بین المللی دولتی و غیر دولتی

 

 

 

قرن بیستم عصر همکاری های بین المللی است بنحوی که علاوه بر دولتها سازمان های بین المللی نیز تابعان حقوق بین الملل را تشکیل می دهند. سازمان های بین المللی دارای شخصیت حقوقی بوده و روابط آنها به موجب سند تشکیل دهنده ای که صلاحیت و اختیاراتشان را معین می کند، نهادینه گردیده است. معمولاً سازمان های بین المللی ماهیت های گوناگونی دارند و در چارچوب نهادها و کارگزاری های خاص با وظائف معین و مستمر فعالیت می کنند.

 

این سازمان ها اعم از دولتی و غیر دولتی با مسائل فراگیر جهانی در ارتباط اند. از جمله اهداف سازمان ها ایجاد ساختاری است که به جای اندیشیدن به منافع خصوصی، منافع عام جامعه بین المللی را مد نظر قرار دهند. به علاوه سازمان ها موظف اند جهت ایجاد نظم بین المللی و محیطی با ثبات در صحنه جهانی اقدام کنند. در همین راستاست که با حقوق بشر نیز در ارتباط بوده، بنحوی که عدم رعایت آن مسأله ای مربوط به نظم و امنیت بین المللی می باشد. گستره فعالیت سازمان های بین المللی اعم از دولتی و یا غیر دولتی متنوع می باشد و همچنین بسیاری از این  سازمان ها حقوق بشر مهاجران را مورد توجه قرار داده اند.

 

 

 

 

 

گفتاراول: حمایت از مهاجران در چارچوب سازمان ها و نهادهای بین المللی

 

اعضای سازمان های بین المللی بین دولتی دولتهای مستقلی اند که با یکدیگر در امور گوناگون همکاری می کنند. هر چند قلمرو فعالیت آنان ممکن است متفاوت بوده و در سطح جهانی و یا منطقه ای فعالیت داشته باشند. این سازمان ها شامل سازمان ملل متحد و همچنین سایر سازمان های بین المللی دولتی می گردند. در چارچوب سازمان ملل متحد نیز می توان از ارکان، نهادهای فرعی و آژانس های تخصصی این سازمان نام برد. به علاوه نهادهای بین دولتی مبتنی بر معاهده از جمله کمیته حقوق بشر و یا سایر کمیته ها را که در چارچوب یک سند شکل گرفته اند می توان اشاره کرد که اعضای یک معاهده این نهادها را تشکیل داده و جهت اعمال وظائفی در راستای آن معاهده اقدام و فعالیت می نمایند. سایر نهادها و سازمان های بین المللی نیز وجود دارند که با توجه به اینکه اعضای آنها را دولتها تشکیل می دهند و در
زمینه های گوناگون فعالیت می کنند، اما موضوعات مختلفی که مورد توجه آنان بوده و در آن
زمینه ها فعالیت می کنند به مهاجران و حقوق آنان نیز مربوط شده و از آنان حمایت
نموده اند. بنابراین در این گفتار تحت عنوان سازمان ها و نهادهای بین المللی بین دولتی در یک تقسیم بندی کلی سازمان ملل متحد، نهادهای مبتنی بر معاهده و سایر نهادها و سازمان های بین المللی بین دولتی مورد نظر می باشد که مورد بررسی قرار می گیرند.

 

 

 

بند اول: حمایت از مهاجران در چارچوب سازمان ملل متحد

 

الف) حمایت از مهاجران در چارچوب ارکان اصلی مربوطه سازمان ملل متحد[۱]

 

(۱) مجمع عمومی سازمان ملل متحد

 

مجمع دارای ۶ کمیته در زمینه های گوناگون می باشد. این رکن سازمان ملل متحد هر ساله موضوعات حقوق بشری را که مربوط به انسان ها در سر تا سر جهان است به کمیته سوم خود تحت عنوان ” کمیته امور اجتماعی، بشردوستانه و فرهنگی” ارجاع می دهد. کمیته سوم در بررسی این مسائل با شورای حقوق بشر و گزارشگران ویژه در ارتباط است. همچنین مرتباً جهت حمایت از جایگاه زنان، مسائل مربوط به مردمان بومی، وضعیت پناهندگان و مهاجران و سایر مسائل حقوق بشری اقدام می کند. بسیاری از قطعنامه های حقوق بشری مجمع عمومی در خصوص کشورهای خاص از این کمیته صادر شده است.[۲]

 

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در می ۲۰۱۱ میلادی جلسه تبادل نظری برگزار نمود که تحت عنوان “مهاجرت بین المللی و توسعه[۳]” می باشد. بحث اصلی این جلسه بر حول دو محور قرار داشت:۱- سهم مهاجران در توسعه، ۲- بهبود همکاری های بین المللی در زمینه مهاجرت و توسعه.[۴]

 

از آنجا که مهاجرت می تواند آثار مثبتی به همراه داشته باشد، در راستای نائل شدن به اهداف هزاره توسعه مورد توجه مجمع عمومی قرار گرفته است. نه تنها مهاجران بر توسعه و اوضاع اقتصادی تأثیر گذارند بلکه، بیکاری و عدم ایمنی اقتصادی نیز می تواند مهاجران را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین این تأثیر متقابل مورد توجه مجمع بوده است.[۵]

 

همچنین لازم به ذکر است که آژانس کار و کمک برای پناهندگان فلسطینی در خاور نزدیک (آندوا)[۶] در سال ۱۹۴۹ میلادی با تصمیم مجمع عمومی جهت کمک به آوارگان فلسطینی تأسیس گردید. فعالیت های این آژانس و کمیساریای پناهندگان عموماً از یک نوع است. آوارگان[۷] فلسطینی قبل از تأسیس این آژانس تحت پوشش یک ارگان سازمان ملل متحد بودند. از این جهت بعد از تأسیس آژانس در اواسط سال ۱۹۸۷، ۲/۲ و بیش از این تعداد میلیون نفر پناهنده فلسطینی ثبت نام شده اند. برنامه های بهداشتی آژانس در وضعیت جسمانی و حفظ محیط زیست آنان تأثیر فراوانی داشته است. تجمع جمعیت پناهنده در هر کیلومتر مربع غزه منجر به کمبود مسکن، بیکاری فزاینده و آلودگی منابع آبی گردیده بود. آنگونه که اساسنامه آژانس مقرر کرده، وظیفه اصلی آن کمک به پناهندگان فلسطینی بود، اما به عنوان یک نهاد دائمی درآمد و بارها مورد تعرض مقامات صهیونیستی واقع شد.[۸]

 

مجمع عمومی تاکنون قطعنامه های گوناگونی را در زمینه حمایت از مهاجران صادر نموده است که از جمله آنها عبارتند از:

 

(۱) قطعنامه شماره ۹۳/۵۵ اعلام ۱۸دسامبر به عنوان روز جهانی مهاجران، اجلاس پنجاه و پنجم،۲۸ فوریه۲۰۰۱ میلادی،[۹]

 

(۲) قطعنامه۸۸/۵۵ کنوانسیون بین المللی حمایت از کارگران مهاجر و اعضای خانواده آنها،اجلاس پنجاه و پنجم،۲۱ فوریه ۲۰۰۱ میلادی،[۱۰]

 

(۳) قطعنامه شماره ۱۴۳/۵۸ خشونت علیه زنان کارگر مهاجر،اجلاس پنجاه و هشتم،۱۰ فوریه ۲۰۰۴ میلادی،[۱۱]

 

(۴) قطعنامه شماره۲۲۷/۶۰ مهاجرت بین المللی و توسعه،اجلاس شصتم،۷آوریل ۲۰۰۶ میلادی،[۱۲]

 

(۵) قطعنامه شماره ۱۸۴/۶۳ حمایت از مهاجران،اجلاس شصت و سوم،۱۷مارس ۲۰۰۹ میلادی.[۱۳]

 

 

 

(۲) شورای امنیت

 

مهاجرت بین المللی مسأله ای است که در ارتباط با امنیت دولتها می باشد. بنحوی که مهاجرت های غیر قانونی می تواند عاملی برای تهدید مرزها محسوب شود. مرزها به طور کامل قابل کنترل نیستند و از این جهت ضروری است تا برای حفظ امنیت کشورها از یکسو و ترویج و تقویت شرائط مهاجرت های قانونی از سوی دیگر با جرائم فرامرزی و مهاجرت های غیر قانونی از طریق شناسایی علل وقوع آنها مبارزه گردد. امنیت همواره در برنامه ها و سیاست های مهاجرتی مد نظر بوده است. نه تنها مهاجران همواره تهدیدی علیه امنیت ملی کشورهای میزبان تلقی شده اند، شورای امنیت سازمان ملل متحد وضعیت های خاصی را نیز مورد توجه قرار می دهد که درگیری های داخلی در نتیجه مهاجرت های عظیم انسانی تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی نیز می باشد.  زمانی که دولتها اقدامات اضطراری و کنترل مهاجرت را تشدید می سازند همواره توجه به امنیت بدون توجه به حمایت از پناهندگان و استانداردهای حقوق بشری ممکن نمی باشد. بعد از سال ۲۰۰۱ میلادی بود که شورای امنیت سازمان ملل متحد از دولتها درخواست کرد تا کنترل بر مرزها و رسیدگی اسناد سفر را جهت جلوگیری از تردد تروریست ها تشدید کنند. هر چند این اقدامات جهت تضمین امنیت بوده است، اما بایستی در این راستا متوجه حقوق مهاجران نیز بود تا این امر سبب تسهیل تبعیض علیه آنان نگردد. در حقیقت مسائلی چون مهاجرت اجباری و تروریسم مورد توجه شورای امنیت بوده و کنترل بر مرزها و رسیدگی به اسناد را اقتضاء نموده است.[۱۴]

 

 

 

 

 

(۳) شورای اقتصادی و اجتماعی

 

به موجب منشور سازمان ملل متحد شورای اقتصادی و اجتماعی مسئول ترویج استانداردهای عالی زندگی، پیشرفت اقتصادی و اجتماعی، تشخیص راه حل هایی برای اقتصاد بین الملل، تسهیل همکاری های فرهنگی و آموزشی بین المللی و تشویق رعایت جهانی حقوق بشر و آزادی های اساسی برای همگان است. مسائل مربوط به مهاجرت از جمله توسعه و سلامت مورد بررسی در شورا بوده است. به طور کلی شورای اقتصادی و اجتماعی یک نهاد قابل توجه برای بحث و ارائه توصیه های ضروری در خصوص مسائل مربوط به مهاجرت از جمله توسعه، سلامت، پناهندگان، آوارگان، مسائل مربوط به جنسیت و مهاجران تشکیل می دهد. شورای اقتصادی و اجتماعی همچنین از تعدادی کمیسیون تخصصی و منطقه ای در این زمینه ها گزارشاتی دریافت نموده و قسمتی از وظائف شورا ترسیم ارتباط میان فعالیت نهادهای تخصصی است.

 

کمیسیون های تخصصی شورا که موضوع فعالیت آنان به نحوی مرتبط با مهاجران است عبارتند از:

 

۱- کمیسیون جلوگیری از جرم و عدالت کیفری[۱۵] که از جمله در خصوص قاچاق اشخاص و مهاجران فعالیت نموده است،

 

۲- مرکز جلوگیری از جرائم بین المللی[۱۶] است که فعالیت مربوط به مهاجرت این مرکز جلوگیری از تروریسم و سایر جرائم مرتبط با مهاجرت است،

 

۳- کمیسیون حقوق بشر که در زمینه حقوق مهاجران، مهاجرت اجباری، همگرایی و جابجایی های غیر قانونی فعالیت نموده است،

 

۴- کمیسیون جمعیت و توسعه[۱۷] که به مسأله جمعیت و توسعه مربوط به مهاجرت پرداخته است. کمیسیون هایی نیز در سطح مناطق دارد که در زمینه های مربوط به مهاجرت فعالیت می نمایند که از جمله کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای آفریقاست[۱۸] و در زمینه مهاجرت کار و توسعه فعالیت می نماید.[۱۹]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(۴) دبیرخانه

 

در چارچوب دبیرخانه دو ارگان اصلی در زمینه مهاجرت فعالیت می کنند. اولین مورد اداره هماهنگی امور بشردوستانه[۲۰] است که اهداف آن کاستن آلام انسانی در بلایا و دفاع و حمایت از رعایت حقوق انسان های نیازمند، ترویج آمادگی، جلوگیری و تسهیل راه حل های پایدار است. همچنین بر حمایت و کمک به آوارگان که شامل تعهدات، تحقیقات،انتشار اطلاعات و راهکارها می گردد تأکید نموده است. مورد دوم شعبه جمعیت سازمان ملل متحد[۲۱] است که در دبیرخانه فعالیت می نماید و مسئول کنترل و ارزیابی طیف وسیعی از گرایش ها و سیاست های مربوط به جمعیت می باشد. در برنامه های مربوط به مهاجرت می توان از تخمین ها و پروژه های جمعیت شناسی سازمان ملل متحد نام برد که توسط شعبه مزبور برای همه کشورها و مناطق جهان انجام می شود. این موارد شامل ارزیابی های جداگانه برای نواحی روستایی و شهری بوده و به عنوان یک استاندارد که شامل مجموعه ای از ارقام مربوط به جمعیت برای استفاده در سرتاسر سیستم سازمان ملل متحد است به کار می رود. مهاجرت بین المللی نیز در این پروژه ها مد نظر بوده و از جمله ارتباط میان جمعیت، توسعه و مهاجرت از مسائل مورد توجه بوده است.

 

دبیر کل سازمان ملل متحد نیز در موارد بسیاری بر اهمیت و نقشی که مهاجرت های بین المللی دارند اشاره نموده است، از جمله به مناسبت روز جهانی مهاجران در ۱۸ دسامبر سال ۲۰۱۰ میلادی دبیر کل وقت بیان نمود که مهاجرت می تواند به نفع همگان باشد، زمانی که ایمن بوده و از کانال های قانونی انجام شود. همچنین بر نقش مهاجران در اقتصاد جهانی توجه نموده و تجارب مهاجران را اعم از مثبت و منفی می داند. برای بسیاری از مهاجران مهاجرت یک تجربه مثبت است، در حالی که برای عده ای نیز می تواند تجربه ای از نقض حقوق بشر و بیگانه ستیزی باشد. در نهایت به این امر اشاره می کند که صرفنظر از وضعیت مهاجرتی بایستی حقوق تمام اشخاص به موجب حقوق بین الملل رعایت گردد و براساس اعلامیه جهانی حقوق بشر تمام بشر آزاد متولد شده و از جهت حیثیت و برخورداری از حقوق برابرند.[۲۲]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ب: حمایت از مهاجران در چارچوب نهادهای فرعی سازمان ملل متحد

 

(۱) کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد[۲۳]

 

سازمانی حقوق بشری و بشر دوستانه است. این کمیساریا مفهوم حمایت موقت را به کار برده است.[۲۴] اختیارات کمیساریا در خصوص پناهندگان به طور عموم شامل حال آوارگان داخلی نیز می گردد، اما اختیار کلی در این زمینه وجود ندارد، بلکه در موارد خاصی با درخواست دبیر کل اقدام نموده است، بویژه در مواردی که به مشکلات پناهندگان مرتبط می شود.

 

اجرای حق بشری بازگشت به وطن از چالش هایی بوده است که همواره پناهندگان و در نتیجه کمیساریا با آن روبرو بوده است و بازگشت اختیاری منوط به تغییر شرائطی است که سبب فرار بوده است. از این جهت است که کمیساریا می تواند اقدامات مؤثری انجام دهد، از جمله نقض حقوق بشر را مشاهده و گزارش نماید. همچنین برای مطالبه جبران خسارات براساس اطلاعات داده شده عمل نماید. کمیساریا نهادی است که برای جمعیت بی خانمان ایجاد امنیت می کند و سعی دارد به طور عینی تهدیدهای ملموس را از بین ببرد. زمانی که مردم با شرائط غیر قابل زندگی روبرو می شوند در حقیقت طیف کاملی از حقوق بشر نقض گردیده و در درجه اول پناهندگان قربانی می باشند. از این جهت بایستی راه حل هایی جستجو شود که حقوق مهاجران و در معنای خاص حقوق پناهندگان مورد توجه قرار گیرد.[۲۵]

 

براساس منشور سازمان ملل متحد هدف اصلی حفظ صلح و امنیت بین المللی است. با تأثیری که مهاجرت و در مفهوم اخص پناهندگی بر امنیت دارد، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در فوریه ۱۹۴۶ میلادی قطعنامه ای[۲۶] تصویب کرد و مسئولیت سازمان ملل متحد را در خصوص مسائل مربوط به پناهندگی و حمایت از آنان مورد تأکید قرار داد. بعد از آن مجمع عمومی در نیمه دوم سال ۱۹۴۶ میلادی سازمان بین المللی پناهندگان[۲۷] را تأسیس کرد. هدف از تأسیس این سازمان کمک به بازگشت آوارگان، پناهندگان و زندانیان جنگی که ۲۱ میلیون نفر آنان در اروپا پراکنده بودند می بود. سازمان مزبور در ابتدا به عنوان آژانس تخصصی و موقتی ملل متحد تأسیس شد.

