روانشناسی خط -خط شناسی -گرافولوژی- مطالعه خط یک فرد و شناخت شخصیت و یا خلق و خوی و یا چگونگی روان

فاصله:

فاصله در بین کلمات در یک نوشته نامنظم دلیل بر ضعف فکری و کمبود و ضبط و ربط کوشش­های نویسنده است. نوشته فشرده متعلق به اشخاصی است که به محیط خارجی خود وابستگی دارند و فعال و پیشرو و پرحرف می باشند.

نظم یا بی نظمی:

نامنظمی فعال که با حرکات شدید و زیاده از حد و عجولانه قلم نمایان است نشان دهنده یک فعالیت بی تناسب و در هم وبرهم است.

نامنظمی غیر فعال و خموده که در آن حرکات قلم کندتر و نرم تر بوده و کلمات شکل و فرم مشخصی ندارند و اغلب ناتمام می­باشند دلیل برخیالی و عدم پیش بینی ومسامحه نویسنده است.

کج نویسی:

نویسنده­ای که حروف را به طور عمودی وا می­دارد تا بتواند بهتر از سایر حروف آنها را جدا کند مثل کسی است که از میان جمعی سفت و سخت رد شود  بدون اینکه به آنها توجهی داشته باشد. بطور کلی نوشته عمودی نمایانگر انفراد و استقلال فکری، بی توجهی و عدم احساس در برابر سایرین است.

یک نوشته مورب یا خم شده به جلو یا به چپ نشان دهنده تمایل برای یک تماس نزدیک تر با مردم است. هر قدر نویسنده آن جهش عاطفی قوی تر به همنوعان داشته و کمتر می تواند جلوی آن را بگیرد. نویسنده خط مورب به طرف آینده پیش روی می­ کند. برعکس نوشته ای که خطوط راست آنها بطور معکوس و به طرف راست خم شده است نویسنده­ای بدبین دارد که در مقابل پیشنهادات عقب نشینی یا امتناع دارند و یا اشخاصی که خیلی حساس هستند که نمی­خواهند دنیا را آنطور که هست قبول داشته باشند. درجه خم شدن حروف به چپ یا به راست از علاقه بسیار زیاد تا خودداری و مقاومت زیاد تغییر می­ کند.

ابعاد:

نوشته درشت (حروف وسط بین ۴ تا ۵ میلیمتر ارتفاع) نویسنده­ای برون گرا، مشتاق و دارای اعتماد به نفس دارد. چنانچه خط خیلی درشت (۵ تا ۷ میلیمتر ارتفاع) باشد نویسنده­ای متوقع، سیری ناپذیر و بوالهوس دارد که برای شخصیت دیگران احترامی قائل نیست.

نوشته ریز (حروف داخلی کمتر از۵/۱ تا ۲ میلیمتر) نویسنده­ای درون گرا، فروتن، حقیقت بین و دارای تمرکز دارد.

نوشته خیلی ریز (از یک میلیمتر کوچکتر) نشان دهنده نیروی زندگی ضعیف فقدان جنب و جوش، خصت، کم رویی می باشد.

جهت خطوط:

خطوط پایین رونده دلیل بر سستی، غمزدگی، بدبینی و دلسردی است و خطوط بالا رونده گویای انبساط خاطر، خوش بینی، ذکاوت و پشتکار و بلند پروازی نویسنده است ]۱[.

