سازمان چابک واژه نوینی است که نشان دهنده توانایی‌های یک سازمان در مواجهه با تغییرات مستمر بوده و باعث هزینه های تولیدی کمتر، افزایش سهم بازار، ارضاء نیازمندی‌های مشتریان، تسهیل و تسریع ارائه محصولات جدید، حذف فعالیت‌های فاقد ارزش افزوده و افزایش توان در رقابت تولیدی می‌شود (گومر و هندرسون[2]، 2009: 3).

تعهد هدف محور[3] به عنوان یک درجه یا میزان مشخص تعریف می‌شود که در آن یک فرد هدفی را پذیرفته و تلاش می‌کند که به آن برسد. وقتی که تعهد بر روی هدف بالاست، واگذاری اهداف مشکل و ویژه مزیت‌های ویژه ای را بر عملکرد شغلی خواهد داشت. بالعکس وقتی که تعهد بر روی هدف پایین است، تأثیر آن بر عملکرد سازمان بسیار ضعیف خواهد بود. (کول کویت، لیپاین، ویژن[4]،2010).

سازمان‌های امروزی در محیطی فعالیت می‌کنند که تغییرات سریع محیطی، آن‌ها را ملزم به داشتن استراتژی‌های انطباق پذیر می‌کنند. بنابراین، این مشکل که سازمان‌ها چگونه می‌توانند در محیطی پویا و غیر قابل پیش بینی و توام با تغییر موفق شوند، موضوعی است که به عنوان چالش جوامع امروزی شناخته می‌شود. هر چند راهکارهای مختلفی مثل تولید به هنگام، مهندسی مجدد، سازمان‌های مجازی و شبکه سازی معرفی شده‌اند، اما چابک سازی سازمان‌ها از مهم‌ترین و محبوب‌ترین آن‌هاست. زیرا در چنین محیطی، چابکی تبدیل به قابلیت مهمی شده است که تأثیرات بسیاری بر عملکرد سازمان دارد (ریوچاندران[5]، 2007 :5).

یکی دیگر از اهداف فرعی این تحقیق بررسی رابطه بین مختلف چابکی سازمانی با تعهد مبتنی بر هدف می‌باشد که این ابعاد عبارتند از:1 پاسخگویی به خدمات گیرنده 2 آمادگی مقابله با تغییرات و 3 اهمیت قائل شدن به دانش و مهارت.

اهمیت افزایش تعهد بر روی هدف زمانی مطرح می‌شود که به این سال برخورد می نمانیم:چگونه زمانی که اهداف به کارکنان ارجاع می‌گردد، تعهد را به عالی‌ترین شکل پرورش دهیم؟ بعضی از استراتژی‌های موثر را که در شکل گیری تعهد بر روی اهداف نقش دارند عبارتند از پاداش‌ها، تبلیغات، حمایت، مشارکت، و منابع که دامنه ای از پاداش‌ها تا مشارکت کارکنان را در بر می‌گیرد. (کول کویت و همکاران، 2010).

چابکی سازمانی نتیجه هشیار بودن نسبت به تغییرات، به صورتی همه جانبه اعم از تشخیص فرصت‌ها و چالش‌ها هم در محیط داخلی و هم در محیط خارجی است و با وجود قابلیتی شایسته در استفاده از منابع برای پاسخگویی به این تغییرات در زمان مناسب و به شکل انعطاف پذیر و مربوط که سازمان نیز توانایی اجرای آن را داشته باشد، صورت موثری به خود می‌گیرد. (اسمش، براینسچیدیل 2، 2009: 6).

حال در تحقیق حاضر به تبیین نقش هوش و چابکی سازمانی در شکل گیری تعهد هدف محور پرداخته می‌شود. زیرا این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که هر یک از متغیرهای هوش و چابکی سازمانی در شکل گیری تعهد هدف محور چه نقشی و رابطه ای دارند؟ و هر کدام از این ابعاد یعنی هوش و چابکی سازمانی چه سهمی را در شکل گیری نقش تعهد هدف محور در جامعه آماری مدنظر ایفا می‌کند؟

 1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

      تنها داشتن کارکنان مستعدی که کارشان را به خوبی انجام می‌دهند کافی نیست، بلکه سازمان باید قادر باشد تا کارکنانشان را برای دوره های طولانی حفظ کند تا بتوانند از تلاش‌هایشان بهره بگیرد، زیرا تعهد سازمانی به تمایل کارمند برای باقی ماندن به عنوان عضوی از شرکت تعریف شده است، بنابراین عامل اصلی در درک تعهد سازمانی این مطلب است که این موضوع از کجا ناشی شده و به عبارت دیگر چه عواملی این تمایل را در فرد ایجاد می‌کند که بخواهد به عنوان عضوی در سازمان باقی بماند و یا آن را ترک کند.