 

در سال ۱۹۴۹ میلادی مجمع عمومی تصمیم گرفت حمایت از پناهندگان را رأساً بر عهده بگیرد. از این جهت طی قطعنامه شماره(v)428 در سال ۱۹۵۰ میلادی اساسنامه کمیساریای عالی ملل متحد برای پناهندگان تصویب گردید. بعد از تشکیل کمیساریا شورای اقتصادی اجتماعی در سال ۱۹۵۱ میلادی کمیته مشورتی کمیساریا را که از ۱۵  کشور عضو و غیر عضو سازمان ملل متحد بودند تشکیل داد. پیگیری سیاست ها و رویه های مجمع عمومی و شورای اقتصادی اجتماعی در زمینه حمایت از پناهندگان بر عهده کمیته بود و نظارت بر اجرای این موارد جزء وظائف کمیساریا به شمار می آمد.

 

براساس قطعنامه مجمع عمومی[۲۸] وظائف کمیساریا به صورت ذیل تعیین گردید:

 

– تهیه و تصویب کنوانسیون های بین المللی برای حمایت از پناهندگان، نظارت بر اجرا و ارائه تغییرات لازم در آنها،

 

– بررسی راهکارهای مربوط به بهبود وضعیت پناهندگان با انعقاد قراردادهای ویژه با دولتها،

 

– حمایت از ابتکارهای عمومی و خصوصی جهت بازگشت آزادانه پناهندگان و یا جذب آنان در جوامع پذیرنده،

 

– هماهنگی و تسهیل همکاری با سازمان های داوطلب جهت کمک به پناهندگان.

 

در اولین پاراگراف اساسنامه کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان نیز یکی از وظائف اساسی کمیساریا حمایت از پناهندگان به عنوان مهاجران اجباری و ارائه راه حل های پایدار تعیین گردید. اساسنامه کمیساریا تأکید دارد که وظائف کمیساریای عالی ماهیت کاملاً غیر سیاسی، انسان دوستانه و اجتماعی دارد. براساس سابقه ای که کمیساریا دارد در مواردی نیز که افراد در اثر سلطه استعمار در کشور خود آواره شدند و یا بعد از استقلال به سرزمین خود بازگشته اند کمک هایی ارائه داده است.[۲۹]

 

 

 

(۲) کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد[۳۰]

 

مجمع عمومی سازمان ملل متحد توسط قطعنامه ۴۸/۱۴۱ در ۲۰ دسامبر ۱۹۹۳ میلادی کمیساریای عالی حقوق بشر را تأسیس نمود. کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد به عنوان نهاد جهانی در زمینه حقوق بشر مسئول رهبری برنامه حقوق بشر ملل متحد و ترویج و حمایت از حقوق بشر تعیین شده براساس منشور ملل متحد و قوانین بین المللی حقوق بشر است. این کمیساریا می کوشد حمایت از تمام حقوق بشر را محقق کند و مردم را توانمند سازد تا حقوق خود را بشناسند و به کسانی که مسئول حمایت از چنین حقوقی اند یاری دهند. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای حقوق بشر بخشی از دبیرخانه سازمان ملل متحد است و به وسیله کمیسر عالی حقوق بشر (منصبی که در سال ۱۹۹۳ میلادی شکل گرفت)، اداره می شود. این نهاد حوزه های کاری متنوعی دارد که از جمله می توان به اقلیت ها، مهاجران، مردمان بومی، قاچاق، سیاست های امنیتی و جهانی شدن اشاره نمود.[۳۱]  کمیساریا دارای یک کار گروه برای مهاجرت است. این نهاد شیوه حمایت از حقوق بشر را برای مهاجرت در سر تا سر فعالیتش ترویج می دهد. به طور خاص نیز از گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در زمینه حقوق بشر مهاجران و گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در زمینه عبورومرور و خدمات ارائه شده کمیته کارگران مهاجر حمایت می کند. همچنین این کمیساریا[۳۲] همکاری های میان کشورها را در زمینه تردد و جابجایی افراد مهاجر توسط اصول پیشنهادی و راهکارهای حقوق بشری خود ارائه و توسعه می دهد. مسائل مهاجرت، توسعه و حقوق بشر در سطح منطقه ای و همچنین در سطح کشورها از طریق طیف وسیعی از برنامه ها همچون نهادهای ملی حقوق بشری مورد خطاب واقع شده اند.[۳۳]

 

کمیساریا در گزارش جهانی سال ۲۰۰۰ میلادی نشان داد که بسیاری از کشورهای فقیر جهان میزبان جمعیت پناهنده هستند و نیز کمیسر عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در خصوص سیل عظیم پناهندگان به سمت کشورهای توسعه یافته ابراز نگرانی کرد. برخی پناهندگان برای سال ها تبعید و از کشور خود اخراج شده اند. در گزارش اشاره گردیده که بایستی مقدمات صلح در خصوص تعارضات طولانی مدت عملی گردد تا پناهندگان بتوانند به کشور خود باز گردند. در گزارش مزبور می توان از گروه دیگری که مورد حمایت این نهاد قرار می گیرند نام برد که شامل افراد بی تابعیت و یا افرادی که از یک سیستم ایمن تابعیتی برخوردار نیستند، می باشد. همانگونه که تعداد پناهندگان رو به افزایش است، از سال ۲۰۰۴ میلادی تعداد افراد بی تابعیت نیز افزایش یافته و کمیساریا از آگوست ۲۰۱۰ میلادی اقداماتی را جهت توجه به وضعیت این افراد و کمک به آنان آغاز نموده است.[۳۴]

 

 

 

(۳) مؤسسه تحقیق و کارآموزی سازمان ملل متحد[۳۵]

 

اثر مهمی که مهاجرت مغزها در توسعه و یا عدم توسعه کشورها دارد، سبب شده تا این مسأله جنبه جهانی داشته باشد و از چندین سال پیش مورد مطالعه سازمان های تخصصی قرار گیرد که از جمله می توان مؤسسه تحقیق و کارآموزی ملل متحد را نام برد. دبیر کل سازمان ملل متحد با همکاری مؤسسه تحقیق و کارآموزی گزارشی به بیست و سومین دوره اجلاسیه مجمع عمومی تسلیم کرد که در آن جنبه های مختلف مهاجرت مغزها تجزیه و تحلیل گردیده است.

 

مؤسسه مزبور تحقیقات خود را درباره مهاجرت مغزها به طرق مشروح ذیل ادامه داده است:اولاً انتشار نشریه ای که در آن علت و نتایج و اشکالات ناشی از فرار مغزها و همچنین طرق جلوگیری و یا خنثی کردن اثرات منفی آن تشریح گردیده است. ثانیاً پرسشنامه هایی به کشورهای در حال توسعه ارائه داده است که در آن از تعداد مهاجرین و تعداد دانشجویانی که از سال ۱۹۵۵ میلادی به خارج از کشور عزیمت کرده اند و نام کشورهایی که در آنجا به تحصیل اشتغال دارند و طرز انتخاب کسانی که به خارج اعزام می شوند یا نوع گذرنامه ای که در دست دارند و سیاست و رویه دولتها در بازگشت آنان اطلاعاتی خواسته شد. این مؤسسه در نظر دارد تا با جمع آوری این اطلاعات بتواند نظر جامع و کاملی درباره کیفیت و کمیت مسأله فرار مغزها به دست آورده و قادر باشد عنداللزوم راهنمایی لازم را برای مقابله با این مشکل به کشورها نماید. مؤسسه همچنین در نظر دارد به طرزی سیستماتیک علت و چگونگی مهاجرت مغزها را بررسی نماید و از این جهت اقدام به تهیه و تمرکز روزافزون نیروی علم و تحقیق در کشورهای پیشرفته، شکاف بین جوامع توسعه یافته و نیافته می کند، زیرا شرط داشتن اقتصادی سالم و مترقی بهره مندی از نیروی فکری باروری است که بتواند علم و تکنولوژی را در راه بهره برداری درست از منابع ملی به کار گیرد.[۳۶]

 

در ۳ می ۲۰۰۷ میلادی این مؤسسه سمیناری تحت عنوان ” تسهیل مشارکت مهاجران در جامعه ” برگزار نمود. تمرکز این سمینار بر مشارکت مهاجران در کشور میزبان است. در حقیقت سهم مهمی که مهاجران در کشورها و جوامعی که در آن زندگی می کنند دارند، از جمله بحث حفظ هویت ملی و اقداماتی که در این جهت عملی می گردد، مورد توجه است. سمینار مزبور بر مداخلات اقتصادی، اجتماعی مهاجران به ویژه زنان و جوانان مهاجر تأکید نموده است.[۳۷]

 

 

 

(۴) کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد[۳۸]

 

این نهاد در سال ۱۹۶۴ میلادی تأسیس شد. هدف از آن ترویج همکاری های دوستانه کشورهای در حال توسعه در جهان اقتصاد است. تمرکز اصلی بر این است که سیاست های داخلی و اقدامات بین المللی، هر دو متقابلاً در ایجاد توسعه پایدار سهیم باشند. این نهاد در سه زمینه عمده فعالیت دارد:

 

۱- فعالیت به عنوان یک مرکز گفتگوی بین دولتی و رسیدن به اجماع نظر بدین وسیله،

 

۲- بر عهده گرفتن تحقیقات، تجزیه و تحلیل سیاست ها و مجموعه اطلاعات،

 

۳- ارائه کمک های فنی به کشورهای در حال توسعه به ویژه توجه به نیازهای کشورهایی که تازه توسعه یافته اند. نهاد مزبور در انجام وظائف خود با دول عضو، آژانس های سازمان ملل متحد و کمیسیون های منطقه ای همچنین با نهادهای ملی و سازمان های غیر دولتی همکاری می نماید.[۳۹]

 

این سازمان مرکز اصلی برخورد یکپارچه تجارت و توسعه است. در همین راستا یکی از اهداف این نهاد آن می باشد که مهاجرت را برای توسعه عملی سازد. ضمناً با خطاب قرار دادن عدم تقارن در سرمایه جهانی و بازارهای کار، پیشنهاد دادن تدابیر استراتژیک در زمینه مهاجرت، تجارت و توسعه و از طریق جلسات تخصصی و انتشارات کلیدی و به موجب سه محوراصلی (تحقیق و تحلیل،همکاری فنی و اجماع سازی بین الدولی) به نحو فعال فهم جهانی را ترویج می دهد. همچنین این سازمان پیشگام فعالیت های تحلیلی و آموزش به سیاست مداران و مذاکره کنندگان از توسعه و تغییر اقتصاد در طیفی از مسائل مربوط به چالش ها و فرصت های مهاجرت موقت، دستیابی های توسعه و اهداف هزاره سازمان ملل متحد، بهبود اطلاعات و آگاهی در زمینه گرایشات مربوط به فرار مغزها،و… بوده است.[۴۰]

 

براساس نظر آنکتاد اهمیت وجوه ارسالی به کشورهای در حال توسعه توسط مهاجران در حال افزایش است. حتی برای برخی از کشورها این وجوه اهمیت به مراتب بیشتری نسبت به سرمایه های مستقیم خارجیان دارند. وجوه ارسالی توسط کارگران مهاجر به کشورهایشان منفعت اقتصادی مهاجرت را ایجاد می کند و اینکه می تواند به کاهش فقر و توسعه اقتصادی و اجتماعی کمک نماید. در جلسه ای  متخصصان آنکتاد در صدد کشف ارتباط بین مهاجرت، درآمدهای ارسالی و توسعه بودند.[۴۱] شماری از مسائل مطرح شده توسط شرکت کنندگان در زمینه تسهیل جریان های بین المللی و چگونگی تقویت تأثیر آن بود.[۴۲] کشورهای میزبان ممکن است مهاجران را تهدیدی برای مشاغل در کشور خود قلمداد کنند. اما در حقیقت مشاغلی که مهاجران در این کشورها بر عهده می گیرند پتانسیل افزایش رفاه جهانی است. درآمدهایی که مهاجران به کشور خود می فرستند می تواند از کانال های سرمایه گذاری استفاده شود و حتی مهارت هایی که کسب می کنند در نهایت سبب توسعه کشورهای متبوع آنان نیز می گردد.

 

آنکتاد در حمایت از مهاجران بحران اقتصادی را آسیبی برای کارگران مهاجر می داند، بنحوی که بسیاری از آنها کار خود را از دست داده و به کشور خود باز می گردند. این بحران به طور عمده جریان های مهاجرتی را تحت تأثیر قرار می دهد. افول اقتصاد جهانی سبب ضربه به بخش های مختلفی می شود که بسیاری از مهاجران را استخدام می کنند. در این راستا نیاز به توافقات چند جانبه، تنظیم مهاجرت ها و تقویت و بهبود آثار توسعه ای آن مورد توجه است.[۴۳] این نهاد با تأکید بر تأثیر مهاجران در اقتصاد کشورها بر فرستادن درآمدهای مهاجران به کشور خود به طرق ارزان تر تأکید می کند. این در حالی است که هزینه های انتقال می تواند بسیار بالا باشد و همچنین فقدان سیستم های انتقال ایمن و قابل اطمینان مشکلاتی برای مهاجران ایجاد کند. انتقال درآمد سبب کاهش فقر در بسیاری از کشورهای در حال توسعه است و چنانچه به نحو مطلوب مدیریت شود سبب بالا رفتن استانداردهای زندگی می شود. این امر بهترین شیوه برای توسعه به جای سرمایه گذاری خارجی در کشورهاست. باید متذکر شد که در مباحث مربوط به درآمدها نباید حقوق مهاجران نادیده گرفته شود و توسعه نیز تنها با اصطلاحات اقتصادی معنا گردد.[۴۴]

 

 

 

(۵) برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد[۴۵]

 

برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد فعالیت های مربوط به محیط زیست سازمان ملل متحد را هماهنگ می کند و همچنین به کشورهای در حال توسعه در اجرای تدابیر مربوطه کمک می کند. این نهاد در نتیجه کنفرانس سازمان ملل متحد در زمینه محیط زیست انسانی در ژوئن ۱۹۷۲ میلادی تأسیس شد و همچنین دارای شش نهاد و ادارات مختلف منطقه ای است. برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در سرمایه گذاری و اجرای طرح های محیط زیست مربوط به توسعه فعالیت نموده است.

 

تغییرات محیط زیستی و آب و هوایی با مهاجرت در ارتباط است.[۴۶] در حقیقت به سه شیوه مجزا در آن تأثیر گذار می باشد: ۱- تأثیر مناطق گرمسیری قدرت کشاورزی را کاهش می دهد، ۲- افزایش تغییرات آب و هوایی که از جمله سبب سیل های رودخانه ای می گردد، همگی می تواند در آوارگی و بی خانمان شدن مؤثر باشد، ۳-افزایش مداوم سطح آب ها مناطق ساحلی را که میلیون ها نفر در آن ساکن اند تخریب می کند. از این جهت است که برنامه مزبور از راه حل های بلند مدت برای تغییرات محیط زیستی که مؤثر در مهاجرت بوده و شامل فعالیت در زمینه متوقف نمودن آسیب پذیری مناطق است حمایت می کند. به علاوه ارتباط زنجیروار میان این تغییرات و مهاجرت اجباری نقش آشکاری را در توسعه و ارزیابی های محیط زیستی نشان می دهد، نقشی که این سازمان به طور فعال به عنوان آژانس محیط زیست سازمان ملل متحد از آن برخوردار می باشد.[۴۷]

 

 

 

ج: حمایت از مهاجران در چارچوب مؤسسات تخصصی سازمان ملل متحد[۴۸]

 

(۱) سازمان بین المللی کار

 

سازمان بین المللی کار از سال ۱۹۱۹ میلادی به عنوان آژانس تخصصی سازمان ملل متحد در مسائل مربوط به مهاجرت کار در ارتباط بوده است. این سازمان پیشگام کنوانسیون های بین المللی برای هدایت تدابیر مهاجرتی و حمایت از کارگران مهاجر نیز می باشد. تمام بخش های اصلی این سازمان در زمینه مهاجرت کار و در چارچوب ” دهه کار برای همه” فعالیت می کنند. همچنین سازمان شیوه مبتنی بر حقوق در مورد مهاجرت کار را ارائه نموده و مشارکت سه جانبه ای را ترویج می دهد.[۴۹] در سال ۱۹۱۶ میلادی و در انگلستان کنفرانس بین المللی اتحادیه های کارگری برگزار شد و کارگران مهاجر مورد توجه قرار گرفتند. سرانجام در سال ۱۹۱۹ میلادی حمایت از کارگران مهاجر یکی از اولویت های کاری قرار گرفت و حمایت از کارگرانی که خارج از کشور کار می کنند، در مقدمه اساسنامه سازمان بین المللی کار تصریح گردید. بعد از جنگ جهانی دوم در ارتباط با مهاجرت اسنادی نیز توسط سازمان تصویب گردیده است.[۵۰] این اسناد مستقیماً حمایت از حقوق کارگران مهاجر را مد نظر قرار داده اند.آمارهای سازمان بین المللی کار در زمینه مهاجرت نیروی کار نشان می دهد که حدود ۹۰ میلیون نفر خارج از وطن خود مشغول کار و زندگی اند. نرخ رشد جمعیت مهاجر از دهه ۶۰ تا دهه ۹۰ دو برابر شده است. حداقل ۱۵ درصد نیروی کار مهاجر بی قاعده و غیر رسمی مشغول به کارند.

 

سازمان بین المللی کار[۵۱] عضو کمیته رهبری فعالیت های جهانی جهت حقوق کارگران بوده و با سایر اعضاء به طور فعال طرح سازمان ملل متحد در بنیان روز جهانی مهاجران را ترغیب نموده است. این سازمان با کمیساریای پناهندگان در کشور افغانستان طرحی جهت جابجایی جمعیت میان افغانستان، پاکستان و ایران ارائه داده است. این پروژه بازگشت پناهندگان افغان به موطن خویش و ساماندهی بازار کار را بررسی نموده است. همچنین سازمان در رابطه با ایجاد یک بانک اطلاعاتی جهانی در زمینه مهاجرت فعالیت نموده و در این خصوص برنامه های آموزشی جهت مدیریت مهاجرت نیروی کار و اقدامات ضد تبعیضی در این مورد را ارائه کرده است. از جمله فعالیت های دیگر سازمان برنامه بین المللی مهاجرت[۵۲] است.

 

برنامه مهاجرت بین المللی یک واحد مسئول برای مهاجرت کار در سازمان بین المللی کار است که شماری از فعالیت ها را بر عهده دارد. همچنین به دول عضو خدمات مشاوره ای ارائه می دهد،استانداردهای بین المللی را ترویج داده و یک همکاری سه جانبه را شکل می دهد. اخیراً سازمان بین المللی کار به عنوان یک چارچوب چند جانبه در خصوص مهاجرت کار فعالیت نموده است. بیشتر مهاجران جهان براساس تخمین شعبه جمعیت سازمان ملل متحد در سال۲۰۰۵ میلادی، ۱۹۱ میلیون نفر مهاجر و ۹۴ میلیون نفر کارگران مهاجر بوده اند. در سال ۲۰۰۴ میلادی طی نود و دومین نشست کنفرانس سازمان بین المللی کار قطعنامه ای را در رابطه با کارگران مهاجر در اقتصاد جهانی تصویب کرد. این قطعنامه سازمان بین المللی کار را خطاب قرار می دهد تا طرحی را جهت همکاری با کشورها برای بهبود سیاست ها و رویه های مربوط به کارگران مهاجر اجرا کند. این طرح در بردارنده موارد ذیل است: توسعه یک چارچوب چند جانبه غیر الزام آور و مبتنی بر حقوق در خصوص مهاجرت کار، ترویج استانداردهای بین المللی و سایر اسناد مربوطه، حمایت از استخدام جهانی در سطح ملی، ترویج حمایت اجتماعی کارگران مهاجر، تدوین مقررات در مورد همکاری فنی و ظرفیت سازی، بهبود اطلاعات و آگاهی ها در مورد مهاجرت.[۵۳]

 

در حقیقت سایر طرح ها و اقدامات سازمان بین المللی کار در راستای حمایت از مهاجران و با اهداف ذیل بوده است:

 

(۱) ترویج یکپارچگی در کشورهای مبدأ و مقصد مشتمل بر برنامه های ذیل:

 

الف: کمک مشورتی به دولتها در سیاست های مهاجرتی،

 

ب: ترویج مقاوله نامه و توصیه نامه ها در خصوص کارگران مهاجر،

 

ج: فعالیت در مبارزه با تبعیض علیه مهاجران دراشتغال،

 

د: مبارزه علیه قاچاق انسان،

 

و: پژوهش در شرائط کارگران بومی.

 

(۲) ایجاد اجماع بین المللی در زمینه مدیریت مهاجرت، بازنگری استانداردهای بین المللی کار، مطالعه آثار سیاست های دولت در خصوص مهاجرت، مطالعه در خصوص مشکلات و فشارهای مهاجرت، برگزاری جلسات سه جانبه در مورد دستیابی به مساوات.

 

(۳) ارتقای دانش و معلومات در زمینه مهاجرت بین المللی، پایگاه اطلاعاتی بین المللی در مورد مهاجرت نیروی کار، پژوهش در زمینه مهاجرت نیروی کار متخصص، مطالعه در اثر جهانی سازی در مهاجرت نیروی کار، گزارش های مشورتی در خصوصیات و شرائط مهاجرت نیروی کار، پژوهش در زمینه اشکال غیر قانونی و غیر رسمی مهاجرت.[۵۴]

 

 

 

(۲) سازمان جهانی بهداشت[۵۵]

 

سازمان جهانی بهداشت یکی از آژانس های تخصصی سازمان ملل متحد است که نقش یک مرجعیت سازمان دهنده را بر بهداشت جامعه جهانی ایفا می کند. این آژانس در ۹ آوریل ۱۹۴۸ میلادی در ژنو (واقع در سوئیس) تأسیس شد. اساسنامه سازمان هدفش را دستیابی مردم به بیشترین سطح سلامت ممکن بیان می کند. وظیفه اصلی این سازمان مبارزه با بیماری ها بویژه بیماری های مسری شایع و ارتقای سلامت عمومی مردم جهان است.[۵۶]

 

سلامت مهاجران و مسائل مربوط به آن که در ارتباط با این سازمان است توسط قطعنامه مهاجران که در می ۲۰۰۸ میلادی به موجب شصت و یکمین مجمع سازمان جهانی بهداشت پذیرفته شد، هدایت می شود و بر این اساس از دولتهای عضو خواسته شد تا اقداماتی در خصوص رویه های مربوط به مهاجرت و ترویج سلامت مهاجران در مورد عضویت بین المللی با سایر سازمان ها و همکاری های بین منطقه ای انجام دهند. موضوعاتی که در این خصوص قابل  توجه می باشد عبارتند از: نظارت بر سلامت مهاجران، نظام های مهاجرتی، سیاست و چارچوب های قانونی. به علاوه مجموعه مقررات جهانی سازمان جهانی بهداشت در زمینه سلامت مهاجران، مهاجرت کارمندان سلامت را که بویژه کشورهای در حال توسعه را در بردارد خطاب قرار می دهد. مجموعه مقرراتی که در طول جلسات مجمع پذیرفته شد و مربوط به ترویج استخدام بین المللی پرسنلی است که بتوانند سیستم سلامت را تقویت نمایند.[۵۷]

 

سازمان جهانی بهداشت به عنوان یکی از اعضای گروه جهانی مهاجرت و توسعه[۵۸] و در جهت  ترویج همکاری های بین دولتها، بخش های عمومی و خصوصی و سازمان های بین المللی در چهارمین جلسه این گروه شرکت نمود. در این گردهمایی بحث سلامت و بهداشت در میز گردهای مختلف بررسی و مورد توجه بوده است. از جمله مباحث مطرح در این جلسه کاهش هزینه های مهاجرت و افزایش توسعه انسانی، مهاجرت، سلامت و خانواده بوده است. ۲۵ دولت شامل دولتهای مبدأ و مقصد در این مباحث سهیم بوده اند. مباحثی که در خصوص خدمات سلامت برای جمعیت مهاجر ارائه گردیده است. موارد کلیدی و مهمی که در رابطه با سلامت مهاجران مطرح می گردد عبارتند از:

 

۱- دستیابی به خدمات اجتماعی مهاجران در کشورهای مقصد و مقرره هایی در رابطه با ارائه خدمات به مهاجرانی که توسط کشور مبدأ به خارج اعزام می شوند،

 

۲- چگونگی وحدت میان جنسیت، مهاجرت و توسعه که آسیب پذیری خاص زنان و کودکان مهاجر را در بردارد. نتایجی که از این جلسه اتخاذ گردید عبارت بود از: ترویج حقوق اجتماعی و ارزیابی هزینه های سلامت در انواع مهاجرت.[۵۹]

 

 

 

(۳) سازمان آموزشی،علمی و فرهنگی ملل متحد:یونسکو[۶۰]

 

یونسکو سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد ۱۶ نوامبر ۱۹۴۵ میلادی به‌ وجود آمد.۳۷ کشور در ۱۹ نوامبر ۱۹۴۵ میلادی اساسنامه یونسکو (UNESCO) این نهاد تخصصی سازمان ملل متحد را امضا کردند و به‌ این ترتیب سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) با هدف پیشبرد صلح و رفاه همگانی در جهان از طریق همکاری میان ملت ها تأسیس شد. یونسکو با ازدیاد و تقویت مناسبات آموزشی، علمی و فرهنگی دو هدف کاملاً پیوسته را تعقیب می کند:

1. توسعه، که ورای تقاضای ساده پیشرفت مادی، باید به طیف گسترده ای از خواستهای انسان پاسخ گوید، بدون آنکه میراث نسلهای آینده را به خطر افکند.

 

1. برقراری فرهنگ صلح، بر اساس آموزش مسئولیت شهروندی و مشارکت کامل در فرایندهای دموکراتیک. برای اینکه صلح پایدار، صادقانه و مورد قبول همه برقرار شود، در دیباچه اساسنامه یونسکو آمده است کشورهای امضاء کننده این اساسنامه مصمم‌اند که دستیابی کامل و برابر به آموزش، پی جویی آزاد حقیقت عینی، تبادل آزاد اندیشه‌ها و دانسته‌ها را برای همگان تضمین کنند و روابط بین مردم خود را توسعه بخشند و افزایش دهند تا با درک متقابل و بهتر به شناختی دقیق ‌تر و حقیقی تر از آداب و رسوم یکدیگر نائل شوند.[۶۱]

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد بر نمای انسانی مهاجرت تأکید می کند و جابجایی انسان ها را در زمینه مربوط به صلاحیت خود مورد توجه قرار می دهد. از جمله مواردی که در صلاحیت این سازمان می باشد تحصیل دانشجویان، فرار مغزها،همگرایی فرهنگی مهاجران در جوامع میزبان، توجه به توازن و تعادل میان همبستگی اجتماعی و احترام به تنوع فرهنگی است. این سازمان اهداف خود را در زمینه مهاجرت با همکاری بسیاری از شرکاء از جمله سازمان های غیر دولتی، گروه های جوامع ملی و دانشگاه ها عملی می سازد.[۶۲]

 

یونسکو یک پروژه تحقیقاتی در خصوص شیوه ها و سیاست های مربوط به آزادی تردد و جابجایی را در چارچوب سازمان های منطقه ای انجام داده است. نتیجه نیز انتشار کتابی در سال ۲۰۰۷ میلادی با عنوان “مهاجرت آنسوی مرزها” می باشد که در آن تأکید شده بر اینکه مرزها مانعی برای مهاجرت نیستند و آزادی جابجایی حق اساسی بشر می باشد. مؤسسه آمار یونسکو نیز مرکز اطلاعات سازمان در زمینه مهاجرت دانشجویان محسوب شده و از این جهت که آمار جهانی از کشورهای جهان ارائه می دهد حائز اهمیت بوده و در این خصوص با سازمان همکاری اقتصادی و توسعه[۶۳] همکاری و هماهنگی می نماید.[۶۴] مهاجرت افراد ماهر برای دهه های متمادی مورد توجه محققان و سیاست مداران بوده است. از آنجا که افزایش مهاجران بین المللی در برخی مناطق سبب کاهش توسعه گردیده است یونسکو با انتشار این کتاب موضوع را مورد توجه قرار داده و فرار مغزها را بررسی نموده است.

 

 

 

(۴) گروه بانک جهانی

 

بانک جهانی متشکل از پنج موسسه مستقل و در عین حال هماهنگ با سیاست‌های کلی بانک می باشد که برای کمک به کشورها بویژه کشورهای فقیر تأسیس شد و این مؤسسات عبارتند از:

 

۱- بانک بین المللی ترمیم و توسعه[۶۵] که به کشورهای در حال توسعه خدمات وامدهی و کمک‌های فنی و تکنیکی خود را ارائه می‌دهد.

 

۲- موسسه مالی بین المللی[۶۶] در سال ۱۹۵۶ میلادی با هدف حمایت از فعالیت های بخش خصوصی در کشورهای عضو تأسیس شد. این موسسه وظایف حمایتی بانک در قبال بخش خصوصی کشورهای عضو را عهده ‌دار شده است.

 

۳- موسسه بین ‌المللی توسعه[۶۷] در سال ۱۹۶۰ میلادی با هدف فعالیت در کشورهای بسیار فقیر آغاز به کار کرد. این موسسه در حال حاضر به کشورهای با درآمد سرانه کمتر از ۸۶۰ دلار وام های با بهره کم اعطا می کند.

 

۴- مرکز بین‌المللی حل و فصل اختلافات سرمایه‌ گذاری[۶۸] وظیفه داوری و حل و فصل اختلافات فی ‌مابین سرمایه ‌گذاران خارجی و کشورهای عضو را بر عهده دارد.

 

۵- موسسه تضمین سرمایه‌ گذاری‌های چند جانبه[۶۹] در سال ۱۹۸۸ میلادی فعالیت خود را آغاز کرد و تشویق سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای در حال توسعه را در دستور کار خود قرار داده است. بر طبق اساسنامه، این موسسه ریسک های غیر اقتصادی سیاسی در کشورهای در حال توسعه را پوشش می دهد. این ریسکها عبارتند از: ریسک مصادره اموال، ریسک نقض قرارداد، ریسک انتقال یا تبدیل ارز و ریسک جنگ یا شورش های داخلی.

 

ملاحظات بانک جهانی در زمینه مهاجرت بین المللی بر تأثیر توسعه ای مهاجرت و درآمدهایی است که به کشورهای در حال توسعه وارد می گردد. این فعالیت ها منجر به تعدادی گزارش جهانی و منطقه ای شده و همچنین دسترسی و کیفیت اطلاعات را در این زمینه تسهیل نموده است. فعالیت اصلی بانک جهانی در این خصوص مربوط است به کاهش هزینه های ورود درآمدها و تقویت کانال های ورودی بهتر برای این منابع و نیز به طور فعال جهت بهبود دستیابی به انسجام سیاست جهانی در زمینه مهاجرت بین المللی تلاش می نماید.[۷۰]

 

اگر چه در مقایسه با تجارت بین الملل و جریان سرمایه ها توجه کمتری به سیاست های مربوط به مهاجرت شده است، اما بانک جهانی بنحو موفقیت آمیزی از این موضوع دفاع کرده است که سیاست های به خوبی طراحی شده و بر مبنای آگاهی و تحلیل می تواند سبب بهبود آثار توسعه ای مهاجرت و مبالغ ارسالی مهاجران گردد. برنامه ها و فعالیت های اصلی بانک جهانی در این زمینه عبارتند از:

 

۱- اثر مهاجرت و مبالغ ارسالی توسط مهاجران در رشد اقتصادی و اعتبار پولی کشور،ارتباط میان تجارت و سرمایه مستقیم خارجی، حمایت اجتماعی و حکومت،

 

۲- تشخیص سیاست های مهاجرتی، مقررات و اصلاحات نهادی در کشورهای مبدأ و مقصد که منجر به نتایج توسعه ای عالی گردد،

 

۳- ابعاد جنسیتی مهاجرت و منابع دیاسپورا[۷۱]،

 

۴- بهبود اطلاعات موجود در زمینه مبالغ ارسالی،کاهش هزینه های انتقال و تقویت اتحاد میان سیستم های انتقال پولی.[۷۲]

 

 

 

(۵) سازمان بین المللی دریانوردی[۷۳]

 

اولین نهاد بین المللی که صرفاً اختصاص به مسائل دریایی دارد و به عنوان یکی از آژانس های تخصصی سازمان ملل متحد فعالیت می کند سازمان بین المللی دریانوردی است. این سازمان از بدو تأسیس بهبود ایمنی دریانوردی و جلوگیری از آلودگی دریایی را از مهمترین اهداف خود قرار داده است. از جمله اقدامات این سازمان عملیات نجات در راستای ایجاد ایمنی در دریا می باشد.