۲-۲  پیشینه تحقیق

در سال ۱۶۶۰ میلادی یک استاد فلسفه به نام ((بالدی)) و دو سال بعد کشیشی به نام ((میشون)) درباره شناسایی خلق و خوی و خصوصیات اخلاقی افراد، ضمن مطالعه خط و نوشته­هایشان مطالبی اظهار داشتند و ادعا کردند از خط یک شخص می­توان به چگونگی رفتار و شخصیت او پی برد و با خلق و خوی او آشنا شد ]۱[. در سال ۱۳۸۴ شمسی برای اولین بار گرافولوژی دست نوشته فارسی به کمک کامپیوتر در مقاله ای توسط احسان الله کبیر و علی بهرامی شریف بررسی شد و روشهایی برای استخراج خودکار برخی از ویژگی ها پیشنهاد شد. ویژگی هایی که در این تحقیق از دست نوشته ها استخراج گردید عبارتند از : شکل حاشیه، انبسساط کلمات (کشیدگی از همه طرف)، درشت نویسی، فشردگی متن، کجی متن، نسبت کشیدگی بالایی و پایینی به کشیدگی عرضی کلمات، زاویه کشیدگی عمودی حروف. آنها با توجه به ویژگی­های مذکور و قوانین موجود در مرجع[۱] در مورد نویسنده دست نوشته ها تصمیم گیری نمودند. پس از آن افراد دیگری ضمن استخراج ویژگی­های دستخط با بهره گرفتن از برخی از طبقه بندها مانند شبکه های عصبی مصنوعی و سیستم استنتاج فازی نسبت به دسته بندی ویژگی­ها و تشخیص خصوصیات روانشناختی از روی دستخط اقدام نمودند.

در سال ۱۳۸۶ یاسر نوروززاده و همکاران، گرافولوژی را به کمک پردازش تصویر و سیستم استنتاج فازی، انجام دادند. آنها جهت استخراج ویژگیهای مناسب از دست نوشته فارسی از ویژگیهای معرفی شده در مرجع]۲ [استفاده کردند و سپس ویژگیهای استخراج شده را به سیستم تصمیم ­گیری فازی دادند تا پس از استنتاج در قوانین فازی، خروجی مناسب را تولید کند که بیانگر ویژگیهای شخصیتی نویسنده دست نوشته است. سیستم فازی مذکور با بهره گرفتن از قوانین جداول ۱و۲ طراحی شده بود][i][.

جدول (۲-۱) تصمیم گیری گرافولوژی درباره درشتی کلمات]۶[

جدول (۲-۲) تصمیم گیری گرافولوژی درباره میزان فاصله بین خطوط]۶[

در سال ۱۳۹۱ مریم صابری اناری و همکاران، روی تعیین میزان کنترل احساسات در افراد با کمک گرافولوژی و سیستم استنتاج فازی تحقیق نمودند. آنها از شیب دستخط برای تشخیص سطح هیجانات و احساسات افراد استفاده کردند و شیب دستخط­ها را به پنج سطح : خیلی کم، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد تقسیم کردند و پس از استخراج ویژگی­های مورد نظر از دستخط افراد، با کمک سیستم استنتاج فازی به شناسایی هیجانات افراد پرداختند. مجموعه فازی شامل پنج ورودی است که شامل : ارزش­ها، شیب راست، شیب چپ و خط پایه و میزان کنترل احساسات می­باشد. درجه هر ورودی مشخص می­ کند که به کدام مجموعه فازی تعلق دارد. تابع عضویت که تیین کننده­ تعلق هر کدام از ورودی­ ها است بین ۰ تا ۱۰۰ درصد تعیین شده است. در سیستم فازی، روش ممدانی مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به مشخصات سیستم فازی طراحی شده ۳۳ قانون برای تعیین سطح احساسات افراد تعریف شده است. ورودی­ ها فازی شده و سپس به عنوان مقدم قوانین فازی مورد استفاده قرار گرفته است. اگر یک قانون فازی دارای چندین مقدم باشد از عملگر and برلی ارزیابی مقدم و به دست آوردن یک عدد مشخص استفاده نمودند][ii][.

در سال ۱۳۹۱ فرزین یغمایی و همکاران روی پیش بینی خصوصیات روانشناختی افراد از روی دستخط های فارسی تحقیق نمودند. آنها ضمن استخراج ویژگی از دست نوشته، از شبکه عصبی جهت پیش بینی پارامترهای موثر در روان شناسی بر اساس دست نوشته استفاده نمودند. آنها ابتدا آزمون روانشناختی MMPI از افراد گرفتند و سپس با بهره گرفتن از شبکه عصبی ارتباط بین دست نوشته­ها و ویژگی­های شخصیتی افراد پیدا کردند. برای شبیه سازی آزمون MMPI از یک شبکه عصبی سه لایه با آموزش ساختار پس انتشار خطا استفاده کردند.  ساختار طبقه کننده مورد بررسی در این روش یک شبکه عصبی سه لایه با ۸ ورودی و ۱۱ خروجی و ۲ نرون میانی است.

در سال ۱۳۹۲ فرزین یغمایی و همکاران روی تاثیر حالت روحی عجله بر روی دستخط های زبان فارسی با بهره گرفتن از شبکه عصبی تحقیق نمودند. آنها نرم افزاری پیاده سازی کردند که با بهره گرفتن از آن می­توان با در دست داشتن دستخط­های مختلف، دستخط با عجله، تشخیص داده شود.

در زمستان ۱۳۹۲ یاسر نوروززاده و حسین نظام آبادی پور نسبت به ارائه ویژگی­های دیداری جدیددر تصویر دست­نوشته فارسی برای تشخیص روحیات افراد اقدام نمودند. ویژگی­های مذکور برای تشخیص نوع دست­نوشته از لحاظ نظم و عدم تساوی حروف به کار می­رود][iii][ .

سیستم های مختلف گرافولوژی کامپیوتر برای زبانهای انگلیسی، ایتالیایی و اسپانیایی ارائه شده است. معرو فترین این سیستم ها عبارتند از:

الف) سیستم آنالیز دست­نوشته شیلا لوو: در این سیستم که برای دست­نوشته انگلیسی طراحی شده است، آنالیز کامپیوتری صورت نمی گیرد. این سیستم با جمع آوری نمونه های مختلف به کاربر این امکان را می­دهد که دستخط خود را از نظر ویژگی­های مختلف با نمونه­های موجود در سیستم مقایسه کند و بر اساس انتخابهای کاربر، تصمیم ­گیری گرافولوژی صورت می­گیرد. این سیستم علاوه بر معرفی معیارهای شخصیتی، شغل مناسب را نیز برای صاحب دست خط پیشنهاد می­دهد.

ب) سیستمCAG: تنها سیستم کاملاً کامپیوتری که نیاز به کاربر متخصص ندارد، سیستم CAG است. این سیستم گرافولوژی به کمک کامپیوتر، در سال ۱۹۹۷ در دانشگاه ایالتی نیویورک برای دست­نوشته انگلیسی طراحی و ساخته شد. تصویر ورودی این سیستم، متن دست­نوشته است. در مرحله پیش­پردازش، تصویر باینری می­شود، نویزها حذف می­شوند و سپس تصویر دست­نوشته به خطوط مختلف بخش­بندی می­شود. از روی خطوط به دست آمده، حاشیه­های متن، فاصله خطوط، جهت خطوط، زاویه کشیدگی عمودی و نسبت نواحی بالایی، پایینی ومیانی به دست می­آیند و براساس ویژگی­های به دست آمده تصمیم ­گیری گرافولوژی انجام می­شود][iv][.

شکل (۲-۳) یک نمونه ورودی و خروجی در سیستم CAG ]9[

۶ ی.نوروزراده، ح.نظام آبادی پور، د.پورآقاکوچک، گرافولوژی دست نوشته به کمک پردازش تصویر و سیستم استنتاج فازی، هشتمین کنفرانس سیستم های هوشمند، شهریور ۱۳۸۶٫

۷ م.صابری اناری، ع.احمدی، م.صابری اناری، تعیین میزان کنترل احساسات در افراد با کمک گرافولوژی و سیستم استنتاج فازی، پانزدهمین کنفرانس دانشجویی مهندسی برق ایران، شهریور۱۳۹۱٫

۸ ی.نوروزراده، ح.نظام آبادی پور، ارائه ویژگی­های دیداری جدیددر تصویر دست­نوشته فارسی برای تشخیص روحیات افراد، مجله ماشین بینایی و پردازش تصویر، زمستان۹۲٫

۹  ا. عباس­زاده، گرافولوژی به کمک کامپیوتر، ماهنامه وب، سال دهم، شماره ۱۲، خرداد ۸۹