مدیرانی که هوش و عقل بالایی دارند نمی‌توانند تنها با اتکا هوش عقلی خود خوب کارکنند بلکه مدیرانی می‌توانند خوب کار کنند که شنونده و سخنگوی خوبی باشند، رابطه پایدار و مثبت با دیگران برقرار کنند، احساسات خود و دیگران را به خوبی درک کنند و در ارتباط خود به درستی عکس‌العمل نشان دهند (گولمن به نقل از وثوقی کیا 1383 :2) .

پژوهش حاضر دارای اهمیت می‌باشد. چون می‌تواند درک ما را از متغیرهایی که در کاهش و یا افزایش، تعهد هدف محور موثرند، آگاه ساخته و میزان روابط عواملی که بر این فاکتور تأثیرگذار است را تبیین نماید. از جنبه عملی و کاربردی می‌تواند یک سلسله اصول راهنما و کلیدی تهیه کند که در شکل گیری تعهد هدف محور نقش داشته باشد. از طرفی دیگر کارکنان بیمارستان تأمین اجتماعی در محیطی متغیر و پویا فعالیت می‌نمایند.

امروزه با اطمینان کامل می‌توان ادعا کرد که شناسایی و استفاده از هوش سازمانی بتواند قدرت رقابت پذیری یک سازمان را افزایش دهد؛ و از دیگر سازمان‌ها متمایزنماید. ضرورت بررسی هوش سازمانی در حال حاضر پاسخ به شرایط فعلی و نیاز مدیران است (بیک زاده و دیگران، 1389: 145).

شناخت عوامل مؤثر تعهد هدف محور برای سازمان می‌تواند در انجام بهتر وظایف سازمانی رهنمون شود. نزدیکی رشته پژوهشگر به مسائل و مشکلات 

4-2-1- سنجش و بررسی گویه های مربوط به ابزار تأمین مالی مضاربه. 116

4-2-2- سنجش و بررسی گویه های مربوط به ابزار تأمین مالی مرابحه. 118

4-2-3- سنجش و بررسی گویه های مربوط به ابزار تأمین مالی Finance Project 119

4-2-4- سنجش و بررسی گویه های مربوط به ابزار تأمین مالی BOT. 121

4-2-5- سنجش و بررسی گویه های مربوط به ابزار تأمین مالی اعتبار خریدار. 124

4-2-6- سنجش و بررسی گویه های مربوط به ابزار تأمین مالی اعتبار فروشنده 125

4-3- بخش دوم: یافتههای تحلیلی/استنباطی.. 127

4-3-1- یافته های حاصل از آزمون کای اسکور تک متغیره 127

4-3-1-1- فرضیه اول ((تأمین مالی از طریق مضاربه موجب توسعه صادرات میشود)) 127

4-3-1-2- فرضیه دوم ((تأمین مالی از طریق مرابحه موجب توسعه صادرات میشود)) 129

4-3-1-3- فرضیه سوم ((تأمین مالی از طریق Project Finance موجب توسعه صادرات میشود)) 131

4-3-1-4- فرضیه چهارم ((تأمین مالی از طریق BOT موجب توسعه صادرات میشود)) 133

4-3-1-5- فرضیه پنجم ((تأمین مالی از طریق اعتبار خریدار موجب توسعه صادرات میشود)) 135

4-3-1-6- فرضیه ششم ((تأمین مالی از طریق اعتبار فروشنده موجب توسعه صادرات میشود)) 136

4-3-2- یافته های حاصل از آزمون فریدمن.. 138

فصل  پنجم   : بحث و نتیجه گیری.. 140

5-1- مقدمه : 141

5-2- نتیجه گیری از فرضیه اول ((تأمین مالی از طریق مضاربه موجب توسعه صادرات میشود)) 141

5-3- نتیجه گیری از فرضیه دوم ((تأمین مالی از طریق مرابحه موجب توسعه صادرات میشود)) 142

5-4- نتیجه گیری از فرضیه سوم ((تأمین مالی از طریق Project Finance موجب توسعه صادرات میشود)) 142

5-5- نتیجه گیری از فرضیه چهارم ((تأمین مالی از طریق BOT موجب توسعه صادرات میشود)) 142

5-6- نتیجه گیری از فرضیه پنجم ((تأمین مالی از طریق اعتبار خریدار موجب توسعه صادرات میشود)) 143

5-7- نتیجه گیری از فرضیه ششم ((تأمین مالی از طریق اعتبار فروشنده موجب توسعه صادرات میشود)) 143

5-8- اولویت بندی مولفه های اصلی پژوهش… 143

5-9- موانع و محدودیتهای تحقیق. 145

فهرست منابع و مأخذ مطالعاتی.. 146

پیوست   149

نمودار2- 5: مقایسه ایران با کشورهای منتخب از لحاظ شاخص اخذ اعتبار در سال 2013. 51

نمودار2- 6: مقایسه ایران با کشورهای منتخب از لحاظ شاخص حمایت از سرمایه‌گذاران در سال 2013. 52

نمودار2- 7: مقایسه ایران با کشورهای منتخب از لحاظ شاخص سهولت پرداخت مالیات در سال 2013. 54

نمودار2- 8: مقایسه ایران با کشورهای منتخب از لحاظ شاخص تجارت فرامرزی در سال 2013. 55

نمودار2- 9: مقایسه ایران با کشورهای منتخب از لحاظ شاخص اجرای قراردادها در سال 2013. 57

نمودار2- 10: مقایسه ایران با کشورهای منتخب از لحاظ شاخص انحلال فعالیت در سال 2013. 58

نمودار4- 1: رتبه‌بندی شاخص‌های سنجش فضای کسب و کار توسط مدیران شرکت های دانش بنیان. 115

نمودار4- 2: رتبه‌بندی شاخص‌های سنجش فضای کسب و کار توسط مدیران شهرک علمی و تحقیقاتی.. 116

فهرست شکل­ها

عنوان                                                                                                      صفحه

شکل 2- 1: جایگاه و محدوده فضای کسب و کار……………………………………………………………………….18

شکل3- 1: مدل مفهومی پژوهش…. 74

 
فصل اول
 
کلیات پژوهش
 

مقدمه:                                                                                                     

منظور از فضای کسب و کار، عوامل موثر بر عملکرد واحدهای اقتصادی مانند کیفیت دستگاه‌های حاکمیت، ثبات قوانین و مقررات، کیفیت زیرساخت‌ها و … است که تغییر دادن آن‌ها فراتر از اختیارات و قدرت مدیران بنگاه‌های اقتصادی است. (میدری و قودجانی، 1387).

نرخ بالای بیکاری از مشکلات جدی و چالشی اقتصاد کشور است به نحوی‌که براساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران 12.1 درصد جمعیت فعال کشور بیکار هستند. طبق نتایج مطالعه بانک جهانی یکی از دلایل بیکاری بلندمدت در ایران نامساعد بودن فضای کسب و کار است.

اگرچه بخشی از ناملایمات ایجاد شده در بازار کار به عوامل ناشی از جانب عرضه از جمله رشد بالای جمعیت، افزایش نرخ مشارکت زنان، افزایش سن ازدواج وعدم تطابق تخصص‌های نیروی کار با نیازهای بازار بازمی گردد، لیکن نبایستی از نظر دور داشت که بسیاری از مشکلات مبتلا به بازار کار با فضای کسب و کار و دیوانسالاری به هم تنیده و پرپیچ و خم و بار سنگین قوانین و مقررات و مراحل اجرایی اخذ مجوز شروع به کار و نااطمینانی‌های مستولی بر تقاضای نیروی کار از سوی بنگاه‌های اقتصادی گره خورده است. به همین واسطه مدیریت موفق اقتصادکلان و همچنین اجرای سیاست‌های

ریسک‌های عاملان خصوصی و برداشتن موانع رقابت و اصلاح نظام کسب وکار است. (احمدی، 1390). علاوه بر این شرایط اقتصادی، صنعتی، فرهنگی و اجتماعی کشور به گونه‌ای پیش رفته است که انبوه فارغ‌التحصیلان را به دنبال داشته است، ضرورت توجه به توسعه کارآفرینی را بیش از گذشته  آشکار 

شکل 4-2: ضرایب رگرسیونی استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش…………………………………………………………97

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                    شماره صفحه

نمودار 4-1: مقایسه جنسیت اعضای جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………………….78

نمودار 4-2: مقایسه سطح تحصیلات اعضای جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………79

نمودار 4-3: مقایسه میزان سابقه کاری اعضای جامعه مورد مطالعه……………………………………………………….80

نمودار 4-4: نحوه ارتباط کارکنان شرکت گاز با فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی……………………………………..81

نمودار 4-5: درصد استفاده شرکت گاز از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی……………………………………………..82

چکیده

پژوهشگران مطالعات IT در جریان استفاده از فناوری اطلاعات در سازمان اظهار کرده­اند که هر گونه ابزار فناوری اطلاعات که بتواند در جهت ممانعت از به هدر رفتن منابع سازمان کمک کند و در عین حال سازمان را در جهت حرکت از حالت تابع گرایی سنتی به سمت فرآیندگرایی یاری کند، می­تواند در بهبود روش­ها و افزایش بهره­وری منابع سازمان موثر واقع شود. در این ارتباط پژوهش حاضر با مطالعات اکتشافی اولیه به انتخاب سه ابزار تبادل الکترونیکی داده، برنامه­ریزی منابع سازمان و استفاده از کامپیوتر و اینترنت، بعنوان ابزارهای اصلی فناوری اطلاعات در شرکت گاز لرستان دست زد تا بر اساس آن به این سوأل پاسخ دهد که بین استفاده از فناوری اطلاعات و کیفیت عملکرد شرکت گاز رابطه معناداری وجود دارد؟. روش تحقیق این پژوهش بصورت توصیفی- همبستگی و زمینه یابی است که به لحاظ قابلیت اجرایی از نوع کاربردی می­باشد. به لحاظ گردآوری اطلاعات اولیه در زمره مطالعات پیمایشی قرار دارد و اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامه پژوهشگر ساخته گردآوری شدند که دارای 36 سوأل بود. جامعه آماری کارکنان شرکت گاز استان لرستان بودند که با این فناوریها در ارتباط هستند (320) که از این میان حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 106 نفر بصورت تصادفی طبقه­ای ساده انتخاب گردیدند. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم افزارهای مورد نیاز از جمله Spss 21 و Amos graphic بود. نتایج تحلیل فرضیات با آزمونهای اماری نشان دهنده وجود رابطه معنادار بین متغیرهای مورد بررسی، و همچنین اثرگذاری آنها بود؛ به طوریکه نتایج برازش مدل پیشنهادی پژوهش نیز تصدیق کننده این نتایج بود و در این راستا فرضیه­های پژوهش با اطمینان آماری 99% مورد تأیید قرار گرفتند. در نهایت نتایج پژوهش نشان داد که ابزار برنامه­ریز منابع سازمان بیشترین اثرات را بر کیفیت عملکرد شرکت گاز داشته که دلیل آن را می­توان این امر دانست که این ابزار یک فناوری اطلاعاتی زیرساختی در شرکت گاز محسوب می­شود.

واژگان کلیدی: کیفیت عملکرد، فناوری اطلاعات، تبادل الکترونیکی داده، برنامه­ریزی منابع سازمان، اینترنت شرکت گاز.

 فصل اول:

کلیات پژوهش
 

1-1-     مقدمه
چالش­های فزاینده محیطی به شکل قابل ملاحظه­ای کسب و کار را تحت تأثیر قرار داده است. چالش­هایی مانند تغییرات سریع، ظهور اینترنت، تنوع نیروی کار، جهانی سازی، تغییر در قوانین و مقررات، کمبود مهارت­های مورد نیاز و ظهور بخش­های خدماتی نه تنها ساختارهای سازمانی را تحت تأثیر قرار داده­اند، 

جدول 3-3: شاخص ناسازگاری تصادفی.. 58

جدول 4-1:  لیست نقاط قوت مدیریت دانش شرکت سبلان تهویه. 71

جدول 4-2: لیست نقاط ضعف مدیریت دانش شرکت سبلان تهویه. 72

جدول 4-3: ماتریس ارزیابی وضعیت داخلی.. 73

جدول 4-4: لیست فرصتهای پیش روی مدیریت دانش سازمان. 75

جدول 4-5: لیست تهدیدات مدیریت دانش سازمان. 75

جدول 4-6:   ماتریس ارزیابی عوامل خارجی مدیریت دانش سازمان(EFE). 77

جدول 4-7: ماتریس SWOT مدیریت دانش سازمان. 78

جدول 4-8: مقیاس اصلی ارقام قطعی.. 82

جدول 4-9: ماتریس مقایسه زوجی گروههای SWOT.. 83

جدول 4-10: ماتریس مقایسه زوجی عوامل اصلی و اهمیت نسبی هر عامل.. 84

جدول 4-11: ماتریس مقایسه زوجی عوامل اصلی و اهمیت نسبی هر عامل.. 84

جدول 4-12: ماتریس مقایسه زوجی عوامل اصلی و اهمیت نسبی هر عامل.. 84

جدول 4-13: محاسبه ی اولویت های نهایی فاکتورهای SWOT.. 86

جدول 4-14: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 88

جدول 4-15: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 88

جدول 4-16: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 89

جدول 4-17: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 89

جدول 4-18: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 90

جدول 4-19: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 90

جدول 4-20: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 91

جدول 4-21: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 91

جدول 4-22: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 92

جدول 4-23: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 92

جدول 4-24: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 93

جدول 4-25: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 93

جدول 4-26: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 94

جدول 4-27: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 94

جدول 4-28: ماتریس مقایسات زوجی برای رتبه بندی گزینه ها 95