 

زمان اجرای عملیات نجات مشکلاتی در خصوص تأمین توافق میان دولتها در خصوص پیاده نمودن مهاجران و پناهندگان وجود دارد، بویژه هنگامی که آنان فاقد اسناد معتبر می باشند. با در نظر داشتن چنین مشکلی دول عضو سازمان بین المللی دریانوردی در دو کنوانسیون بین المللی مربوط[۷۴] اصلاحاتی به عمل آوردند. هدف این است که در انجام مسئولیت ها توسط ناخدا تکلیف مشابهی نیز برای دولتها ایجاد شود تا در وضعیت نجات به ناخدا یاری رسانده و اجازه دهند تا افراد نجات یافته در چنین شرائطی خود را به منطقه ای ایمن تحویل نمایند. این سازمان همچنین راهکاری در زمینه مقررات قانونی مربوطه و رویه های عملی برای تضمین پیاده نمودن نجات یافتگان در عملیات و نیز انجام اقداماتی برای برآورده نمودن نیازهای آنان بویژه در خصوص مهاجران و پناهندگان می باشد.[۷۵]

 

کمیته کارگشایی سازمان بین المللی دریانوردی مجموعه اصولی را منتشر نموده است که در ترویج رعایت حقوق بشر و حقوق پناهندگان در عملیات نجات کمک می نماید. این اصول تأکید دارد که اگر شخص نجات یافته قصد پناهندگی دارد بایستی توجه ویژه ای به امنیت پناهجو گردد. در این خصوص حتی امکان دارد با کشور متبوع وی در میان گذاشته نشود تا وی از هر نوع تهدید مصون باشد. همچنین این کمیته بر حق حیات و برخورداری از
آزادی های اساسی برای آنان که ترس معقولی از تعقیب و تهدید دارند توجه نموده است.[۷۶]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بند دوم: حمایت از مهاجران در چارچوب نهادهای مبتنی بر معاهدات بین المللی حقوق بشر

 

الف)کمیته حقوق بشر[۷۷]

 

کمیته حقوق بشر پیرو ماده ۲۸ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی تأسیس شد. این کمیته بر اجرای میثاق توسط دولتها به شیوه های گوناگون نظارت دارد و گزارشات دوره ای ارائه گردیده را بررسی می نماید. جهت پیشرفت بررسی ها کمیته لیستی از مسائل مربوط به دولت مربوطه را در نظر می گیرد. این لیست توسط اعضاء تهیه شده و توجه ویژه ای به اطلاعات دریافت شده از هر یک از نهادها و آژانس های تخصصی سازمان ملل متحد می گردد.[۷۸]

 

کمیته حقوق بشر حق ترک یک کشور را در چارچوب میثاق بررسی نموده است. در این راستا نظریات تفصیلی و تبادل نظرات صورت گرفته در این کمیته مورد توجه می باشد. این موارد مبنای درک این حق محسوب می شود. براساس بند ۳ ماده ۱۲ میثاق محدودیت هایی برای اعمال این حق وجود دارد که مورد نظر کمیته نیز بوده است و تأکید دارد بر اینکه این موارد بایستی در هر قضیه موردی و شخصی، براساس مبانی قانونی و در موارد ضروری و متناسب رعایت و اعمال گردد.[۷۹] کمیته محدودیت های مزبور را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که این حق نباید پناهی برای ممانعت از انجام تکالیف نسبت به اتباع گردد، از این جهت که دولتها می توانند محدودیت های معقولی برای این حق قائل شوند، ولی محدودیت ها نباید سبب نقض ماده مربوطه گردد.

 

نمونه هایی از نظریاتی که برای اجرای حقوق مندرج در میثاق مربوطه صادر گردیده و بنحوی مربوط به مهاجران است  شامل موارد ذیل می باشد:

 

نظر تفصیلی شماره ۱۵: “وضعیت بیگانگان به موجب میثاق[۸۰]”(بیست و هفتمین نشست ۱۹۸۶ میلادی)،

 

نظر تفصیلی شماره۲۷:”آزادی رفت و آمد و جابجایی[۸۱]”(شصت و هفتمین نشست ۱۹۹۹ میلادی)،

 

نظر تفصیلی شماره۲۸:”برابری حقوق زنان و مردان[۸۲]”( ۲۰۰۰میلادی).[۸۳]

 

 

 

ب) کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی[۸۴]

 

کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی توسط قطعنامه شورای اقتصادی و اجتماعی در ۲۸ می ۱۹۸۵ میلادی  به شماره ۱۹۸۵/۱۷جهت نظارت بر اجرای میثاق بین المللی مربوطه تأسیس شد. هدف این بود که به عنوان یک نهاد مبتنی بر معاهده اقدام نماید. این کمیته در چارچوب میثاق بین المللی حقوق اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی رعایت مفاد و تکالیف مقرر در آن را از جانب دولتها کنترل می کند.

 

کمیته از دولتها می خواهد تا تعیین نمایند که تا چه حد و به چه شیوه ای غیر اتباع از حقوق مندرج در میثاق برخوردار می باشند. این امر بویژه در مورد کودکان و کارگران مهاجر مطرح می شود که دول عضو بایستی در خصوص این گروه از مهاجران و بهره مندی آنها از حق داشتن غذای کافی اطلاعات ضروری را ارائه نمایند. در همین راستا نظر تفصیلی[۸۵] کمیته در سال ۲۰۰۰ میلادی در زمینه حق استانداردهای عالی سلامت پذیرفته شد و دولتها مکلف گردیدند تا به وسیله جلوگیری از ممنوعیت و محدودیت دسترسی برابر تمام اشخاص از جمله زندانیان، اقلیت ها، پناهجویان و مهاجران غیر قانونی حق سلامت را رعایت و خدمات لازم را ارائه نمایند.

 

به طور عمده تمرکز کمیته در مورد مهاجران بر شرائط کار است، بویژه در زمینه شرائط ناعادلانه استخدام و تبعیض در برخورداری از حقوق اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی در مورد کارگران مهاجر. همچنین کمیته تأکید می کند که غیر اتباع بایستی همانند سایر اتباع از چنین حقوقی بویژه در خصوص غذا و کار برخوردار باشند. حتی این کمیته از ارائه خدمات به کارگران مهاجر غیر قانونی استقبال نموده و اشاره کرده که بطور کلی با در نظر گرفتن وضعیت مهاجران حمایت از آنان و داشتن رفاه لازم محدود می گردد. براساس نظر کمیته اغلب مهاجران افراد ماهری می باشند که مهاجرت آنها می تواند تأثیر منفی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهای مبدأ داشته باشد، از این جهت توصیه می کند تا دولتها کارگران بالقوه را در مورد حقوق خود و مشکلاتی که خارج از کشور با آن مواجه اند آگاه نموده و آموزش دهند.[۸۶]

 

در خصوص شکایات فردی نیز در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۸ میلادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به اتفاق آراء پروتکل اختیاری میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی  را تصویب کرد. به موجب این پروتکل صلاحیت های کمیته در دریافت و رسیدگی به شکایات به رسمیت شناخته شد. اعضاء توافق نمودند تا این کمیته برای شکایت از سوی افراد یا گروه هایی که ادعای نقض حقوق خود را به موجب میثاق دارند صلاحیت داشته باشد. همچنین کمیته می تواند در خصوص رسیدگی به شکایات از جمله شکایات واصله از سوی گروه یا افراد مهاجر اطلاعاتی را دریافت و توصیه هایی نیز به طرفین ارائه نماید. پروتکل سیستم تحقیقاتی نیز دارد که به موجب آن صلاحیت تحقیق و بررسی و آماده نمودن گزارشاتی در زمینه نقض مفاد میثاق را دارد.[۸۷]

 

 

 

ج) کمیته حذف تبعیض نژادی[۸۸]

 

کمیته مزبور پیرو ماده ۸ کنوانسیون بین المللی حذف هر گونه تبعیض نژادی تأسیس شد و سالانه دو جلسه در ژنو برگزار می کند. این کمیته یک توصیه نامه کلی به شماره۳۰، ۱/۱۰/۲۰۰۴ با عنوان ” تبعیض علیه غیر شهروندان “[۸۹] دارد. کمیته در این توصیه نامه اسناد حقوق بشری را به رسمیت شناخته و به این امر اشاره می کند که کنوانسیون علیه تبعیض نژادی و توصیه های کلی مربوط به آن بر مبنای گزارشات دول عضو تهیه می گردند. بویژه این کمیته در این مورد تأکید می کند که دولتها باید مفاد کنوانسیون  از جمله عدم تبعیض نژادی را در خصوص غیر شهروندان رعایت کنند. همچنین کمیته مزبور به ماده ۵ کنوانسیون اشاره کرده و متذکر می شود که دولتها بایستی اقدامات خود را با مقرره های کنوانسیون هماهنگ نمایند. بعد از اشاره به موادی از کنوانسیون و تکالیف دولتها کمیته مزبور در این خصوص به یکسری اقداماتی که باید در این راستا توسط دولتها انجام گردد اشاره می کند:

 

۱- در زمینه وضع قانون که باید مفاد مواد کنوانسیون مورد توجه باشد. و اینکه ضمانت های قانونی علیه تبعیض نژادی برای غیر شهروندان اعمال شود، بدون اینکه وضعیت خاص مهاجران مورد نظر باشد،

 

۲- برخورد با بیگانه ستیزی و بویژه بیان انزجار و خشونت نژادی،

 

۳- عدم تبعیض در خصوص بهره مندی از شهروندی و توجه به اینکه هر گونه تبعیض در این خصوص براساس نژاد، رنگ، ملیت و قومیت، نقض تکالیف دولتها در تضمین برخورداری همگان بنحو برابر از حق تابعیت است.

 

۴- اجرای عدالت و اخراج مهاجران.[۹۰]

 

این کمیته در خصوص اقدامات تبعیض آمیز کشورها علیه کارگران مهاجر نیز واکنش نشان داده و اظهار نگرانی می کند. در همین راستا بر مسئولیت بین المللی دولتها به جهت اقدامات مزبور تأکید دارد. در ضمن کمیته به ماده ۶ کنوانسیون تصریح می کند که بر آن اساس در برابر هر گونه تبعیض نژادی و نقض حقوق بشر برای هر کس حق مراجعه به نهادهای صالح وجود دارد. همچنین هر فرد می تواند به نهادهای ملی و دادگاه های دولتی مراجعه کند[۹۱] و حق مطالبه جبران خسارات و یا رضایت خود را در این خصوص دارد.[۹۲]

 

 

 

د) کمیته حقوق کودک[۹۳]

 

کمیته حقوق کودک براساس ماده ۴۳ کنوانسیون حقوق کودک تأسیس گردید و هر سال سه جلسه در ژنو برگزار می کند. کمیته نهاد مستقلی از متخصصان است که بر اجرای کنوانسیون نظارت دارد. تمام دولتهای عضو مکلف اند گزارشات خود را منظم در خصوص اعمال حقوق مورد نظر در کشور خود ارائه نمایند. کمیته همچنین تفسیر خود را از محتوای مقرات حقوق بشری که به عنوان نظریات تفصیلی شناخته می شود منتشر می کند.

 

کمیته حقوق کودک در اجرای کامل کنوانسیون اصل عدم تبعیض را به عنوان یک اصل مهم و اساسی تلقی نموده است. کمیته اذعان دارد که به موجب کنوانسیون تکالیف دولتها نسبت به هر کودک در قلمرو یک دولت اعمال می شود و این موارد نبایستی خودسرانه و یکجانبه به موجب محدودیت های سرزمینی و قضایی منع گردد. صلاحیت دولتها نسبت به کودکان در مرزها نیز اعمال می شود که شامل کودکانی نیز می شود که سعی در ورود به قلمرو آن دولت را دارند.

 

کمیته در موقعیت های متعدد مسأله کودکان بیگانه را مطرح نموده و اشاره کرده که کنوانسیون به آنان حقوقی برابر با سایرین اعطاء کرده است. کمیته اعمال هر گونه تبعیض مقرر در کنوانسیون را براساس ماده ۲ منع نموده و بر حیثیت انسانی کودکان تأکید دارد. به علاوه کمیته به اصولی که در شرح کنوانسیون بیان شد اشاره کرده و به نوعی تکلیف دولتها می داند تا احترام و رعایت این اصول مورد نظر باشند و جهت منافع کودکان مهاجر اقدام شود. کمیته در خصوص اجرای کامل کنوانسیون در مورد کودکان مهاجر هر تبعیض و بر هر مبنایی را ناقض حیثیت انسانی کودکان مهاجر می داند. همچنین حمایت از گروه های آسیب پذیر کودکان را از جمله کودکان مهاجر مورد تأکید قرار داده است، چرا که در بسیاری موارد در مقایسه با سایر کودکان با انواع سوء استفاده ها و نقض حقوق خود روبرو هستند.[۹۴]

 

 

 

ه) کمیته حمایت از حقوق کارگران مهاجر و اعضای خانواده آنان[۹۵]

 

این کمیته براساس ماده۷۲ کنوانسیون بین المللی حمایت از کارگران مهاجر و اعضای خانواده آنها تأسیس شد و هر سال یک بار در ژنو تشکیل جلسه می دهد. مانند هر سند لازم الاجرای حقوق بشری سازمان ملل متحد، کنوانسیون کارگران مهاجر نیز دارای ساز و کار اجرایی است که ویژگی های مشترکی با اسناد دیگر دارد. این ساز و کارها در بخش هفتم و هشتم کنوانسیون تبیین گردیده است. تشکیل کمیته حمایت از کارگران مهاجر و خانواده آنان در ماده۷۲ کنوانسیون پیش بینی شده که مهمترین ساز و کار با هدف بررسی چگونگی اجرای کنوانسیون می باشد. ترکیب این کمیته ۱۰ نفر با مقام اخلاقی والا و بی طرف با صلاحیت در زمینه موضوعات تحت پوشش کنوانسیون است. مانند کمیته های دیگر معاهدات، افراد عضو این کمیته نیز براساس  ظرفیت شخصی خود عمل می کنند. دوره عضویت چهار سال است که با رأی مخفی دول عضو براساس توزیع عادلانه جغرافیایی و از نظام های حقوقی مختلف انتخاب می شوند.

 

در ماده ۷۳ کنوانسیون به ارائه گزارش از عملکرد دولتها که در سطح ملی اجرا  شده است اشاره می نماید. گزارش اول یک سال بعد از تصویب و پس از آن هر چهار سال یک بار به کمیته تسلیم می شود. کمیته گزارشات را بررسی نموده و پس از آن براساس قواعد کاری ملاحظات و نظرات خود را اعلام می کند. یک نمونه از ساز و کارهایی که در دیگر اسناد بین المللی حقوق بشری وجود ندارد، این است که طبق بند ۱ ماده ۷۴ دبیر کل سازمان ملل متحد در زمان مقتضی قبل از گشایش هر جلسه عادی کمیته نسخه های گزارشی تقدیمی دولتها به مدیر کل سازمان بین المللی کار به رکن اجرایی معاهده ارسال می شود. این ملاحظه از آن روست که دفتر بین المللی کار قادر شود نظر کارشناسی برای موضوعات در صلاحیت خود را ارائه دهد تا کمیته در ملاحظات نهایی موارد کارشناسی را مورد دقت قرار دهد.

 

در این راستا کمیته با نگرشی به کنوانسیون افراد مهاجر آن را به عنوان ابزاری برای تقویت توسعه جوامع تخصیص داده است. تمرکز اصلی در این کمیته بر شناسایی کارگران به عنوان نوع انسان بوده است و اینکه مشارکت بالقوه مهاجران در اقتصاد و جامعه نمی تواند بدون حمایت از آنان در کشور مبدأ قبل از حرکت و بعد از بازگشت اعمال گردد.[۹۶]

 

 

 

 

 

 

 

بند سوم: حمایت از مهاجران در چارچوب سایر سازمان ها و نهادهای بین المللی بین دولتی

 

الف) سازمان بین المللی مهاجرت[۹۷]

 

این سازمان یک سازمان بین الدولی است که پیشینه آن به سال ها بعد از جنگ جهانی دوم بر می گردد، ولی عضویت در آن برای کشورهای در حال توسعه تا حدودی باز شده و ایران نیز در سال ۱۳۸۰ به آن پیوسته است. علاوه بر سازمان بین المللی مهاجرت، ساز و کارهای دیگر بین الدولی نیز وجود دارد که از جمله سازمان بین المللی کار است و در کل مجموعه این روندها به هنجارهایی در مدیریت مهاجرت منجر خواهد شد که مستقیم و غیر مستقیم تعهدات و امکانات حقوقی و الزام آور برای سیاست خارجی کشورها را در بردارد.[۹۸]

 

سازمان بین المللی مهاجرت عمده ترین سازمانی است که در مدیریت مهاجرت فعال است. در این راستا فعالیت ها و دستاوردهای سازمان بین المللی مهاجرت در دو زمینه قابل شناسایی است: زمینه اول کارهای مفهومی، فکری و مطالعاتی است و زمینه دوم اقدامات عملی می باشد. این سازمان به ترویج مهاجرت منظم و جهانی برای منفعت همگان اختصاص دارد. سازمان بین المللی مهاجرت با شرکای خود جهت تأیید جایگاه و رفاه حال مهاجران، تشویق توسعه اقتصادی و اجتماعی از طریق مهاجرت، همکاری در برخورد با چالش های عملی مدیریت مهاجرت، و درک مفاهیم مربوط به مسائل مهاجرتی فعالیت می کند. سازمان این اقدامات را با بهره گرفتن از تجارب طولانی مدت خود و حضور در سطح جهانی انجام می دهد و این به منظور ارائه سلسله کاملی از خدمات و پیشنهادات به دولتهاو مهاجران، تحقیق و تجزیه و تحلیل برای تأمین تبادل نظر میان دولتها، سازمان های بین الدولی و جامعه مدنی و ترویج همکاری و هماهنگی و تلاش های ضروری در خصوص مسائل مهاجرت بین المللی می باشد.[۹۹]

 

 

 

ب) شورای حقوق بشر[۱۰۰]

 

شورای حقوق بشر توسط قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد به شماره ۶۰/۲۵۱ تصویب شد. این شورا جانشین کمیسیون حقوق بشر گردیده است. جلسات منظم این شورا هر سال سه بار و جلسات خاص نیز هر زمان ضروری باشد تشکیل می شود، همچنین گزارشات این نهاد به مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه می گردد. این نهاد بین دولتی از ۴۷ کشور عضو مستقر در ژنو می باشد و براساس قطعنامه ۲۵۱/۶۰ مجمع عمومی تأسیس شد و اغلب مأموریت ها و مسئولیت هایی را انجام می دهد که بر عهده کمیسیون سابق بوده است.

 

در فوریه ۲۰۰۸ میلادی سومین گزارش توسط گزارشگر ویژه پیرامون حقوق بشر مهاجران به شورای حقوق بشر ارائه گردیده است. از سال ۱۹۹۹ میلادی بر حسب قطعنامه کمیسیون حقوق بشر گزارشگر ویژه[۱۰۱] تعیین گردید و سپس توسط شورای حقوق بشر تمدید گردید. یکی از موضوعات قابل ملاحظه کنونی جنایی شدن مهاجرت غیر قانونی است که گزارشگر ویژه درباره آن تأکید کرده است. بنابراین شورای حقوق بشر از طریق قطعنامه ۱۰/۸ سند گزارشگر ویژه را تقویت کرد که فعالیت های اصلی آن عبارتند از:

 

۱- بررسی شیوه ها و ابزارهایی که بر موانع موجود در مورد حمایت از حقوق بشر مهاجران غلبه گردد، تصدیق آسیب پذیری زنان و کودکان و مهاجرانی که در وضعیت غیر قانونی اند،

 

۲- درخواست و دریافت اطلاعات از تمام منابع مربوطه حتی از خود مهاجران در خصوص نقض حقوق بشر آنان و خانواده هایشان،

 

۳- شکل دادن به توصیه نامه های مقتضی جهت جلوگیری و جبران زیان های وارد بر مهاجران به واسطه نقض حقوق بشر آنان،

 

۴- ترویج کاربرد مؤثر معیارها و استانداردهای بین المللی مربوطه در زمینه مهاجران،

 

۵- توصیه به انجام اقدامات و برنامه هایی که در سطح ملی و منطقه ای و بین المللی بتواند به نقض حقوق بشر مهاجران خاتمه دهد،

 

۶- توجه به جنسیت مهاجران زمانی که درخواست اطلاعات در زمینه مهاجرت می شود و اهمیت دادن مضاعف به تبعیض و خشونت علیه زنان مهاجر،

 

۷-ارائه گزارش منظم به شورای حقوق بشر براساس برنامه سالانه و همچنین ارائه گزارش به مجمع عمومی به درخواست شورا و یا خود مجمع.[۱۰۲]

 

یکی از دلائل جدید مهاجرت تغییرات آب و هوایی و بلایای طبیعی است. شورای حقوق بشر به عنوان یک نهاد بین دولتی راه حل های ممکن برای  حمایت از مهاجران  را با توجه به این تغییرات مورد بحث و بررسی قرار می دهد و همچنین به تدابیر و برنامه هایی که توسط کشورها اتخاذ می گردد و در این زمینه تأثیرگذار می باشد تأکید می نماید.

 

 

 

ج) اینترپل[۱۰۳]

 

سازمان پلیس جهانی از ۱۸۸ کشور عضو تشکیل شده است و در سال ۱۹۲۳ میلادی تأسیس شد. این سازمان همکاری پلیسی، عبور مرزی و حمایت و کمک به تمام سازمان ها و مقاماتی که مأموریت جلوگیری از ارتکاب جرم بین المللی را دارند تسهیل می کند. اساسنامه این سازمان هر گونه مداخله براساس ویژگی نژادی، مذهبی، نظامی و سیاسی را منع می کند.[۱۰۴] سازمان عبور از مرزها را تسهیل نموده و به تمام سازمان ها و مقاماتی که مأموریت مبارزه با جرائم بین المللی را دارند کمک می کند.  سازمان حتی در مواردی که روابط دیپلماتیک میان کشورهای خاصی وجود ندارد اقدام می کند. قاچاق مهاجران جرمی است که با اهداف و اغراض مالی و مادی برای ورود غیر قانونی اشخاص به دولتی که تبعه یا مقیم آن نیستند ارتکاب می یابد. مهاجرانی که قاچاق می شوند حیاتشان در خطر بوده و حقوق اولیه آنها نقض می گردد. قاچاقچیان نیز بدون هیچ توجهی به نیازهای اساسی مهاجران اقدام می نمایند. از این جهت به عنوان یک جرم سازمان یافته مد نظر بوده و براساس ضرورت بایستی با این تجارت مرگبار مبارزه کرد.  قاچاق مهاجران همچنان با قانون گذاری ضعیف و در مقایسه با سایر جرائم سازمان یافته فراملی با تعقیب و بازداشت کمتری روبرو می شود. از این روست که ضرورت ایجاد ساختاری که پلیس بتواند با یک مبنای جهانی اقدام کند وجود دارد. این نقش را اینترپل بر عهده دارد و در این راستا تلاش های قابل توجهی انجام داده است.

 

یکی از چالش های عمده در تضمین امنیت مرزها فقدان دسترسی به اطلاعات ضروری و مورد نیاز مقامات پلیس مرزی است. این اطلاعات برای تشخیص افراد مظنون و توانمند نمودن مقامات جهت اتخاذ اقدامات مقتضی است. غلبه بر این چالش ها نیاز به همکاری پلیس بین الملل دارد. از این جهت است که به محض ورود افراد از جمله مهاجران به یک کشور اطلاعات خاصی از آنها خواسته شده و اسناد همراه شخص اطلاعات ضروری را در اختیار قرار می دهد.

 

از سویی نیز قاچاق مهاجران مورد توجه این سازمان بوده است. تمرکز اصلی بر شبکه های سازمان یافته می باشد که به جهت دارا بودن بعد بین المللی مورد نظر بوده است. سازمان کمک های کاربردی خود در زمینه های مربوط به مباحث، منابع، آموزش و فعالیت های فنی به کشورهای عضو ارائه می نماید و همچنین در راستای اهداف خود بر مناطق جغرافیایی خاصی توجه دارد که قاچاق افراد از جمله مهاجران به عنوان یک معضل و یا یک بحران در آن مناطق مطرح است.[۱۰۵]

 

 

 

د) گروه مهاجرت جهانی[۱۰۶]

 

گروه مهاجرت جهانی یک گروه بین سازمانی است که جهت ترویج اعمال وسیع تر تمام اسناد و معیارهای بین المللی و منطقه ای مربوط به مهاجرت و تشویق به پذیرش شیوه های جامع و هماهنگ در خصوص مهاجرت بین المللی آنها را گرد هم آورده است. این گروه در سال ۲۰۰۶ میلادی توسط دبیر کل سازمان ملل متحد و با عضویت[۱۰۷] آژانس ها و سازمان های دخیل در فعالیت های مربوط به مهاجرت تأسیس شد. این گروه در گفتگوی مهاجرت بین المللی و توسعه مجمع عمومی در سال ۲۰۰۶ میلادی و همچنین در جلسات مجمع جهانی مهاجرت و توسعه که برای اولین بار در جولای ۲۰۰۷ میلادی برگزار شد شرکت نمود.[۱۰۸]

 

اهدافی که گروه در پی آن است عبارتند از:

 

۱- برقراری یک شیوه جامع برای واکنش نسبت به مهاجرت بین المللی و ارائه مدیریت در چارچوبی سیستماتیک،

 

۲- ترویج مباحث و گفتگوها در زمینه مسائل مربوط به مهاجرت با دولتها،سازمان های کارگری و کارفرمایان و جوامع مدنی،

 

۳- تقویت حقوق بشر،حقوق کار،امنیت انسانی و عدالت کیفری مربوط به مدیریت مهاجرت با تمرکز بر حمایت و رفاه مهاجران از جمله قربانیان قاچاق انسانی،

 

۴- سهیم بودن در برنامه ها و فعالیت های اعضاء و همچنین جامعه بین الملل در خصوص مهاجرت،

 

۵- پیگیری تلاش دولتها و نهادهای منطقه ای با فرآیندهای جهانی و منطقه ای در زمینه مهاجرت بین المللی.[۱۰۹]

 

 

 

گفتار دوم: حمایت از مهاجران در چارچوب سازمان های بین المللی غیر دولتی

 

سازمان های بین المللی غیر دولتی از گروه های آسیب پذیر و قربانی حمایت نموده و در
زمینه های مختلف حقوق بشری اطلاعات مورد نیاز سیاست های دولتی را فراهم می کنند. این سازمان ها شرکایی ایده ال برای جبران کمبودها محسوب می شوند و ضروری است تا از آنها حمایت مالی شود. حمایت این سازمان ها در راستای منافع دولتها و همچنین منافع اشخاص آسیب پذیر است. سازمان های غیر دولتی در زمینه دستیابی به عدالت، بازیابی احترام و برخورداری از حمایت برای این دسته از اشخاص اقدام می کنند.این سازمان ها امکان مشارکت مدنی را فراهم نموده و اهداف گوناگونی دارند از جمله: تشویق به رعایت حقوق بشر و بالا بردن سطح رفاه اقشار محروم و آسیب پذیر. تعداد سازمان های غیر دولتی بیشتر از سایر سازمان هاست و اهداف و برنامه های آنها طیف وسیعی از موقعیت های گوناگون را در بردارد.

 

 

 

بند اول: حمایت از مهاجران در چارچوب سازمان های بین المللی غیر دولتی تخصصی

 

الف) مرکز مهاجرت بین المللی و یکپارچگی[۱۱۰]

 

این مرکز یک سازمان مستقل است که در خصوص رویه های مؤثر در زمینه وحدت و یکپارچگی مهاجران فعالیت دارد. در نتیجه جهانی سازی کشورهای مبدأ و مقصد این نیاز را احساس می کنند که در زمینه مهاجرت رویه و سیاست هایی را دنبال کنند. این سازمان از طریق تبادل اطلاعات و کمک های فنی به آژانس های دولتی و غیر دولتی مدیریت مؤثر مهاجرت را تسهیل می کند. انجمن های مربوط به  این سازمان نیز یک کارگاه آموزشی ده روزه با همکاری سازمان هایی از جمله سازمان بین المللی مهاجرت برقرار نمودند. هدف از راه اندازی این دوره ها تقویت ظرفیت زنان مهاجر برای رهبری سازمان های دیاسپورا[۱۱۱] و سهیم بودن در سرمایه مالی و انسانی برای توسعه بوده است. نشست چهارم این سازمان در خصوص آموزش و شناسایی قربانیان قاچاق کار بوده است. در این مورد نقش اعضای مختلف و این که چه چالش هایی وجود دارد که مانع همکاری دولت ها می شود مورد بررسی قرار گرفت.[۱۱۲] فعالیت های این سازمان شامل ارائه دوره های آموزشی، مشاوره ها و پروژه ها می باشد. از جمله فعالیت های اخیر مرکز که نوامبر ۲۰۱۰ میلادی در مکزیک برگزار شد شرکت در چهارمین نشست مجمع جهانی مهاجرت و توسعه[۱۱۳] است که در این اجلاس بر مهاجرت و توسعه انسانی تمرکز گردیده است.

 

 

 

ب) مرکز بین المللی مهاجرت و توسعه[۱۱۴]

 

این مرکز با پیشگامی استرالیا و سوئیس تأسیس گردید. این سازمان جهت به کارگیری مکانیزمی برای مشاوره های غیر رسمی و ارائه تخصص و خدمات کافی در عملکرد مربوط به مهاجرت و پناهندگی ایجاد گردید. سازمان در مرکز اصلی در وین و با داشتن نهادها و نمایندگانی در اروپا فعالیت می کند. این سازمان وضعیت ناظر سازمان ملل متحد را دارد.

 

هدف مرکز ترویج سیاست های جامع و پایدار  و همچنین مکانیزم ارائه خدمات برای دولتها و سازمان هاست. سابقه فعالیت های این سازمان نشان از آن دارد که چالش های مربوط به مهاجرت تنها با عضویت و همکاری فعال دولتها، نهادهای تحقیقاتی، سازمان های بین المللی و جامعه مدنی تحلیل و بررسی می گردد. فعالیت های سازمان بر سه عنوان کلی متمرکز است:۱- گفتگوهای بین دولتی، ۲- ظرفیت و توانایی سازی، ۳- تحقیقات و سندسازی. در مورد اول با هدف تمرکز بر تقویت گفتگوها و بحث در مورد مهاجرت بین المللی میان دولتها فعالیت می کند.

 

در مورد دوم هدف سهیم بودن در مدیریت مناسب مهاجرت و توانا نمودن اقدامات و
برنامه های منطقه ای و ملی در رابطه با مسائل مختلف مربوط به مهاجرت بین المللی است. سازمان برنامه های ظرفیت سازی را  توسعه  و سازماندهی می نماید. همچنین از نهادهای دولتی و اجرایی در تلاش ها و اقداماتی که در رابطه با پناهندگی، ویزا، قاچاق انسان ها و مدیریت مرزها دارند حمایت می کند. در مورد سوم فعالیت ها با هدف تسهیل همکاری در چارچوب تحقیقات می باشد.[۱۱۵]

 

این مرکز با عنوان مرکز بین المللی مهاجرت، سلامت و توسعه نیز نامیده می شود و با دولتها، سازمان ها و اعضای خود در جهت بهبود سلامت و رفاه مردمی که تحت تأثیر مهاجرت اند فعالیت می کند. سازمان از سلامت و رفاه مهاجران حمایت می کند. همچنین در مورد بلایایی که انسان ها را آواره می کند واکنش هایی انجام می دهد. شیوه آموزش را نیز که می تواند سبب تقویت برنامه های مهاجرتی ملی و بین المللی شود ارائه می نماید و بر تأثیرگذاری سیاست های مربوطه با یک بار عملی شدن تأکید دارد.[۱۱۶]

 

 

 

ج) مؤسسه سیاست مهاجرت[۱۱۷]

 

این مؤسسه یک نهاد مستقل و غیر انتفاعی است که مرکز آن در واشنگتن دی سی می باشد و تردد  و جابجایی مردم در سر تا سر جهان را مورد ارزیابی قرار می دهد. این سازمان تحلیل، توسعه و ارزیابی مهاجرت و سیاست های مهاجرت و پناهندگی در سطوح محلی، ملی و بین المللی را ارائه می دهد. هدف از آن افزایش پاسخ گویی متفکرانه به چالش ها و فرصت هایی است که مهاجرت در سطح وسیع به جوامع و نهادها ارائه می نماید.

 

این سازمان در سال ۲۰۰۱ میلادی تأسیس گردید و با این هدف که مهاجرت بین المللی نیاز به مدیریت فعال و هوشمندانه ای دارد اداره می شود. زمانی که چنین سیاست هایی اجرا و عملی گردد منافع مهاجران و خانواده شان، همچنن منافع جوامع مبدأ و مقصد تأمین می گردد. تحلیلات و تحقیقات سازمان بر چهار طرح اصلی استوار است:

 

۱- تدابیر مهاجرت و پناهندگی منصفانه و مبتنی بر حقوق،

 

۲- ارائه فرصت بنحوی  که مهاجران در ایجاد سرمایه اقتصادی سهیم باشند،

 

۳- نمایاندن تدابیر مهاجرت و یکپارچگی در نتیجه بررسی و تحلیل های هماهنگ و در اثر مداخله سهامداران ذی علاقه و بهره برداری از سیاست مهاجرت و آثار انسانی،

 

۴- ایجاد تدابیر ملی در نتیجه تحقیقات جامع بین المللی آنگونه که بیشتر کشورها اطلاعات، تحلیلات و تجارب مربوط به مهاجرت بین المللی را جمع آوری کنند.

 

این سازمان به طور عمده در چند زمینه ذیل فعالیت نموده است: مدیریت مهاجرت، حمایت از پناهندگان و پاسخ بشر دوستانه بین المللی، دستور کار مرزهای آمریکای شمالی و مهاجرت، اسکان مهاجران، یکپارچگی و وحدت آنان.[۱۱۸]

 

 

 

د)کمیسیون جهانی مهاجرت بین المللی[۱۱۹]

 

کمیسیون جهانی مهاجرت بین المللی توسط دبیر کل سازمان ملل متحد در ژنو تأسیس گردید. هدف از تأسیس این کمیسیون ارائه چارچوبی برای پاسخگویی جامع و جهانی به مهاجرت است. کمیسیون فعالیت خود را در ژانویه ۲۰۰۴  میلادی آغاز کرد و در ۳۱ دسامبر ۲۰۰۵ میلادی به کار خود خاتمه داد.

 

مهمترین اقدام این کمیسیون انتشار گزارش ۹۰ صفحه ای با عنوان “مهاجرت در جهان به هم پیوسته” می باشد. سایر فعالیت های این سازمان عبارت است از: رعایت حقوق کارگران مهاجر، تجزیه و تحلیل نمودن رویکردهای کنونی مهاجرت و بررسی مسائل مربوطه و ارائه توصیه هایی به دبیر کل سازمان ملل متحد. در این گزارش ۹۰ صفحه ای کمیسیون اظهار می کند که جامعه بین الملل پتانسیل کامل مهاجرت را تشخیص نداده است و به بسیاری از فرصت ها و چالش ها توجه ننموده است. همچنین کمیسیون بر همکاری و هماهنگی بیشتر برای دستیابی به مدیریت کارآمد مهاجرت بین المللی تأکید می کند. این گزارش ۹۰ صفحه ای در زمینه مهاجرت بین المللی شش اصل را مطرح نموده که می توانند به عنوان اصول راهنما در سیاست گذاری های مربوط به مهاجرت و در سطوح منطقه ای و جهانی اعمال گردند.[۱۲۰]

 

تمرکز اصلی کمیسیون تقویت چارچوب حقوق بشری سیاست های مربوط به مهاجرت است. اساسنامه کمیسیون موارد ذیل را در بردارد:

 

۱- قرار دادن مهاجرت بین المللی در برنامه های کاری جهانی از طریق ارتقای گفتگو میان دولتها، سازمان های بین المللی، بخش های خصوصی، رسانه و عوامل دیگر مرتبط با مهاجرت،

 

۲- ارزیابی گفتگوها در شیوه های سیاست گذاری از طریق تمرکز بر پیشنهادات و احتمالات دولتها در مناطق مختلف و با توجه به رابطه میان مهاجرت و سایر مسائل جهانی که مهاجرت را تحت تأثیر قرار داده و یا سبب مهاجرت می شود،

 

۳- طرح توصیه هایی به دبیر کل سازمان ملل متحد در خصوص شیوه های تقویت مدیریت ملی، منطقه ای و جهانی مهاجرت بین المللی.[۱۲۱]

 

به اعتقاد این کمیسیون رعایت حقوق بشر نیاز به مهاجرت را کاهش می دهد، چرا که اغلب مهاجران به جهت اینکه حقوق بشر در کشور متبوعشان رعایت نمی شود جابجا می شوند. به تبع رعایت حقوق بشر و کاهش مهاجرت، قاچاق و دادوستدهای انسانی که تهدیدی برای مهاجران نیز می باشد، کاهش می یابد. حقوق بشر با ارائه شیوه های قانونی مهاجرت و تطابق آنها با نظام بین الملل و نیازهای افراد، مهاجرت غیر قانونی را کاهش می دهد[۱۲۲]. در حقیقت کمیسیون بر نقش و جایگاهی که رعایت حقوق بشر بر مهاجرت دارد، تأکید نموده و در نهایت به این نتیجه می رسد که حقوق بشر پلی است میان مهاجرت و توسعه. [۱۲۳]

 

 

 

ه)کمیسیون بین المللی مهاجرت کاتولیک[۱۲۴]

 

در سال ۱۹۵۱ میلادی این کمیسیون جهت پاسخگویی به نیازهای افرادی که جابجا می شوند و در حمایت از آوارگان، پناهندگان و مهاجران صرفنظر از نژاد، قومیت و تابعیت آنان تأسیس شد. کمیسیون در مجموع از عضویت جهانی اسقف های کاتولیک برخوردار بوده و براساس سیاست های مبتنی بر حقوق و راه حل های ضروری برای کاهش آسیب پذیری در سرتاسر جهان فعالیت می کند. فعالیت مستقیم اعضاء حضور کمیسیون در مباحث مربوط به سیاست گذاری های بین المللی و منطقه ای است و خود تضمینی می باشد برای اینکه در خصوص مسائل مربوط به حیثیت و ذات انسانی صدای کلیسا شنیده می شود.

 

کمیسیون به طور مستقیم و از طریق اعضای خود در زمینه برنامه ها و سیاست های توسعه ای مربوط به مهاجرت فعالیت دارد. اغلب برنامه های آن نیز جهت ظرفیت سازی جوامع محلی و همکاری های فنی با نهادهای دولتی است. کمیسیون مباحث و گفتگوهایی نیز در زمینه مدیریت مهاجرت ارائه داده است که هدف متقاعد کردن دولتها، جامعه مدنی و
سازمان های بین المللی جهت توجه به مدیریت مهاجرت بین المللی می باشد.[۱۲۵]

 

 

 

بند دوم: حمایت از مهاجران در چارچوب سازمان های بین المللی غیر دولتی غیر تخصصی

 

الف) سازمان عفو بین الملل[۱۲۶]

 

سازمان عفو بین الملل در سال ۱۹۶۱ میلادی تأسیس گردید. اعضای این سازمان از کشورهای مختلف اند و افتخاری با سازمان همکاری می کنند. سازمان مزبور در زمینه آموزش حقوق بشر نیز اقدام می کند و با تشکیل کار گروه ها اعضای خود را آموزش می دهد. سازمان از دولتها می خواهد که به تعهدات خود پایبند باشند و همچنین در دهه های اخیر اجازه یافته تا در جلسات سازمان ملل متحد و با موضوعات حقوق بشری شرکت کند و اسناد و شواهد خود را ارائه نماید. در حقیقت سازمان عفو بین الملل یک حرکت جهانی متشکل از حدود ۳ میلیون اعضاء و فعالان بیش از ۱۵۰ کشور و منطقه با هدف مبارزه برای پایان دادن نقض شدید حقوق بشر و انجام تحقیق و فعالیت برای جلوگیری و خاتمه دادن به تجاوز به حقوق بشر و درخواست عدالت برای کسانی است که حقوق آنان نقض شده است.

 

این نهاد غیر دولتی و غیر انتفاعی بر این باور است که حقوق بنیادین تعبیه شده در اسناد بین المللی حقوق بشری که مهمترین آنها اعلامیه جهانی حقوق بشر است، برای یکایک انسان ها در هر جای کره خاکی تدوین یافته و بهره وری از آن را برای همه انسان ها می داند. فعالیت های عمده سازمان توقف خشونت علیه زنان، دفاع از حقوق انسان ها در برابر فقر، لغو مجازات اعدام، مخالفت با شکنجه و حمایت از حقوق پناهندگان و مهاجران می باشد. این سازمان از سال ۱۹۶۱ میلادی آغاز به کار کرده و از سال ۱۹۶۳ میلادی دفتر مرکزی آن در لندن مستقر شده است.[۱۲۷]

 

 

 

سازمان عفو بین الملل از وضعیت کشورها گزارش تهیه نموده و حتی گاه از تدابیر و اقداماتی که نقض حقوق بشر توسط آنها محسوب می شود انتقاد نموده است. از جمله انتقادات مزبور علیه فرانسه بوده که در خصوص سیاست های این کشور نسبت به مهاجران تونسی، پناهندگان و درخواست کنندگان پناهندگی انتقاد نموده است. فرانسیس پرین معاون رئیس سازمان عفو بین الملل در فرانسه در کنفرانسی که به منظور قرائت گزارش سالانه تشکیل شده بود بیان کرد که فرانسه در سال ۲۰۱۱ میلادی همانند سال های قبل به جای حفظ حقوق مهاجران و پناهندگان تلاش خود را بر کنترل مهاجرت قرار داده است.[۱۲۸] عفو بین الملل به عنوان مأمور حقوق بشر مهاجران و پناهندگان پیشنهاداتی به دولتها و متخصصان در این زمینه ارائه می دهد. بخش ها و ساختارهای مختلف این سازمان، سیاست ها و تدابیر این سازمان را توسعه داده و دفاع از حقوق مهاجران و پناهندگان را بر عهده دارند.

 

 

 

ب) سازمان دیده بان حقوق بشر[۱۲۹]

 

سازمان دیده بان حقوق بشر در سال ۱۹۷۸ میلادی توسط گروهی از فعالان حقوق بشر در آمریکا تأسیس شد و در قسمت های مختلف جهان شعبی  دارد.[۱۳۰] دیده بان به عنوان یک سازمان غیر دولتی سه بخش تخصصی دارد که شامل تسلیحات، حقوق زنان و کودکان می باشد. با این وجود در سایر زمینه ها از جمله حقوق پناهندگان نیز فعالیت هایی نموده است. از نکته های قابل توجه این است که موارد نقض حقوق بشر توسط سایر کشورها  را به دولت آمریکا ارائه می دهد تا در روابط خارجی خود آنها را در نظر بگیرد. تأکید سازمان بر حقوق مدنی و سیاسی است.

 

سازمان دیده بان حقوق بشر از رفتار غیر انسانی با مهاجران غیر قانونی در اروپا گزارش تهیه نموده و فعالان حقوق بشر  سازمان بر این امر تأکید کرده اند که بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا مهاجران غیر قانونی را به سایر کشورها می فرستند و حتی برخی از آنها در کشورهای اروپایی شکنجه می شوند. از این جهت برخورد با مهاجران حتی مهاجران غیر قانونی مورد توجه دیده بان حقوق بشر بوده است.

 

به مناسبت روز جهانی مهاجران نیز در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۰ میلادی سازمان دیده بان حقوق بشر به سیاست های کشورها در خصوص مهاجران اشاره نموده و بیان کرده که بسیاری از این سیاست ها مهاجران را نادیده انگاشته و آنان را مورد اجحاف قرار می دهند. در این گزارش تأکید می شود که برخی دولتها آنچنان شرائط را سخت می کنند که تبعیض علیه مهاجران تشدید شده و حتی دسترسی به مقامات صالح برای کمک نیز غیر ممکن می گردد.[۱۳۱]

 

 

 

ج)کمیته بین المللی صلیب سرخ[۱۳۲]

 

کمیته بین المللی صلیب سرخ که مقر آن در ژنو ( سوئیس) قرار دارد، سازمانی می باشد بیطرف، بیغرض و مستقل که وظیفه منحصراً‌ بشردوستانه آن عبارت است از حفاظت از زندگی و کرامت قربانیان جنگ و نیز خشونت داخلی ، و یاری رسانی به آنها. فعالیت های کمیته بین المللی بر پایه مقررات حقوق بشردوستانه استوار است، و در موارد سیاسی، دینی و عقیدتی بیطرف است. کمیته بین المللی معتقد به اصول بنیادین نهضت است و در راستای اشاعه آنها تلاش می ورزد، چنانچه جمعیت های تازه تأسیس یا جمعیت هایی که مجدداً‌ تشکیل شده اند شرایط به رسمیت شناخته شدن را احراز کرده باشند، اقدام به شناسائی آنها می کند، در زمینه رعایت، توسعه و اشاعه حقوق بین الملل بشردوستانه فعالیت می نماید، و می کوشد با ترویج و تقویت حقوق بشردوستانه و اصول بشردوستانه جهانی، از بروز آلام انسانی جلوگیری کند، تلاش می ورزد به قربانیان نظامی و غیر نظامی منازعات مسلحانه و درگیری های داخلی یاری رسانی کند و از آنها حفاظت نماید.

 

 

 

در چارچوب این نقش ها کمیته بین المللی  کار هدایت وهماهنگ سازی فعالیت های امدادی نهضت را در مواقع منازعات به عهده دارد و به عنوان یک میانجی بیطرف و مستقل، به اقدامات بشردوستانه مبادرت می ورزد. نمایندگان کمیته بین المللی، برابر قراردادهای ژنو، از بیمارستان ها، اردوگاه ها، کارگاه ها، زندان ها و دیگر اماکنی که ممکن است اسیران جنگی در آنجا نگهداری شوند بازدید می کنند. هدف از این بازدید ها، بررسی شرایط فیزیکی و روانشناختی بازداشتگاه ها  و ارائه تدارکات امدادی به اسیران ، بازداشت شدگان و خانواده های آنان می باشد. همچنین کمیته بین المللی به آسیب دیدگان غیر  نظامی یاری پزشکی و تدارکات امدادی ارائه می نماید، به مسائل بهداست عمومی ناشی از منازعات – همه گیری ها، بهداشت ناکافی و تغذیه نابسنده- می پردازد.

 

از آنجا که بسیاری از قربانیان به معلولیت همیشگی دچار می شوند، کمیته بین المللی خدمات فیزیوتراپی و درمان توانبخشی نیز به آنان ارائه می کند.[۱۳۳] در حقیقت می توان گفت در سال ۱۸۶۳ میلادی کمیته ای تحت عنوان کمیته بین المللی کمک به سربازان زخمی ایجاد گردید و در سال ۱۸۸۰ میلادی به صورت کمیته بین المللی صلیب سرخ نام گذاری شد. هدف اصلی کمیته کمک به قربانیان جنگ و نظارت بر اجرای کنوانسیون های انسان دوستانه بوده، اما از همان ابتدا با کمیساریای پناهندگان سازمان ملل متحد همکاری داشته است. از دلائل عمده کمک به آوارگان توسط کمیته، تخصص و تجربه ای بوده که در اوضاع و احوال ویژه کسب نموده است.[۱۳۴] از آنجایی که از وظائف  کمیته کمک به اجرا و توسعه حقوق بشر دوستانه بین المللی است، کمک به پناهندگان نیز از سوی کمیته یک وظیفه انسان دوستانه تلقی می گردد. این کمیته یک نهاد خصوصی بشر دوستانه است که در ژنو مستقر می باشد. کمیته از قربانیان مخاصمات مسلحانه داخلی و بین المللی نیز حمایت می کند. این قربانیان شامل زخمیان، زندانیان، پناهندگان می باشند. کمیته بخشی از جنبش بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر[۱۳۵] می باشد. عضویت در این سازمان محدود به اتباع سوئیس است و بر خلاف سایر سازمان های غیر دولتی عضویت جدید پذیرفته نمی شود و در واقع تعیین اعضاء با خود کمیته می باشد.

 

این کمیته با ارائه خدمات دارویی، پزشکی می تواند از مهاجران در مناطق آسیب پذیر حمایت کند. در واقع به عنوان یک کلینیک ویژه با تهیه لوازم و تجهیزات ضروری به یاری آنان می شتابد.[۱۳۶] از دیگر برنامه های کمیته می تواند ایجاد پناهگاه موقت و مرکز گذر برای مهاجران باشد. از این جهت مهاجرانی که خانواده خود را از دست داده اند می توانند از طریق تلفن و یا دادن پیام با آنان در تماس باشند. ایجاد مرکز گذر و تسهیل عبور مهاجران در مواقعی که کشوری درگیر مبارزات و کشمکش هاست می تواند کمک شایان توجهی به مهاجران باشد. هدف از مرکز عبور ایجاد یک پناهگاه موقتی برای مردم آسیب دیده  است که سعی دارند بعد از مدتی به کشور مبدأ بازگردند.[۱۳۷]

 

 

 

د)مؤسسه بین المللی حقوق بشردوستانه[۱۳۸]

 

مؤسسه بین المللی حقوق بشردوستانه یک سازمان مستقل و غیر انتفاعی است که در سال ۱۹۷۰ میلادی در سانرموی ایتالیا تأسیس شد. مأموریت این مؤسسه ترویج حقوق بشر دوستانه بین المللی، حقوق بشر، حقوق مهاجران و مسائل مربوطه است. این مؤسسه برای دستیابی به اهدافش به آموزش موضوعات حقوق بین الملل بشر دوستانه در تعارضات مسلحانه، حقوق بشر و حقوق مهاجران و پناهندگان پرداخته است. برنامه های آموزشی این سازمان برای کارمندان نظامی، حقوقدانان و مأموران دولتی و سازمان های غیر دولتی است. همچنین تحقیقات و انتشارات خود را در زمینه های مربوطه پیگیری می کند. مؤسسه با سایر سازمان ها و نهادهای بین المللی در ارتباط بوده و فعالیت های خود را با همکاری آنان انجام می دهد.[۱۳۹] به علاوه این سازمان غیر دولتی کلاس های آموزشی ۵ روزه ای را در زمینه مهاجرت بین المللی برگزار نمود که هدف، آموزش به تمام کسانی است که دخیل در مهاجرت و مدیریت آن اند. موضوعات مورد بحث شامل موارد ذیل است:

 

۱- بررسی اسناد حقوقی مهاجرت بین المللی،

 

۲- ترمینولوژی مهاجرت،

 

۳- اقتدار و مسئولیت دولتها در زمینه تابعیت، پذیرش، اقامت و بازداشت،

 

۴- حقوق و تکالیف مهاجران،

 

۵- قاچاق و داد و ستد مهاجران،

 

۶- مهاجرت و امنیت،

 

۷- مهاجرت اجباری،

 

۸- مهاجرت کار و

 

۹- همکاری های بین المللی و منطقه ای در مدیریت مهاجرت.[۱۴۰]

 

 

 

۱- نهادهای اصلی که در زمینه حمایت از حقوق مهاجران می توانند به صورت مستقیم و قابل توجهی نقش خود را ایفا نمایند، مجمع عمومی، شورای اقتصادی و اجتماعی، شورای امنیت و دبیرخانه می باشد. بهر حال در کنار آنها می توان به نقش شورای قیمومت و دیوان بین المللی دادگستری در زمینه حمایت از حقوق مهاجران نیز اشاره کرد. شورای قیمومت سازمان ملل متحد جهت کمک به حصول منافع، صلح و امنیت بین المللی ساکنان سرزمین هایی که دارای استقلال نیستند تأسیس شد. رعایت منافع ساکنان این سرزمین ها رعایت منافع و حقوق مهاجران ساکن را نیز در بردارد. همچنین بعد از استقلال این کشورها بایستی اطمینان حاصل نمود که از مهاجران در کشورهای تازه استقلال یافته حمایت های لازم به عمل می آید. از این جهت که رسیدگی به مسائل مربوط به سرزمین هایی که استقلال ندارند و توجه به کشورهای تازه استقلال یافته در راستای وظائف شورای مزبور است، توجه به حمایت از مهاجران در این سرزمین ها بر عهده و در چارچوب صلاحیتی شورای قیمومت بوده است. در ضمن یکی از نکاتی که این شورا در راستای تحقق بخشیدن به استقلال کشورهای تحت نظام قیمومت می بایست به آن توجه نماید، اطمینان از توان این کشورها در اجرای تعهداتشان در چارچوب نظام حقوق بین الملل می باشد. در همین راستا کشورها در خصوص حمایت از حقوق مهاجران تهداتی را در سطح بین المللی دارند که در این ارتباط نقش شورای قیمومت قابل توجه بوده است.

 

دیوان بین المللی دادگستری نیز نهاد اصلی قضایی سازمان ملل متحد است که نقش اصلی خود را در حل و فصل مسالمت امیز اختلافات ایفاء می کند. به علاوه نظریات مشورتی خود را به نهادهای سازمان ملل متحد و آژانس های تخصصی ارائه می نماید. در راستای حمایت از حقوق بشر و حل و فصل اختلافات دولتها می توانند جهت حمایت از اتباع خود در سایر کشورها آنچه را که سبب اختلاف با کشور میزبان می شود بررسی و در خصوص مسائل مربوط به مهاجران اختلافات خود را در دیوان طرح نمایند. بر این اساس دیوان بین المللی دادگستری می تواند در توسعه اصول و قواعد حاکم بر حمایت از حقوق مهاجران نقش خود را در حوزه صلاحیتش ایفاء نماید.

 

 

 

۲-  امور بین الملل کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران، بولتن خبری سازمان های بین المللی و حقوق بشر، تهران،۱۰دی۱۳۸۶، ص۱۰

 

[۳]- International Migration and Development.

 

۱-  مهاجران در توسعه نقش اقتصادی مؤثری دارند. از این جهت که آنان اغلب مشاغلی را می پذیرند که بومیان انجام نمی دهند. این مشاغل به اصطلاح ۳D-JOBS نام دارد که کشورهای ثروتمند به عنوان منبع درآمد از مهاجران سود می برند و بواسطه قراردادهای کوتاه مدت در کارهای کثیف، خطرناک و با درآمد کم از کار آنها استفاده می کنند. نزدیک دو سوم از مهاجران در کشورهای ثروتمند زندگی می کنند و درآمدهایی که سالانه به کشور متبوع خود می فرستند بیش از ۳۰۰ بیلیون دلار است.

 

[۵]- UN General Assembly Debates International Migration and Development, Available at:

 

www.Michaelboampong.com/un-general-assembly-debates-international-mig, pp.1-8, at:1-2

 

[۶]- United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near EAST: UNRWA.

 

۴-  کلمه آواره یک نام جمعی و همه گیر است که می توان در رابطه به هر فردی بکار برد که بنا بر هر علتی که باشد، مجبور گردیده است خانه و محل زندگی اش را ترک کند و در وضعیت بی خانمانی و دربدری کامل بسر می برد. علتهایی که باعث اجبار فرد به ترک خانه و کاشانه می شوند، همانگونه که در بالا گفتیم، می توانند این موارد باشند: آزار و نقض حقوق بشر، کشمکشهای قومی یا بین المللی، حوادث طبیعی همچون خشکسالی، زلزله، سیل، توفان و مانند اینها، و فقر و تهی دستی و غیره.

 

۵-  نظری تاج آبادی، حمید، بررسی جنبه های مختلف حقوقی مسأله پناهندگی، چاپ اول،  دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل وزارت امور خارجه، تهران۱۳۶۹، صص۷۴-۷۳

 

[۹]-A/RES/55/93. Resolution on the International Migrants Day.

 

[۱۰]- A/RES/55/88. Resolution on International Convention on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Members of Their Families.

 

[۱۱]-A/RES/58/143.Resolution on Violence against Women Migrant Workers.

 

[۱۲]-A/RES/60/227.Resolution on International Migration and Development.

 

[۱۳]-A/RES/63/184.Resolution on Protection of Migrants.

 

[۱۴]- International Migration and Human Rights, Available at:

 

www.gcim.org/attachements/TP7.pdf, pp.1-36, at:9-10

 

[۱۵]- Commission Crime Prevention and Criminal Justice: CCPCJ.

 

[۱۶]- Center for International Crime Prevention: CICP.

 

[۱۷]- Commission on Population and Development: CPD.

 

[۱۸]- United Nations Economic Commission for Africa: ECA.

 

[۱۹]- Compendium of Intergovernmental Organizations Active in the Field of Migration, Published by Migration Policy and Research Programme of International Organization for Migration, Geneva,Switzerland, 2002.

 

[۲۰]- Office for Coordination of Humanitarian Affairs: OCHA.

 

[۲۱]- United Nations Population Division.

 

[۲۲]- UN Secretary General Statement on International Migrants Day 2010, Available at:

 

www.mfasia.org/home/244-un-secretary-general-statement-on-international-migrants-day-2010, pp.1-3, at:1-2

 

[۲۳]- UN High Commissioner for Refugees: UNHCR.

 

۲- در مورد استعمال مفهوم حمایت موقت می توان به پناهندگان یوگسلاوی اشاره کرد که اصول اساسی آن شامل موارد ذیل است: پذیرش، رعایت اصل عدم عودت یا منع بازگشت به خطر، استانداردهای بشردوستانه رفتار و بازگشت به وطن هنگامی که شرائط در کشور مبدأ اجازه آن را می دهد.

 

۳- وارنر، دانیل، حقوق بشر و حقوق بشردوستانه، کنکاشی برای جهانی ساختن، ترجمه سلاله جیبی امین، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، چاپ اول، پاییز۸۲، صص ۲۱۵-۲۰۷

 

[۲۶]- General Assembly Resolution A/45 of 12 februrary 1946.

 

[۲۷]- IRO: International Refugee Organization.

 

[۲۸]- Refugees and Stateless Persons, UN GA Resolution 319A (IV) of 3December1949.

 

۲-  نظری تاج آبادی، منبع پیشین، صص ۶۴-۶۲

 

[۳۰]- Office of High Commissioner for Human Rights.

 

۴-  کار با برنامه حقوق بشر سازمان ملل متحد، قابل دسترسی در سایت:

 

http://www.ohchr.org/Documents/AboutUs/CivilSociety/Handbookfor_Civil_Society_Persian.pdf, PP.1-133, at:3

 

۱-  اداره کمیساریای عالی از دبیرخانه در تمام مسائل مربوطه حمایت کرده و از منابع اسناد حقوق بشری محافظت می نماید. این موارد شامل اطلاعات نهادهای مبتنی بر منشور، نهادهای مبتنی بر معاهده، فهرست حقوق بشر جهانی است. کمیساریای عالی هر ساله در خصوص فعالیت هایی که توسط این نهاد انجام می شود به مجمع عمومی گزارش می دهد. این گزارش ها به بایگانی رسمی مجمع ارسال می گردد. همچنین اداره کمیساریای عالی ارتباطات و شکایات را به موجب نهادهای حقوق بشری متعدد هدایت می نماید.

 

[۳۳]- Global Migration Group, Available at:

 

http://www.unhcr.org/pages/4a16b6a16.html, pp. 1-6, at:4

 

[۳۴]- World Refugee Day:UNHCR Report Finds 80 Percent of Worlds Refugees in Developing Countries, Available at: www.unhcr.org/4dfb66ef9.html, pp.1-7, at:1-2

 

[۳۵]- United Nations Institute of Training and Research: UNITAR.

 

۱- شهید زاده، حسین،” فرار مغزها، مشکل بزرگ جهان سوم”، مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره۴۶- ۴۵، سال۱۳۷۰، صص۱۱-۴

 

[۳۷]- Facilitating Migrants Participation in Society, Available at:

 

www.unitar.org/ny/node/73, pp.1-5, at:1

 

[۳۸]- United Nations Conference on Trade and Development: UNCTAD.

 

[۳۹]- About Anctad, Available at:

 

www.unctad.org/templates/page.asp?intItemID=1530&lang=1, pp.1-2, at:1

 

[۴۰]- About Migration Policy Institute(MPI), Available at:

 

www.migrationpolicy.org/about/index.php, PP.1-4, at:1

 

۳- یک چالش اصلی تبادل مبالغ بود که بسیار بالا می بود. اگر چه در سال ۲۰۱۰ میلادی میانگین کاهش یافته است، اما همچنان ناامنی سیستم های انتقال وجوه وجود دارد و مهاجران به کانال های غیر رسمی انتقال اعتماد می کنند. شرکت کنندگان در این جلسه تأکید نمودند که قانونگزاری مالی صحیح می تواند در کشورهای مبدأ و مقصد محیطی مساعد برای تسهیل جریانات تبادلی ایجاد نماید. بسیاری معتقد بودند که مهاجرت می تواند فرصت توسعه باشد و به منظور مدیریت مسائل مربوط به کنترل مرزها، تدابیر بیشتر وانسجام نهادی و همکاری در سطوح مختلف نیاز است.

 

[۴۲]- unctad expert meeting on maximizing the development impact of remittances, www.un-ngls.org/spip.php?article3253, PP.1-6, at:3

 

[۴۳]- Migrants Hurt by Global Recession:UNCTAD, Available at:

 

http://www.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=99419, pp.1-3 , at:2

 

[۴۴]- Unctad Calls for Cheap Transfer Costs for Migrants Sending Money Home, Available at:

 

http://newsblaze.com/story/20110222173131zzzz.nb/topstory.html, pp.1-2 , at:1

 

United Nations Environment Programme: UNEP. -[45]

 

۴-  برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد سه هدف عمده را پیگیری می نماید: ۱- تحقیقات و شناخت مناطق ناآرام و ارزیابی آسیب پذیری مناطق مختلف ۲- افزایش آگاهی در زمینه اهمیت حفظ محیط زیست در توسعه و حقوق بشردوستانه و درارتباط با توسعه مناطق روستایی و حرکات مهاجرتی. ۳- طرح توسعه کشورها برای کمک به طرح ها و برنامه های آنان در زمینه های مزبور.

 

[۴۷]- Climate Change and Invironmentally Induced Migration,  Available at:

 

www.unep.org/conflictsanddisasters/policy/disasterriskreduction/climatechan,  pp.1-2, at:1

 

[۴۸]- Specialised Agencies of the United Nations.

 

[۴۹]- Global Migration Group, www.unhcr.org/pages/4a16b6a16.html, pp.1-6, at:3

 

۳-  از جمله مقاوله نامه ها و توصیه نامه های سازمان بین المللی کار مرتبط با مهاجرت و مهاجران عبارتند از: مقاوله نامه شماره۹۷: مهاجرت به منظور اشتغال ۱۹۴۹، توصیه نامه شماره۸۶: مهاجرت به منظور اشتغال ۱۹۴۹، مقاوله نامه شماره۱۴۳: کارگران مهاجر ۱۹۷۵، توصیه نامه شماره۱۵۱: کارگران مهاجر ۱۹۷۵، مقاوله نامه شماره۱۱۸: برابری در امور مربوط به درمان ۱۹۶۲، توصیه نامه شماره ۱۶۷: حفظ حقوق تأمین اجتماعی ۱۹۸۳، مقاوله نامه شماره۱۵۷: حفظ حقوق تأمین اجتماعی ۱۹۸۲٫

 

۴-  در حقیقت سازمان بین المللی کار تنها آژانس سازمان ملل متحد است که از نمایندگان دولتها، کارفرمایان و کارگران تشکیل می شود. این ساختار سه جانبه، سازمان بین المللی کار را به عنوان نهادی که دولتها و شرکای اقتصادی ۱۸۳ دولت عضو می توانند آزادانه بحث کنند و استانداردها و سیاست های کاری را تشریح نمایند، مطرح نموده است. اداره بین المللی کار نهاد دائمی سازمان است که بر اجرا و مدیریت متمرکز می باشد و در مناطق مختلف دارای ادارات و شعبه در بیش از ۴۰ کشور با رهبری مدیر کل است. سازمان بین المللی کار منبع معتبر جهانی اطلاعات در مورد کار و کارگر است. سازمان مزبور نهادها و مراکزی را تأسیس کرده است که تحقیق تخصصی، آموزش و حمایت برای ادارات و نهادهای سازمان را ارائه می نمایند.

