شناخت اختلافات جسمانی و پیکری جهت انتخاب بازیکنان تیم در بهبود ویژگی­های آمادگی جسمانی و توسعه­ی مهارت­های تکنیکی و تاکتیکی درون فصل رقابت بسیار مؤثر و راه گشاست. اما چگونگی انتخاب بازیکن برای پست­های مختلف، اعمال تمرینات خاص تاکتیکی، آمادگی جسمانی و حفظ آن در طول فصل مسابقه بسیار حائز اهمیت است.

ویژگی­های پیکری مانند: قد، توده­ی بدن و ترکیب بدنی در بسیاری از موارد با عملکرد ارتباط دارند.

از طرف دیگر مشخص شده است که تمام ورزش­های توپی نیازمند توانایی­های وسیع و جامع است شامل توانایی­های روحی، جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی هستند. در این میان توانایی جسمانی مهم­تر است زیرا بازی­های توپی نیازمند تکرار حداکثر توان است مانند ضربه زدن شدید و پرش.

بسیاری از یافته­ها در اغلب مطالعات دال بر این است که بین واژه آنتروپومتری و تست­های جسمانی  (چابکی، توان هوازی، پرش عمودی) در جوان­ترها در سطوح مختلف تفاوت­های معنی داری وجود دارد. تعیین (تشخیص) مهارت­های خاص یک رشته ورزشی به اندازه ویژگی­های فیزیولوژیکی و آنتروپومتریکی در ورزش­های مختلف اهمیت دارد و برای اجرا حیاتی می­باشد. (9)

برای دستیابی به این توانایی­های جسمانی، اندازه­های آنتروپومتریک، پارامترهای ترکیب بدن مثل درصد چربی بدن و توده چربی آزادو ریخت بدنی معمولاً استفاده می­شود.

بسکتبالیست­ها و والیبالیست­ها معمولاً بلندتر از دیگر ورزشکاران هستند (34)

با توجه به این که از مهم ترین عوامل پیروزی در مسابقات ورزشی، داشتن ظرفیت­های فیزیولوژیکی و ویژگی­های فیزیکی خاص است , اطلاع از جنبه­های آناتومیکی چون: قد، وزن و توده­ی بدنی می­تواند دریچه­های جدیدی را در مورد وضعیت افراد برای مربیان بگشاید.

نتایج چندین تمرین تحقیق در زنان و مردان والیبالیست نشان داد که چابکی، قدرت و نوع پرش عمودی در اجرای والیبالیست­ها اثر دارد.

در طول یک مسابقه والیبال با شدت بالا و در حین مسابقه بازیکنان دائماً در حال پرش و فرود هستند. این پرش­ها می­توانند با دور خیز (مانند پرش اسپک) و بدون دورخیز (پرش دفاع) باشد.

طبیعت پرش و نوع مسابقه و نوع پرشی که در آن انجام می­شود باید برای اجرای موفق در نظر گرفته شود.

چندین مطالعه رابطه قوی بین قدرت و توان و اجرای پرش عمودی را نشان دادند اگرچه به نظر می­رسد که این رابطه ممکن است نسبت به نوع ورزش و سطح ورزشکار تفاوت کند. (21)

ابعاد آنتروپومتریک در سطحی که ورزشکار طی رقابت کسب می­کند اثر زیادی دارد، و همچنین در مهارت­های اجرای تکنیکی ورزشکار دخیل هستند. اهداف مربیان برای انتخاب بازیکن باید حساب شده و دقیق باشد، ابتدا اندازه طول اندام­ها و محیط اندام­ها و همچنین میزان چاقی باید در نظر گرفته شود و سپس قدرت و وزن آن­ها و سپس سطح مهارت اجرای آنها باید در نظر گرفته شود. ابعاد آنتروپومتریکی اساس و پایه مهارتهای ورزشی هستند و ویژگی­های حرکتی را تحت تأثیر قرار می­دهند، در طول پروسه انتخاب بازیکن در این رشته ،عواملی همچون اندازه­ میزان چربی، عضلات و استخوان­ها نیز اطلاعاتی به مربیان می­دهد (22).

تعیین اندازه­های آنتروپومتریک برای انتخاب بهترین ورزش برای بازیکن مورد نیازهستند و پیش بینی می­شود که رسیدن به سطح بالای اجرا در آینده با توجه به این اطلاعات برای تیم­ها برای هر رده سنی می­تواند مفید  باشد. (12)

حال این سوالات در مورد رشته والیبال مطرح است که :

آیا رابطه ای بین ویژگی های آنتروپومتریک و اجرای والیبالیست ها وجود دارد؟

آیا در پستهای مختلف رابطه­ای بین ویژگیهای آنتروپومتریک بازیکنان با عملکرد آنها وجود دارد؟

این پژوهش در پی پاسخ به سوالات فوق طرح واجرا شد.

لذا با توجه به موارد یاد شده فوق این پژوهشگر در نظر دارد تا رابطه برخی از ویژگیهای پیکری با عملکرد بازیکنان والیبال مرد نخبه را مورد مطالعه قرار دهد.

1-3ـ ضرورت و اهمیت پژوهش:

به دلیل نیاز باشگاه­ها و کشورها به پرورش بازیکنان با استعداد جوان، در کنار مربیان، مأموران استعدادیابی و مدیران که هر کدام عنصر کلیدی در فرآیند استعدادیابی و پرورش استعدادها بشمار می­روند، حضور دانشمندان علوم ورزشی نیز می­تواند نقش مهمی در این فرایند داشته باشند.

از سوی دیگر شفافیت ارتباط بین ساختارهای نوع پیکری و اجرای ورزشی بهینه در سنین بزرگسالی می­تواند به کسب نتایج بهتر و هدفمند در زمینه­ی استعدادیابی والیبال و کاهش خطای اجرا در سنین بزرگسالی کمک شایانی بکند. دانشمندان علوم ورزشی باید مراحل کلیدی در فرآیند استعدادیابی و ارتباط ساختارهای بدنی به ویژگی­های روانی و سایر حیطه­های مربوط به والیبال نوین را آموزش دیده و با آن آشنایی لازم را داشته باشند تا به مفاهیم علمی والیبال تسلط یابند.

در بیشتر موارد کشف استعدادها و پرورش آن­ها بر عهده­ی افرادی قرار دارد که آموزش ندیده­اند و یا دارای آموزش اندک در زمینه­ی شناخت رشد و بلوغ و ویژگی­های بدنی و آثار بالقوه آن­ها بر فرآیندهای انتخاب و اجرا هستند.

مهارت­های پایه­ای والیبال که در سنین نونهالی و نوجوانی آموخته می­شوند، می­توانند در بزرگسالی تحت تأثیر رشد جسمانی و تغییرات بدنی قرار گیرند که این می­تواند حتی حرکت ورزشکار را تثبیت کرده و یا تغییر دهد. بنابراین ضروری بنظر می­رسد تا با درک ارتباط بین عوامل پیکری و اجرای ورزشی والیبال از از بین رفتن انرژی و استعداد جلوگیری کرده و از کسب نتایج مطلوب اطمینان حاصل کرد.

یک تیم والیبال مانند سایر ورزش­های توپی نه تنها به مهارت­های تکنیکی و تاکتیکی نیاز دارد بلکه با آمادگی جسمانی نیز سروکار دارد.

در طول یک فصل، مربیان والیبال بر روی اهداف تکنیکی و تاکتیکی تمرکز می­کنند و حجم تمرینات قدرتی را پایین می­آورند که این ممکن است موجب تغییرات ناخواسته در تیم شود. (27)

والیبال از ورزش­های اینتروال با شدت تناوبی می­باشد و در این ورزش تلاش­های ناگهانی، انفجاری و کوتاه مدت از حدود 2 تا 20 ثانیه معمولاً مورد نیاز است و از این رو ورزشکاران سطح بالا به وسیله توان عضلانی بالا در قسمت تنه و اندام­ها مشخص می­شوند.

والیبال شامل پرش، فرود، حرکات جانبی است و این حرکات باید متناوب و بدون استراحت در طول یک مسابقه 60 تا 120 دقیقه­ای انجام شود.

قدرت و توان برای موفقیت دراین رشته ضروری است. مربیان سطح بالا معمولاًبه تقویت آمادگی جسمانی اهمیت می­دهند. پس باید در نظر داشت علاوه بر بالا بردن سطح مهارت­ها، فاکتورهای آمادگی جسمانی نیز تقویت شوند. (23)

نکته­ی قابل توجه در مورد شاخص توده بدن (BMI) در این است که این شاخص، میزان درصد چربی و یا اضافه وزن را مشخص نمی­کند و به این علت کاربرد آن محدود است همچنین مانند جدول قدـ وزن ممکن است شاخص توده بدن یک شخص عضلانی (بدون چربی زیاد) مانند یک فرد چاق شود.

به هر حال BMI نسبت به جدول­های قد و وزن دقیق­تر بوده ولی نسبت به اندازه­گیری چربی زیرپوستی ضعیف­تر عمل می­کند. با این حال حداقل دو خلاصه پژوهش جدید در دسترس است که در آن­ها نتیجه­گیری شده، شاخص توده بدنی در ارزیابی چاقی نسبت به جدول وزن ـ قد از اعتبار بیشتری برخوردار است و نسبت به دیگر شاخص­های قد و وزن ارتباط قوی­تری با چربی بدنی دارد. ارتباط بین BMI و چربی بدنی تحت تأثیر عوامل از قبیل سن و جنس قرار می­گیرد به عنوان مثال افراد مسن­تر ممکن است چربی بدنی بیشتری نسبت به جوان­ترهایی با همان BMI داشته باشند.

مطالعات کمی در مقالات ذکر شده اند که با مشخصه های مورفولوژیکی والیبالیستهای زن سروکار داشته باشند و کل طیف آنها را بررسی نکرده اند چرا که اینها با کمبود معیارهای سنجشی برای اندازه گیری ساختار بدنی یا ترکیب بدنی یا سنجشهای گوناگون بدن انسان مواجه بوده اند.

در برخی مطالعات تنها جرم و ارتفاع بدن گزارش شده است و برخی دیگر تنها شاخصهای ترکیب بدن را ذکر کرده اند و تعداد اندکی از این مطالعات هم به توصیف متغیرهای ساختار بدنی پرداخته اند.

1-4ـ اهداف پژوهش:

1-1-4هدف کلی:

هدف از این مطالعه تعیین رابطۀ برخی از ویژگیهای آنتروپومتری با عملکرد والیبال در والیبالیستهای مرد نخبه می باشد.

2-1-4اهداف ختصاصی عبارتند از:

1- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

2- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

3- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد اسپک بازیکنان والیبال مرد نخبه

4- تعیین رابطه بین BMI بازیکنان با عملکرد اسپک  بازیکنان والیبال مرد نخبه

5- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

6- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

7- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکردسرویس بازیکنان والیبال مرد نخبه

8- تعیین رابطه بینBMI بازیکنان با عملکردسرویس  بازیکنان والیبال مرد نخبه

9- تعیین رابطه بین سن بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

10- تعیین رابطه بین قد بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه

11- تعیین رابطه بین وزن بازیکنان با عملکرد پرش عمودی بازیکنان والیبال مرد نخبه