغانستان را به اشغال خود در آوردند. در ژانویه ۲۰۰۲ بوش (پسر) در خطابه خود به کنگره و مردم آمریکا، ایران، کره شمالی و عراق را محورهای شرارت خواند. طی این دوره مسأله تشدید تحریم اقتصادی ایران در صدر تحریم های آمریکا قرار نداشت. در ادامه در مارس ۲۰۰۳ ارتش آمریکا به عراق حمله برد و حکومت صدام حسین را سرنگون ساختند. طی حمله به افغانستان و عراق با توجه به موضع متعادل و سکوت ایران در برابر این اقدامات و تأیید و همکاری ضمنی با آمریکا، اقدامات مهم جدیدی در زمینه تشدید تحریم ایران انجام نپذیرفت. از سال ۲۰۰۳ با شکل گیری بحران هسته ای ایران مسأله تحریم ایران به لحاظ کیفی وارد مرحله کاملاً متفاوتی شد (اَقارب پرست، ۱۳۸۹: ۳۷-۳۶) این موضوع در فصل پنجم بطور مفصل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

4. تئوریزه کردن سیاست تحریم ایالات متحده آمریکا علیه ایران

چارچوب نظری تحقیق نظریه نئورئالیسم تهاجمی است، که بر فزاینده تر کردن قدرت جهت دسترسی به جایگاه هژمونیک در نظام بین الملل به عنوان رفتار اصلی دولت ها تأکید دارد؛ که امنیت و بقا را به عنوان محور مباحث شان در نظر گرفته اند و هر کدام از دولت ها درصددند برترین قدرت در سطح نظام بین الملل باشند. وقوع انقلاب اسلامی یک قدرت فزاینده ای را برای مردم ایران به همراه آورد طوری که انقلابیون حتی سطح قدرت خود را تا میزان رویارویی با ساختار نظام بین الملل دو قطبی می دیدند و در سطح منطقه و بین الملل بر قدرت مستقل خود به جای قدرت وابسته تأکید داشتند.
ایران تا زمان انقلاب در راستای منافع آمریکا در منطقه پیش می رفت و توازن را حفظ کرده بود، ولی با وقوع انقلاب اسلامی توازن امنیتی به هم خورد و به زعم آمریکایی ها ایران به خطری برای منافع آمریکا مبدل گشت. چنانچه که ایران در ادامه با حضوری که در لبنان (حزب الله)، فلسطین (حماس) و سوریه پیدا کرده و با حمایت های که از آنها کرده، یک چالش امنیتی برای اسرائیل که متحد آمریکاست را خلق کرده است. ایران با این نقش آفرینی ها در جستجوی خلق فرصت هایی در سطح منطقه و جهان است که برای ایالات متحده آمریکا قابل تحمل نیست.
جمهوری اسلامی ایران حضور آمریکا در منطقه را به عنوان یک عنصر بیگانه و تهدیدی علیه منافع و امنیت و جایگاه خود می داند. از سویی دیگر آمریکا نیز ایران را خطری علیه منافع خود می داند و این امر به تعارض منافع دو طیف منجر شده که تقابلاتی را در پی داشته است.
آمریکا نیز برای جلوگیری و سد کردن دستیابی ایران به اهدافش ابزار تحریم را برای حصار و منزوی کردن ایران در پیش گرفته است هر روز که بیشتر می گذرد بر این فشارها افزوده می شود که راه ایران را در دستیابی به اهدافش سد کند. هر چند که از لحاظ حقوقی این عمل تحریم تقبیح شناخته شده ولی همچنان آمریکا این ابزار را سفت و سخت علیه ایران حفظ کرده است. در این حیطه نیز اسرائیل که دنبال سیاست های خاص خود است مزید بر علت شده و با سنگین تر شدن بار تحریم ها علیه ایران، دنبال سیاست گذاری های جدیدتری از جمله ترسیم چهره ای تروریست گونه از ایران بوده است.
تمام اعمال ایالات متحده در قبال ایران ریشه در جلوگیری از ظهور هژمونی منطقه ای و به هم خوردن وضعیت موجود منطقه خاورمیانه است. آمریکا خود را سردمدار و هژمون غالب در سطح جهان خطاب می کند و از آن جایی که منطقه خاورمیانه حساس ترین و مهمترین مکان در سطح جهان است و مهمتر اینکه آمریکا منافع زیادی را در این منطقه دارد همواره هدفش این بوده است که در سطح منطقه اطمینان خاطر حاصل نماید که قدرت برتری ظهور نکند که رقیب مقابل خود را مغلوب و او را تحت سیطره در آورد. زیرا در ادامه زیاده خواهی اش بدنبال افزایش قدرت خود در سطح جهانی خواهد بود و این هژمون غالب (آمریکا) را به چالش و حاشیه خواهد کشاند.
چنانچه که در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران شاهد این مدعا بودیم که آمریکا دنبال برقراری یک توازن قدرت در منطقه بود و در راستای این امر هر زمان که یکی از این دو طرف احتمال پیروزی را بدست می آورد از طرف مقابل حمایت می کرد زمانی که ایران پیروزی هایی را بدست می آورد به عراق کمک می کرد، چه کمک سخت افزاری و چه ارائه و در اختیار قرار دادن اطلاعات سری نظامی و همچنین آموزش نظامی نیروهای عراقی علیه مواضع ایران؛ زمانی هم که عراق احتمال برد در نبرد را می دید به ایران کمک می کرد مثل ارسال مخفیانه تجهیزات نظامی.
ایران از لحاظ قدرت از همسایگان خود برتر است خود این مسأله به نگرانی و تهدیدی علیه منافع آمریکا تبدیل شده است. ایران هم از لحاظ ژئوپولیتیکی و هم ژئواستراتژیکی از موقعیت مناسبی برخوردار است از این حیث نگران کننده است که می تواند پلی برای کسب و افزایش قدرت اش قلمداد شود.
در ادامه اینکه دولت آمریکا نه تنها بدنبال لغو تحریم ها علیه ایران نیست بلکه هر دوره که می گذرد مهندسی شده تر نسبت به قبل فشار تحریم ها را افزون تر کرده، زیرا در صورت برداشتن فشار تحریم ها ابر قدرت شدن ایران را در منطقه تضمین و راهی را برای زیاده خواهی ایران باز خواهد کرد. در راستای تحقق این مهم آمریکا بدنبال بزرگ نمایی تهدید ایران در سطح جهان و تشدید تحریم ها بوده است.
فصل پنجم:
تأثیر مسأله هسته ای بر تغییر سیاست تحریم و تشدید
منازعه آمریکا و جمهوری اسلامی ایران
از زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران تاکنون همواره ایالات متحده آمریکا به اعمال تحریم های مختلف اقتصادی یک جانبه و وضع قوانین و مقررات گوناگون علیه نظام جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. از سال ۲۰۰۳ نیز آمریکا با بهانه قرار دادن تهدید فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران برای صلح و امنیت بین المللی قطعنامه هایی را علیه ایران در شورای امنیت به تصویب رسانید و در اثنای آن فشار تحریم ها را بر ایران فزونی بخشیده علاوه بر آن قوانینی نیز در داخل آمریکا برای تشدید تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران تصویب و تلاش شده است تا به عرصه بین المللی نیز تسری پیدا کند. در این فصل تلاش خواهد شد تا این مباحث و موضوعات مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد.