از جمله جرایمی که در آن رایانه هم وسیله ارتکاب جرم است و هم موضوع آن، جعل رایانه‌ای است.

«جعل در لغت به معنای دگرگون کردن، منقلب نمودن، قراردادن، آفریدن و وضع کردن، ساختن و ایجاد کردن به کار رفته است»[۱]

امروزه به دلیل گسترش ارتباطات تجاری، سیاسی و علمی از یک طرف اعتبار و ارزش اسناد بسیار بیشتر از گذشته گردیده است که به همین دلیل جعل این اسناد با پاسخ شدید جامعه مواجه می‌باشد و از طرف دیگر به دلیل هزینه‌های نگهداری اسناد نوشته, بسیاری از مبادلات در جهان به وسیله اسناد الکترونیکی صورت می‌گیرد به طوری که تمام داد و ستد‌های تجاری در بعضی از بنادر جنوب شرقی آسیا فقط با اینگونه اسناد صورت می‌پذیرد. «اسناد الکترونیکی دارای خصوصیاتی می‌باشند که آنها را از دلایل و مدارک کاغذی سنتی متمایز می‌سازد»[۲]

مهمترین خصوصیت نسخه الکترونیکی یک سند این است که می‌تواند با تصویری که از آن برداشته شده یکسان نباشد، امکان دارد فقط در جریان بررسی نسخه الکترونیکی، اطلاعات مخفی شده مهم آن قابل رؤیت باشد, در نتیجه داشتن تصویر الکترونیکی یک سند یا مدرک می‌تواند نسبت به نسخه به ظاهر کامل آن، اطلاعات بیشتری را به ما ارائه دهد.

همچنین داده‌های الکترونیکی را می‌توان به صورت بسیار فشرده‌ای ذخیره کرد و این عمل باعث می‌شود که نقل و انتقال داده‌های الکترونیکی و از بین رفتن آنها نسبت به دلایل و مدارک کاغذی آسان‌تر شود و داده‌های الکترونیکی نسبت به اسناد و مدارک کاغذی آسیب‌پذیر‌تر هستند و در مقایسه با اطلاعات مندرج در پرونده‌های کاغذی به آسانی می‌توان این داده‌ها را دستکاری یا جعل کرد، ضمن اینکه این دستکاری را می‌توان با استفاده از دانش فنی مناسب راحت‌تر پنهان داشت.

در مورد دلایل و مدارک مجرمانه کاغذی، معمولاً افراد به تنهایی می‌توانند مدارک در دسترس را بازبینی کنند و موارد و مطالب دال بر مجرمیت را به راحتی تخریب کرده یا تغییر دهند، با ظهور رایانه انجام این امور نیز پیچیده‌تر شده است.

«هنوز این امکان وجود دارد که بتوان دلایل و مدارک موجود در قالب‌های الکترونیکی را دستکاری یا پاک کرد، اما برای سرپوش گذاشتن بر این دستکاری یا تخریب اساسی ادله الکترونیکی نیاز به کمک یک متخصص رایانه است»[۳]

[۱] – معین، محمد، فرهنگ فارسی، تهران، امیرکبیر، ۱۳٧۵

[۲] – گاتن اگن، ادله‌ الکترونیکی، ترجمه مصیب رمضانی تهران، شورای عالی توسعه قضایی، شورای عالی اطلاع‌رسانی ٨۳

[۳] – حسن نامی، رایانه و جعل اسناد الکترونیکی، مراجعه به اینترنت