است افزایش می­یابد. بر همین اساس، در برخی تحقیقات ارتباط بین رادیکال­های آزاد و شاخص­های آسیب عضلانی بررسی شده است. با توجه به اینکه ROS [5] در پاسخ به ورزش تولید    می­شود و به ایجاد آسیب اکسایش (7) و آسیب عضلانی اسکلتی (8) منجر می­شود این امکان وجود دارد که مکمل­های آنتی اکسیدانتی بدن فشار اکسایش ناشی از ورزش، التهاب و آسیب عضلانی جلوگیری کند. مکمل­های آنتی اکسیدان متعددی برای حفاظت سلول از رادیکال آزاد معرفی شده اند، مانند: ویتامین E-C و کاروتنوئید ها و فلاونوئیدها (9) بنابراین استفاده از مکمل­های آنتی اکسیدانی در تمرین­های شدید می­تواند آسیب اکسایش ناشی از ورزش را در عضلات اسکلتی به تعویق اندازد(2).

ماستالیدیس[6] و همکاران (2006) تأثیر مصرف مکمل­های آنتی اکسیدانی را بر شاخص­های آسیب عضلانی در دوندگان فوق ماراتن بررسی کرده اند و نشان داده اند  که شاخص­های پلاسمائی آسیب عضلانی در اثر ورزش استقامتی افزایش می­یابد و تحت تأثیر مکمل­های آنتی اکسیدانی قرار نمی­گیرد.

تیبر[7] و همکاران (2006) با بررسی مصرف مکمل ویتامین توسط 22 مرد و زن دونده شرکت کننده در مسابقات فوق ماراتن نشان داده اند که مصرف مکمل­های ویتامینی از آسیب های فشار آکسایشی و پراکسید شدن لیپیدی جلوگیری می کند اما برآسیب DNA، التهاب و آسیب عضلانی تأثیر ندارد (مکمل­های ویتامینی بر لاکتات دی هیدروژناز تأثیری نداشت) و مکانیسم آسیب اکسایش، مستقل از آسیب عضلانی و التهاب بود(14)

کاستلو[8] و همکاران (2008) تأثیر مصرف مکمل­های آنتی اکسیدان را در کاهش فعالیت ROS  و [9]DOMS  را در 24 مورد مرد سالم غیر ورزشکار بررسی کرده اند،CK  هموگلوبین و پروتئین کربونیل (شاخص فشار اکسایش پروتئین) ارزیابی شد(15). نتایج آن­ها نشان داد که مصرف مکمل های آنتی اکسیدان بر DOMS و شاخص آسیب اکسایش و بافتی اثری ندارد هر چند در نمونه­های خونی که 48 ساعت بعد از تمرین گرفته شده بود ck در گروه مکمل کمتر بود (16).

مسیبی و همکاران(1388) در بررسی خواص بیولوژیکی آلوئه ورا به این نتیجه رسیدند که عصاره آلوئه ورا بر فاکتور نکروز تومور آلفا تأثیر معنی دار دارد که نشان دهنده خواص آنتی اکسیدان مؤثر گیاه آلوئه ورا است(3).

در بین مارکرهای رادیکال آزاد پروتئین واکنشگر C (CRP) نیز یکی از نشانه­های حساس به التهاب است که در پاسخ به عوامل متعددی از جمله آسیب بافتی از کبد آزاد می­شود مقدار طبیعی آن 5/3 میلی گرم بر لیتر است که در واکنش­های التهابی مقدار آن به طور ناگهانی تا 3000 هزار برابر میزان طبیعی می­رسد(15و16).

تقیان (1391) در بررسی آثار کوتاه مدت تمرین حاد بر میزان CRP پلاسما در زنان چاق و زنان دارای وزن طبیعی به این نتیجه رسید که تفاوت معنی داری در سطح CRP  در بین دو گروه آزمون و کنترل مشاهده شد(2).

با توجه به اینکه آگاهی دقیق از خواص آنتی اکسیدان آلوئه ورا می تواند در بهبود عملکرد وکاهش آسیب سلولی ورزشکاران مؤثر باشد محقق برآن است تا تأثیر این گیاه را بر شاخص های آسیب­های سلولی پس از یک دوره تمرین هوازی را در پسران ورزشکار بسنجد.