 

[۵۲]- International Migration Programme: IMP.

 

[۵۳]- International Labour Organization, Available at: www.ilo.org/public/English/protection/migrant/about/index.htm, pp.1-2, at:1-2

 

۱- پور جعفر،آزادی، سازمان بین المللی کار، چاپ اول،  انتشارات مجد، تهران،۱۳۸۹، صص ۱۰۸-۱۰۵

 

[۵۵]- World Health Organization: WHO.

 

۳- سازمان بهداشت جهانی، قابل دسترسی در سایت:

 

http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title, pp.1-2 , at:1

 

[۵۷]- Global Migration Group, Available at:

 

www.globalmigrationgroup.org/gmg_members.htm, pp.1- 8, at:7

 

[۵۸]- Global Forum on Migration and Development: GFMD.

 

[۵۹]- Global Forum on Migration and Development, Available at: www.who.int/hac/techguidance/health_of_ migrants/highlights_november2010, pp.1-2, at:1

 

[۶۰]- United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization: UNESCO.

 

۳- آشنایی با یونسکو، قابل دسترسی در سایت:

 

http://hamshahrionline.ir/news-39981.aspx, pp.1-6 ,at:1

 

[۶۲]- Global Migration Group, Available at:

 

www.un.int/iom/gmg flyer.pdf, pp.1-12, at:7

 

[۶۳]- The Organization for Economic Cooperation and Development: OECD.

 

[۶۴]- UNESCO Activities In The Field of Migration in 2009-2011,  Available at:

 

www.un.org/esa/population/meetings/eightcoord2009/P04 UNESCO.pdf, pp.1-5, at:1-2

 

[۶۵]- International Bank for Reconstruction and Development: IBRD.

 

[۶۶]- International Finance Corporation: IFC.

 

[۶۷]- International Development Association: IDA.

 

[۶۸]- International Center for Settlement of Investment Disputes: ICSID.

 

[۶۹]- Multilateral Investment Guarantee Agency: MIGA.

 

[۷۰]- Global Migration Group, Op.Cit, p.11

 

۲۵۹-  دیاسپورا مهاجرت بخشی از جمعیت یک کشور به ناحیه ای دوردست است به گونه ای که این مهاجران به مدت طولانی در کشور مقصد سکونت گزینند اما ارتباط خود را با وطن خویش قطع نکنند.

 

[۷۲]- Migration and Remmittances, Available at:

 

www.web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/NEWS/O, contentMDK:2064.html, pp.1-3, at:1

 

[۷۳]- International Maritime Organization: IMO.

 

[۷۴]- ۱۹۷۴ International Convention for the Sefety of Life at Sea and 1979 International Convention on Maritime Search and Rescue.

 

[۷۵]- Rescue at Sea, A Guide to Principles and Practice as Applied to Migrants and Refugees,  Available at: www.marisec.org/rescueatsea.pdf, pp.1-12, at:2-3

 

[۷۶]- Migration and International Human Rights Law-Practitioners Guide NO.6, International Commission of Jurists, Geneva, Switzerland, 2011, Available at:

 

www.icj.org/dwn/img prd/PGN06-Electronic Distribution1.pdf, pp.1-318, at:110

 

[۷۷]- Human Rights Committee: HRC.

 

[۷۸]- International Covenant on Civil and Political Rights, Available at: www.un.org/millennium/law/iy- 4.htm, pp.1-2, at:1

 

[۷۹]-Harvey, Colin, P.Robert and J.R, Barnidge,” The Right to Leave Ones Own Country Under International Law”, Human Rights Center School of Law Qeens University Belfast, September 2005,  Available at: www.gcim.org/attachements/TP8.pdf, pp.1-50, at:5-6

 

[۸۰]- General Comment No.15, the Position of Aliens under the Covenant, Human Rights

 

Committee (1986).

 

[۸۱]- General Comment No.27, Freedom of Movement (Article12), Human Rights Committee (1999).

 

[۸۲]- General Comment No.28, the Equality of Rights between Men and Women, Human Rights Committee (2000).

 

[۸۳]- Human Rights Bodies – General Comments, Available at:

 

http://www2.ohchr.org/english/bodies/treaty/comments.htm, pp.1-9 , at:3-4

 

[۸۴]-  The Committee on Economic, Social and Cultural Rights: CESCR.

 

[۸۵]- General Comment No.14 (Article12 of the International Covenent on Economic, Social and Cultural Rights), the Right to the Highest Attainable Standard of Health.

 

[۸۶]- The UN Treaty Monitoring Bodies and Migrant Workers, Available at:

 

www.gcim.org/attachements/TP9.pdf, pp.1-23, at:8-18

 

[۸۷]- Optional Protocol to the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, Available at: http://en.wikipedia.org/wiki/Optional_Protocol_to_the_International_Covenant_on_Economic,_Social_and_Cultural_Rights, pp.1-3 , at:1-2

 

[۸۸]-  The Committee on the Elimination of Racial Discrimination: CERD.

 

[۸۹]- General Recommendation No.30, Discrimination against Non-Citizens, Committee on the Elimination of Racial Discrimination (2004).

 

[۹۰]- General Recommendation no30:Discrimination against noncitizens,  Available at:

 

www.unhcr.ch/tbs/doc.nsf/0/, pp.1- 4, at:1- 4

 

۱-  از جمله می توان به قضیه لیبی اشاره کرد. لیبی سیاست تبعیض نژادی میلیون ها آفریقایی سیاه پوست را که کارگران مهاجر در آن کشور محسوب می شدند دنبال نمود. در سال ۲۰۰۴ میلادی کمیته تبعیض نژادی اظهار کرد که وضعیت خاص تبعیض در لیبی سبب مسئولیت مقامات دولت مزبور است.

 

[۹۲]- Libya must end  Racism against  Black African Migrants and Others,  Available at:

 

www.unwatch.org/site/apps/nlnet/content2.aspx?c=bdkkisnqemg&EMG&b=13139, pp.1-4, at:1

 

[۹۳]- The Committee on the Rights of the Child: CRC.

 

[۹۴]- Touzenis,Kristina, Human Rights of Migrant Children, International Organization for Migration, Geneva, Switzerland, 2008, p.17-18

 

[۹۵]- International Committee on the Rights of All Migrant Workers and Members of Their Families.

 

۲- چربگو،یونس،” حق رفاه و تأمین اجتماعی و مهاجرت بین المللی نیروی کار”، فصلنامه داخلی قوانین و مقررات تأمین اجتماعی، سال دوم، شماره نهم، زمستان۸۶، صص ۹۷-۸۶

 

[۹۷]- International Organization for Migration: IOM.

 

۲- سجادپور، سیدمحمدکاظم،” مهاجرت و سیاست خارجی ایران”، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و دوم، شماره یکم، بهار۸۷، صص ۱۵-۱

 

[۹۹]- Global Migration Group, Available at:

 

www.unhcr.org/pages/4a16b6a16.html, pp.1-6, at:3

 

[۱۰۰]- The Human Rights Council: HRC.

 

[۱۰۱]- Special Rappourter on the Human Rights of Migrants.

 

[۱۰۲]- special rapporteur on the human rights of migrants, Available at:

 

http://www2.ohchr.org/English/issues/migration/rapporteur , pp.1-2, at:1

 

[۱۰۳]- International Criminal Police Organization: INTERPOL.

 

[۱۰۴]- about interpol, Available at:

 

www.interpol.int/public/icpo/default.asp, pp.1-2, at:1

 

[۱۰۵]- People Smuggling: A Growing Global Crime, Available at:

 

www.interpol.int/public/ICPO/factsheets/THB 01.pdf, pp.1-2, at:1-2

 

[۱۰۶]- The Global Migration Group: GMG.

 

۲۹۵- اعضای گروه مهاجرت جهانی مجموعه ای از سازمان ها و نهادهای بین المللی می باشند که عبارتند از: سازمان بین المللی کار، سازمان بین المللی مهاجرت، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد، صندوق جمعیت سازمان ملل متحد، شعبه امور اجتماعی اقتصادی سازمان ملل متحد، کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، برنامه توسعه سازمان ملل متحد، سازمان آموزشی،علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، کمیساریای پناهندگان سازمان ملل متحد، کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد، اداره مواد مخدر و جرائم سازمان ملل متحد، مؤسسه آموزش و تحقیقات سازمان ملل متحد، بانک جهانی و تعدادی از کمیسیون های منطقه ای سازمان ملل متحد.

 

[۱۰۸]- Global Migration Group, Op.Cit, p.2-3

 

[۱۰۹]- Ibid. p.4

 

[۱۱۰]- The Center for International Migration and Integration: CIMI.

 

۲- دیاسپورا مهاجرت بخشی از جمعیت یک کشور به ناحیه ای دوردست است به گونه ای که این مهاجران به مدت طولانی در کشور مقصد سکونت گزینند اما ارتباط خود را با وطن خویش قطع نکنند.

 

[۱۱۲]- Center for International Migration and Integration, Available at:

 

www.cimi.org.il, pp.1-2, at:1

 

[۱۱۳]- The Global Forum on Migration and Development: GFMD.

 

[۱۱۴]- The International Center for Migration and Development: ICMPD.

 

[۱۱۵]- What is icmpd? , Available at:

 

http://www.icmpd.org/10.html, pp.1-2, at:1

 

[۱۱۶]- What We Do? , Available at:

 

www.icmh.ch/what_we_do.htm. pp.1-2,  at:1

 

[۱۱۷]- The Migration Policy Institute: MPI.

 

[۱۱۸]- About MPI, Available at:

 

www.migrationpolicy.org/about/index.php, pp.1- 4, at:1

 

[۱۱۹]- The Global Commission on International Migration: GCIM.

 

[۱۲۰]- The Global Commission on International Migration, Available at: www.ilo.org/dyn/migpractice/migmain.showpractice?p_lang = , pp.1-3, at:1-2

 

[۱۲۱]- Von Oswald, Anne and Andrea Schmelz, Migrants, Refugees and Human Rights:Resource Book, Published by Netzwerk Migration in Europe, Berlin, April 2006

 

۱- حقوق بشر بازگشت مهاجران و سرمایه به کشورهای مبدأ را افزایش می دهد. همچنین جایگزین هایی برای مهاجرت دائمی در نظر گرفته می شود و تمام این اقدامات منجر به افزایش امنیت ملی و سیستم پرداخت و مالیات در کشورهایی است که مهاجران را استخدام می کنند.

 

[۱۲۳]-Statement of The International Catholic Migration Commission, Available at:

 

www.un-ngls.org/orf/pdf/John bingham.pdf, pp.1-2, at:2

 

[۱۲۴]- International Catholic Migration Commission: ICMC.

 

[۱۲۵]- Activities on International Migration and Development(International Catholic Migration Commission), Available at:

 

www.un.org/esa/population/meetings/eightcoord2009/p03 ICMC.pdf, pp.1-12, at:3

 

[۱۲۶]- Amnesty International: AI.

 

۲- سازمان عفو بن الملل، مبارزه برای حقوق بشر، قابل دسترسی در سایت:

 

http://hoqouq.com/modules.php?name=phpBB3&file=viewtopic&f=36&t=2547, pp.1-2, at:1

 

۳- گزارش سالانه عفو بین الملل، قابل دسترسی در سایت:

 

http://www.mardomsalari.com/template1/news.aspx?NID=104844, pp.1-2, at:1

 

[۱۲۹]- Human Rights Watch: HRW.

 

۲- این سازمان دارای هیأت مدیره، هیئت امنا و مدیر کل است. تمام بخش ها مستقل اما زیر نظر هیئت امناء فعالیت می کنند. از سال ۲۰۰۳ میلادی با اصلاح اساسنامه، دیده بان حقوق بشر در زمینه سایر حقوق نیز فعالیت می نماید.

 

۳- این گزارش با عنوان ” فعالیت های دیده بان حقوق بشر در زمینه سوء استفاده علیه مهاجران در سال ۲۰۱۰” بوده و در این گزارش ۴۸ صفحه ای به شرائط اجحاف آمیز اشاره شده و حتی در بسیاری از کشورها مهاجران حتی موفق به تعقیب غرامت های وارده از طریق سیستم های قضایی نمی شوند. حتی اصلاحاتی که توسط کشورها صورت گرفته است به کندی صورت گرفته و ضروری است تا مهاجران نیز خود از منافع چنین تغییراتی اطمینان حاصل نمایند.

 

[۱۳۲]- International Committee of the Red Cross: ICRC.

 

۱-  کمیته بین المللی صلیب سرخ، قابل دسترسی در سایت:

 

http://www.rasekhoon.net/Article/Show-13198.aspx, pp.1-5 , at:2-3

 

۲-  مهاجر کسی است که از کشور متبوع خود به کشور دیگری جابجا می شود تا دورنمای زندگی خود و خانواده اش را بهبود بخشد. پناهنده و آوارگان نیز قسمی از مهاجران اند که تنها تفاوت در انگیزه هاست. پناهندگان بر اثر شرائط کشور خود مجبور به ترک کشور می شوند. و برای حفظ و نجات جان و یا آزادی خود ناچاراً از جایی به جای دیگر نقل مکان می کنند. گروه بزرگ دیگری از مهاجران نیز که معمولاً به نحو دسته جمعی به نزدیک ترین مکان مطمئن می روند فراریان از  درگیری های قومی، قبیله ای و آسیب های طبیعی اند. اینان نیز همانند پناهندگان مجبور به ترک کشور خود می شوند با این تفاوت که امید بازگشت به کشور متبوع خود را دارند و علل ناچاری آنها متفاوت از علل مهاجرت پناهندگان است. کسانی که در اثر جنگ یا تحت تعقیب به دلائل گوناگون از کشور خود خارج می شوند پناهنده هستند و اغلب نیز از حمایت دولت متبوع خود برخوردار نمی باشند.  مهاجرت اعم از اختیاری و اجباری است. پناهندگی و آوارگی در تقسیم بندی مهاجران اجباری قرار داشته و از جهاتی نیز در مقایسه با مهاجران اختیاری نیاز به حمایت های بیشتری دارند.

 

[۱۳۵]- The International Red Cross and Red Crescent Movement.

 

۲- در ۲۵ فوریه شعبه ای از این کمیته در مکزیکوسیتی یک کلینیک سیار را افتتاح نمود تا به مهاجران نزدیک مرز ایالات متحده مراقبت های دارویی نماید. مکزیک این پروژه را از سال ۲۰۰۳ میلادی آغاز کرده  است و به این وسیله بیش از ۷۱۰۰۰ مهاجر از این برنامه استفاده کرده اند.

 

[۱۳۷]- Mexico: Red Cross Broadens its Medical Services for Migrants in The North, Available at: www.icrc.org/eng/resources/documents/news-release/2011/mexico-news-20, pp.1-2, at:1

 

[۱۳۸]- International Institute of Humanitarian Law: IIHL.

 

۱- از جمله این موارد همکاری مؤسسه با کمیساریای پناهندگان سازمان ملل متحد است که با برگزاری کلاس های آموزشی در زمینه حقوق پناهندگان و ایجاد کار گروه هایی در زمینه مهاجرت و پناهندگی ساماندهی می شود.هدف از این برنامه ها اعمال قانونگذاری ها و سیاست گذاری هایی است که مردمی را که به حمایت نیاز دارند تحت تأثیر قرار می دهد.

 

[۱۴۰]-International Institute of Humanitarian Law:Programme of Activities,  Available at:

 

www.iilh.org/iihl/Documents/IIHL%20BROCHURE.PDF,PP.1-16, at:3-13