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق     

هزاران سال است که برگ­های گیاه آلوئه ورا به طور گسترده در کشورهای مختلف به عنوان دارو مصرف  می­شود اثرات درمانی و فارمالوژیک متعددی که برای این گیاه ادعا شده است، غالباً براساس سابقه طب سنتی است. اما مطالعات بالینی در سال­های اخیر روی اثرات درمانی این گیاه صورت گرفته است. در یک بررسی بالینی نسیف­ها[10] و همکاران در سال 1993 مصرف خوراکی ژل آلوئه ورا در بیماران مبتلا به هیپرلیپیدمی باعث کاهش کسترول تام، تری گلیسرید و لیپوپروتئین­های LDL سرم در مقایسه با قبل از درمان شده است. این اثرات در شرایطی به دست آمد که هیچکدام از بیماران مورد بررسی به علت عوارض نامطلوب دارو (ژل آلوئه ورا) از بررسی خارج نشده اند(1و4). وینگ ژو[11] و همکاران (1998) تأثیر آلوئه ورا روی تأثیر سلول­های ماهیچه ای صاف عروقی پس از صدمات شریانی را بررسی کرده اند و نتیجه گرفتند که آلوئه ورا یک ممانعت کننده قوی برای تکثیر سلول­های Sms[12] است و تأثیر فارماکولوژیکی آلوئه ورا در کاهش تکثیر Sms در Invivo  نشان داده است که موجب کاهش تکثیر سلول­های لایه درونی رگ می­شود، لازم به ذکر است که این تکثیر موجب انسداد مجدد رگ می­شود(9) . اما از طرفی آسیب عضلانی عاملی است که در موفقیت ورزشکاران نقش منفی دارد(2).

براساس تحقیقات منتشر شده در مجله تمرینات عمومی بریتانیا[13] که در سال 1999 منتشر شد آلوئه ورا اثر درمانی قوی در سندرم خستگی مزمن و آسیب­های ورزشی دارد.راجا سیکاران[14] در سال 2005 و جی بندی در سال 2004 خواص آنتی اکسیدانی آلوئه ورا را بررسی کرده اند به نتایج مشابهی رسیدند که حکایت از تأثیر معنی دار در بهبود کارائی دستگاه ایمنی بدن دارد. مسیبی و همکاران (1388) در تحقیقی فعالیت ایمنومدولاتوری عصاره آلوئه ورا بر فاکتور نکروز تومور آلفا در مدل حیوانی را مورد بررسی قرار داده اند که به طور معنی داری با کاهش علائم بالینی انسفالومیلیت اتوایمیون تجربی و تأخیر در شروع بیماری شد. میزان فاکتور نکروز تومور آلفا تولید شده از سلول های تک هسته ای طحال موش های درمان شده با آلوئه ورا به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل کاهش یافت (3).

ماستالودیس و همکاران (2006) تأثیر مصرف مکمل های آنتی اکسیدانی را در شاخص های آسیب عضلانی در دوندگان فوق ماراتن بررسی کرده اند و نشان دادند که شاخص های پلاسمائی آسیب عضلانی در اثر ورزش استقامتی افزایش می یابد و تحت تأثیر مکمل های آنتی اکسیدانی قرار نمی گیرد(9).

محرابیان و مجد (1390) اثر بازدارندگی ژل آلوئه ورا در جهش های منجر به سرطان را به اثبات رساندند(1).

ترابر[15] و همکاران (2006) با بررسی مصرف مکمل های ویتامینی در دوندگان شرکت کننده در مسابقات فوق ماراتن نشان دادند که مصرف مکمل های ویتامینی از آسیب های فشار اکسایشی و پراکسیداسیون لیپیدی جلوگیری می کند اما بر التهاب و آسیب های عضلانی تأثیری ندارد و مکانیسم آسیب اکسایشی مستقل از آسیب عضلانی و التهاب بود (16و2).

رافائل[16] و همکاران (2007) اثر مکمل های آنتی اکسیدانی و تکرار دوره های ورزش استقامتی با شدت متوسط را بر شاخص های آسیب عضلانی (CK) می­شود اما بر پاسخ­های سیستماتیک اثری ندارد. به نظر می­رسد نتایج تحقیقات، تحت تأثیر سطح ورزش میزان و مدت و نوع مکمل های آنتی اکسیدانی مصرف است. با اینکه برخی تحقیقات کاهش بیوماکرهای فشار اکسایشی را پس از مصرف مکمل­های آنتی اکسیدانی گزارش کرده اند اما کارائی مکمل­های آنتی اکسیدانی در عملکرد ورزش قهرمانی به ویژه در دوره­های شدید دو و میدانی که هنوز در سنین رشد قرار دارند مبهم است (21).

با توجه به نتایج ضد و نقیض تحقیقات در خصوص پاسخ بدن به این گونه مکمل­ها و با توجه به اینکه دوندگان پسر در این رده سنی در سن بلوغ قرار دارند و درگیر تمرین­های سنگین دو و میدانی هستند و احتمال نیاز آن­ها به مکمل­ها وجود دارد ضرورت اصلی تحقیق حاضر، بررسی نقش آنتی اکسیدانی آلوئه ورا به عنوان مکملی که بر استرس اکسایش و آسیب عضلانی به طور همزمان در ورزشکاران پسر جوان که فعالیت­های هوازی را انجام می­دهند آشکار می­سازد.

1-4- اهداف تحقیق:

1-4- 1-هدف کلی

تعیین تأثیر مصرف آلوئه ورا بر برخی شاخص­های آسیب سلولی پس از یک دوره تمرین هوازی در پسران ورزشکار 18-15 سال

1-4-2- اهداف جزئی

تعیین تأثیر مصرف آلوئه ورا بر سطح لاکتات دی هیدروژناز خون (LDH) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی
تعیین تأثیر مصرف آلوئه ورا بر سطح کراتین کیناز (CK) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی
تعیین تأثیر مصرف آلوئه ورا بر سطح پروتئین واکنش گر، (CRP) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی
1-5- فرضیه های تحقیق:

مصرف آلوئه ورا بر سطح لاکتات دی هیدروناژ خون (LDH) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی تأثیر دارد.
مصرف آلوئه ورا بر کراتین کیناز خون (CK) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی تأثیر دارد.
مصرف آلوئه ورا بر پروتئین واکنش گر C(CRP) پسران دانش آموز 18-15 سال پس از یک دوره تمرین هوازی تأثیر دارد.
1-6- قلمرو تحقیق:

1-6-1- محدوده تحقیق:

1- سن: آزمودنی­ها در رده سنی 18-15 سال قرار داشتند.

2- جنس: در این تحقیق همه آزمودنی­ها مذکر هستند.

3- میزان ورزش: برای دو گروه آزمودنی زمان مساوی در نظر گرفته شد.

4- بیماری: همه آزمودنی­ها از نظر ابتلا به بیماری های کلیوی، قلبی، تنفسی و از طریق تکمیل پرسش نامه سلامت کنترل شده و افراد سالم برای شرکت در تحقیق انتخاب شدند.

5- زمان نمونه گیری: نمونه گیری خونی 24 ساعت قبل و بعد از تست کوپر انجام شد.

6- مصرف مکمل­ها: هیچ کدام از آزمودنی ها از مکمل غذایی استفاده نکردند.

1-6-2 محدودیتهای تحقیق

1-ژنتیک

2-تغذیه

3-خواب و استراحت

4-انگیزه آزمودنی ها

5-بلوغ

1-6-7 تعریف واژه ها، مفاهیم و متغیرها:

آلوئه ورا[17]: گیاهی متعلق به خانواده لیلیاسیا بوده و در ایران فقط یک گونه (آ . لیتولی لیز بیکر[18] دارد که در سواحل جنوبی ایران می روید و به آن صبر زرد می گویند که دارای ویتامین های E و C  است]1[.

کراتین کیناز[19]: یکی از آنزیم­های مهم در دستگاه فسفاژن است که در تبدیل کراتین به کراتین فسفات و بالعکس نقش اساسی دارد در این تحقیق افزایش آن به عنوان یکی از نشانه­های تخریب سلول عضلانی مطرح است]2[.

لاکتات دی هیدروناژ[20] :آنزیمی است که در انتقال هیدروژن دخالت داشته و باعث اکسید شدن اسید لاکتیک و تبدیل آن به اسید پیرویک می گردد.